Ο κορονοϊός βρίσκεται και πάλι σε έξαρση και τα Μέσα όλου του κόσμου πληροφορούν και προειδοποιούν τους πολίτες για την κατάσταση, η οποία εξελίσσεται άκρως ανησυχητικά.
«Χιλιάδες στη Μαδρίτη στα πρόθυρα ενός lockdown», «Νέοι κανόνες Covid-19 στα περισσότερα τμήματα της Βόρειας και Κεντρικής Αγγλίας», «Μπορεί μια “διακοπή στο κύκλωμα” να αναχαιτίσει το δεύτερο κύμα;», «Εκκληση σε φοιτητές για οικειοθελή καραντίνα», «Πιθανά νέα μέτρα κατά της Covid-19 στο Λονδίνο» – όλοι αυτοί οι τίτλοι, για παράδειγμα, προέρχονται από τον ιστότοπο του BBC και προβάλλονταν όλοι μαζί συγχρόνως στην κεντρική σελίδα του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Βρετανίας.
O Τιμ Χάρφορντ, ωστόσο, κορυφαίος αρθρογράφος των Financial Times, ο οποίος συνεργάζεται και με το BBC, θεωρεί και επισημαίνει σε κείμενό του ότι «παρά τους πολυάριθμους τίτλους, είναι κάθε άλλο παρά ξεκάθαρο τι σημαίνει lockdown και η έλλειψη σαφήνειας ενδέχεται να επιδεινώσει μια ήδη άσχημη κατάσταση». Προειδοποιεί επίσης ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος έγκειται στο «να μπερδευτούν οι άνθρωποι και να εκνευριστούν όσον αφορά την τήρηση των κανόνων».
Ο Χάρφορντ αναφέρεται καταρχάς στη Βρετανία, αλλά όλα όσα υποστηρίζει, φαίνεται ότι έχουν στην προκειμένη περίπτωση καθολική ισχύ, καθώς η πανδημία έχει σφιχταγκαλιάσει ολόκληρο τον πλανήτη.
Νέα μέτρα επιβάλλονται και νέα μέτρα προτείνονται διαρκώς και άλλα τοπικά μέτρα εξειδικεύουν ή αναιρούν μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί. Αλλά παρά τις «πραγματικές θυσίες» που έκαναν εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι ανά την υφήλιο, ενδέχεται σήμερα να μην είναι πια διατεθειμένοι «να ακολουθήσουν τις οδηγίες ηγετών οι οποίοι δεν μπορούν να ολοκληρώσουν τον ειρμό των σκέψεών τους», σημειώνει ο Χάρφορντ.
Και υπενθυμίζει ότι, πέρα από το γεγονός ότι όρος «lockdown» είναι εκ των συνθηκών ασαφής, κατέληξε να αποτελεί αιτία περαιτέρω πόλωσης, ιδεολογικής και κοινωνικής, με τον Ντόναλντ Τραμπ, για παράδειγμα, ο οποίος λατρεύει τις διαμάχες, να ζητά τον περασμένο Απρίλιο μέσω του Twitter την «Απελευθέρωση της Μινεσότα», την «Απελευθέρωση του Μίσιγκαν», την «Απελευθέρωση της Βιρτζίνια» από την καραντίνα.
Οσον αφορά την επίδραση του ζητήματος στην κοινωνία, ο Χάρφορντ αναφέρει ενδεικτικά ότι τον περασμένο Αύγουστο, ο επίσης βρετανός δημοσιογράφος Τόμπι Γιανγκ, δημιουργός του blog «Lockdown Sceptics» (Σκεπτικιστές της Καραντίνας), ανακοίνωσε πως επρόκειτο να δημιουργήσει και ένα site γνωριμιών αποκλειστικά για όλους όσοι θεωρούν ότι ο κορονοïός δεν αποτελεί απειλή, τουλάχιστον όχι τόσο όσο υποστηρίζεται επίσημα. «Η ιδέα είναι ότι στην περίπτωση που είσαι ρεαλιστής όσον αφορά την Covid, δεν θέλεις να βγεις έξω με έναν υστερικό άνθρωπο που πιστεύει ότι τα περιοριστικά μέτρα χαλάρωσαν πολύ γρήγορα και αγχώνεται για ένα “δεύτερο κύμα” », εξήγησε ο ίδιος με κείμενό του στο Spectator.
Η προοπτική ενός νέου lockdown απασχολεί ιδιαίτερα τις κοινωνίες όλου του κόσμου, καθώς σχετίζεται άμεσα με τη ζωή, τις ελευθερίες και τα μέσα επιβίωσης των ανθρώπων. Αλλά δεν είναι όλες οι καραντίνες ίδιες.
Στην Ισπανία, για παράδειγμα, τα μικρά παιδιά δεν μπορούσαν να βγουν από τα σπίτια τους επί πολλές εβδομάδες. Στη Βρετανία, τόσο αυστηρά μέτρα δεν ελήφθησαν ποτέ. Αμφότερες οι χώρες, ωστόσο, τελούσαν υπό καθεστώς καραντίνας, παρότι διαφορετικής μορφής, ενώ παρόμοια περιοριστικά μέτρα, αυστηρά ή πιο χαλαρά, ελήφθησαν στα περισσότερα κράτη του κόσμου.
Εξαίρεση αποτελεί η Σουηδία, όπου επίσημα ποτέ δεν επιβλήθηκε καραντίνα. Αλλά οι Σουηδοί περιόρισαν αισθητά τις επισκέψεις τους σε καταστήματα, ενώ όσοι είχαν τη δυνατότητα, επέλεξαν να εργάζονται από το σπίτι τους. Παρόμοιες συμπεριφορές παρατηρήθηκαν και σε πολιτείες των ΗΠΑ με καταστηματάρχες και επαγγελματίες να επιλέγουν να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους, βλέποντας την πλειονότητα των πολιτών να αποφεύγει τους δημόσιους χώρους.
Το ότι υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ του οικειοθελούς περιορισμού και της επιβεβλημένης από τις κυβερνήσεις καραντίνας είναι δεδομένο. Ο Χάρφορντ, όμως, υποστηρίζει ότι δεν είναι τόσο μεγάλη, ούτως ώστε να καθορίζει απόλυτα τη ζωή μας.
Και για να γίνει κατανοητός, επικαλείται την αποκαλούμενη «ψευδαίσθηση του επεξηγηματικού βάθους»: θεωρούμε ότι κατανοούμε τον κόσμο και όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας, αλλά όταν εισερχόμαστε στις λεπτομέρειες, αντιλαμβανόμαστε ότι η κατανόησή μας είναι σχετική και αόριστη.
«Οι άνθρωποι θεωρούν ότι κατανοούν πώς λειτουργούν τα καζανάκια, τα ποδήλατα και τα φερμουάρ, έως τη στιγμή που ερευνητές τους δώσουν μολύβι και χαρτί και τους ζητήσουν να τους εξηγήσουν», γράφει ο Χάρφορντ, σημειώνοντας ότι το ίδιο ισχύει και όσον αφορά ζητήματα πολιτικής.
Οι περισσότεροι είμαστε αδαείς όσον αφορά τις λεπτομέρειες και, σύμφωνα με τους ειδικούς, όσοι συνειδητοποιούν την άγνοιά τους τείνουν να είναι πιο συγκαταβατικοί με όλους όσοι έχουν διαφορετικές απόψεις από τις δικές τους.
«Γιατί να σπεύσετε στα οδοφράγματα, από τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσετε ότι δεν έχετε καταλάβει γιατί έγινε η επανάσταση;», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Χάρφορντ, τονίζοντας ότι για τις λεπτομέρειες δεν υπάρχει χώρος ούτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ούτε στους τίτλους των ΜΜΕ, ούτε στην πολιτική.
Οπότε, ενόψει της ανησυχητικής προοπτικής ενός δεύτερου lockdown, πριν σπεύσουμε να συμπαραταχθούμε με τους ζηλωτές της καραντίνας ή τους σκεπτικιστές, θα ήταν καλύτερο να τους ρωτήσουμε πρώτα: «Τι ακριβώς είναι το lockdown;».