«Σε μια μοναδική (και ελπίζω σπάνια) παγκόσμια πανδημία, φαίνεται ότι ξεχάσαμε συλλογικά την ανάγκη που έχει ο ένας για τον άλλο», γράφει στο Fast Company ο Τζόζεφ Γούντμπερι, εκ των ιδρυτών και διευθύνων σύμβουλος της startup Neighbor. Χωρίς να το σκεφτούν δεύτερη φορά, οι εταιρείες έσπευσαν να εφαρμόσουν πολιτικές εξ αποστάσεως εργασίας λες και οι εργαζόμενοι είναι ρομπότ, που δεν χρειάζονται την ανθρώπινη αλληλεπίδραση εντός του γραφείου. Ως αποτέλεσμα μιας μεγάλης καταστροφής, αφήσαμε βιαστικά και συλλογικά στην άκρη μαθήματα αιώνων, για τα οφέλη της συνεργασίας και την ομαδικής εργασίας, επισημαίνει ο Γούντμπερι.
Σε αντίθεση με αυτές τις πολιτικές που λαμβάνονται σε κλάσματα δευτερολέπτου, η διάσημη μελέτη Westgate που πραγματοποιήθηκε από τους κοινωνικούς ψυχολόγους του M.I.T., Φέστινγκερ, Σάχτερ και Μπακ, απέδειξε ότι η εγγύτητα, με άλλα λόγια το να είσαι κοντά σε κάποιον, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα δημιουργίας στενής σχέσης. Ο καθηγητής μάνατζμεντ Τόμας Τζ. Αλεν εφάρμοσε, αργότερα, αυτή την ιδέα σε υπαλλήλους δημιουργώντας την Καμπύλη Allen, η οποία δείχνει ότι καθώς η απόσταση μεταξύ μηχανικών μέσα σε ένα γραφείο αυξάνεται, η επικοινωνία μεταξύ τους πέφτει εκθετικά, σταματάει, μάλιστα, σχεδόν εξ ολοκλήρου μετά από απόσταση μόλις 50 μέτρων, αναφέρει ο CEO της επιτυχημένης αμερικανικής εταιρείας. Και προτείνει τέσσερις λόγους για τους οποίους οι διευθυντές προσκαλώντας τους εργαζόμενους να επιστρέψουν στα γραφεία, στην ουσία επιβραβεύουν την ταχύτητα, την καινοτομία και την εμπιστοσύνη:
Η εγγύτητα ενισχύει την καινοτομία
Ισως αναρωτιέται κανείς: Δεν έχει προχωρήσει τόσο η τεχνολογία ώστε οι εικονικές σχέσεις να είναι ίδιες με τις φυσικές; Οχι ακριβώς, απαντάει ο Τζόζεφ Γούντμπερι.
Μια μεγάλη μελέτη με τίτλο «Distance Matters: Physical Space and Social Impact» («Η Σημασία της Απόστασης: Φυσικός Χώρος και Κοινωνικός Αντίκτυπος») αποσκοπούσε στη μέτρηση της επίδρασης, που είχαν οι εξελίξεις στην τεχνολογία της επικοινωνίας, στη δύναμη της εγγύτητας στην κοινωνική επιρροή. Η μελέτη καταλήγει: «Παρουσιάσαμε στοιχεία από τρία διαφορετικά δείγματα, που δείχνουν ότι η εμπειρική σχέση μεταξύ απόστασης και κοινωνικής επιρροής, η οποία τεκμηριώθηκε για πρώτη φορά πριν από 50 χρόνια, εξακολουθεί να ισχύει παρά τις αξιοσημείωτες αλλαγές στην τεχνολογία της επικοινωνίας».
Ο συμπεριφορικός επιστήμονας Τζον Λέβι πρόσθεσε νωρίτερα φέτος, «ακόμη και στην εποχή του Slack, του email και του Zoom, το γεγονός παραμένει: “Το να μην βλέπεις κάτι συχνά ξεχνιέται”».
Η καινοτομία συμβαίνει συχνά όταν ακούτε τους συναδέλφους σας να μιλάνε για θέματα, κατά τη διάρκεια γρήγορων συζητήσεων περπατώντας προς το ασανσέρ ή όταν μιλάτε πριν και μετά από συναντήσεις. Αυτές οι προσωπικές κουβέντες σε πραγματικό χρόνο βοηθούν στη ροή της δημιουργικότητας. Οι στενές σχέσεις και οι καινοτόμες συνομιλίες είναι βασικά συστατικά της επιτυχίας, ειδικά για φιλόδοξες νεοφυείς επιχειρήσεις, υποστηρίζει ο Γούντμπερι, με το άρθρο του στο Fast Company.
Το μαζί ενεργοποιεί
Βαθιά μέσα μας, όλοι αισθανόμαστε τη σημασία της ανθρώπινης σύνδεσης και τη δύναμη της κοινότητας. Οπως είχε παρατηρήσει κάποτε η σύμβουλος μάνατζμεντ Μεγκ Γουίτλι, «δεν υπάρχει μεγαλύτερη δύναμη για αλλαγή από μια κοινότητα που ανακαλύπτει τι ενδιαφέρει». Η ανθρωπότητα εδώ και καιρό επιδιώκει την εγγύτητα σε κάθε πτυχή της ζωής, από γειτονιές και κοινωνικές λέσχες, μέχρι συλλόγους γονέων – δασκάλων και θρησκευτικές ομάδες. Η διαίσθησή μας, μάς λέει ότι μια πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση συνδέει περισσότερο από μια ψηφιακή επικοινωνία:
- Το να παρακολουθείς ένα σημαντικό αθλητικό γεγονός στην τηλεόραση, διαφέρει εντελώς από την εμπειρία τού να είσαι μέσα στο γήπεδο ζητωκραυγάζοντας δίπλα – δίπλα με τους οπαδούς της ομάδας.
- Είναι άλλο να ακούς ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο και εντελώς άλλο να το βλέπεις να εκτελείται σε μια συναυλία μαζί με άλλους λάτρεις.
- Είναι άλλο πράγμα να αναπτύσσετε μια φιλία ή μια σχέση στο διαδίκτυο και άλλο να χτίζετε αυτήν τη φιλία ή τη σχέση πρόσωπο με πρόσωπο, ειδικά με έναν συνάδελφο σε μια εταιρεία.
- Αρκεί μόνο μια ματιά στο Facebook για να διαπιστώσετε ότι οι άνθρωποι μιλούν μεταξύ τους πολύ διαφορετικά (και κάνουν πολύ διαφορετικές υποθέσεις) στο διαδίκτυο από ό, τι σε μια προσωπική αλληλεπίδραση, πρόσωπο με πρόσωπο.
Κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, έχουν επιτευχθεί σπουδαία πράγματα από άτομα, που συγκεντρώνονται γύρω από ένα κοινό όραμα, από κυβερνητικές πρωτοβουλίες, όπως ο αγώνας της NASA για να πατήσει ο άνθρωπος στο φεγγάρι, έως ιδιωτικές προσπάθειες, όπως η δημιουργία της Amazon, μιας εταιρείας που άλλαξε την παγκόσμια οικονομία. Τα πιο φιλόδοξα έργα πραγματοποιήθηκαν όλα από ομάδες ανθρώπων που δούλευαν πολύ κοντά ο ένας στον άλλο για να επιτύχουν έναν τολμηρό στόχο. Θα είναι διαφορετική η δική σας startup;, αναρωτιέται ο Τζόζεφ Γούντμπερι.
Η εγγύτητα μπορεί να πυροδοτήσει την παραγωγικότητα
Μεγάλο μέρος της συζήτησης για την εξ αποστάσεως εργασία έναντι της επικοινωνίας μέσα στο γραφείο επικεντρώθηκε στην παραγωγικότητα των εργαζομένων. Οι υποστηρικτές της εξ αποστάσεως εργασίας περιγράφουν περιόδους έντονης εστίασης και βαθιάς εργασίας, που συμβάλλουν στην παραγωγικότητα, ενώ οι υποστηρικτές του γραφείου παραθέτουν μελέτες, που δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι εξ αποστάσεως δουλεύουν περισσότερες ώρες λόγω της πολύ μικρότερης αποδοτικότητά τους.
Στη Neighbor, επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, η παραγωγικότητα δεν έχει σχέση με τη παραπάνω αντιπαράθεση. Η παραγωγικότητα αφορά περισσότερο στην πρόσληψη σπουδαίων ανθρώπων παρά στο περιβάλλον. «Με μια ισχυρή σύνδεση στο Ιντερνετ, πιστεύουμε ότι κάθε ένας από τους υπαλλήλους μας θα ήταν εξίσου παραγωγικός τόσο στην Ανταρκτική όσο και στο γραφείο μας», γράφει ο Τζοζεφ Γούντμπερι στο Fast Company και τονίζει ότι οι εργοδότες πρέπει να εμπιστεύονται τους υπαλλήλους τους αρκετά ώστε η παραγωγικότητα να μην είναι θέμα.
Η κοινότητα είναι φαινόμενο δικτύου
Το να βρίσκεται κανείς σε ένα γραφείο και να εργάζεται μαζί με άλλους αποδεικνύει την αρχή των φαινομένων δικτύου. Τα εφέ του δικτύου εμφανίζονται όταν κάτι γίνεται πιο πολύτιμο (συχνά εκθετικά) καθώς αυξάνεται η χρήση. Αυτό σίγουρα ισχύει για κοινότητες και ομάδες.
Οπως αναφέρθηκε παραπάνω, όλοι επωφελούνται από την προσωπική, φυσική επαφή και αλληλεπίδραση. Ωστόσο, εάν μια εταιρεία παρέχει απλώς ένα γραφείο, όπου εμφανίζονται μόνο λίγα άτομα, τότε αυτά τα εκθετικά αποτελέσματα του δικτύου δεν ισχύουν. Το γραφείο είναι απλά ένα μοναχικό μέρος για δουλειά, όχι καλύτερο από το γραφείο στο σπίτι.
Η πραγματική άνθηση των ανθρώπων και των εργαζομένων συμβαίνει όταν υπάρχουν οι συνθήκες και η κουλτούρα για τη δημιουργία μιας ισχυρής φυσικής κοινότητας, όπου κανείς δεν μένει εκτός. Το 2021, χρειαζόμαστε λιγότερη ψηφιακή αλληλεπίδραση και περισσότερη άμεση ανθρώπινη επαφή, καταλήγει ο Γούντμπερι τονίζοντας ότι αυτό χτίζεται υιοθετώντας μια εργασιακή κουλτούρα γραφείου.