Η βραδιά του ερευνητή έκρυβε πολλές εκπλήξεις. Ρομπότ που καταλαβαίνουν μόνα τους πού πρέπει να πάνε, που ξεχωρίζουν αντικείμενα ανάλογα με το χρώμα τους, εκρηκτικά πειράματα χημείας, ελληνικά εκπαιδευτικά παιχνίδια, μια υπέροχη ξενάγηση στο παλάτι της αρχαίας Κνωσού, εφαρμογές για να βάλεις σε τάξη τη μουσική σου συλλογή, δράσεις για παιδιά, ένα έξυπνο σπίτι που σε υπακούει σε ό,τι και αν του πεις. Ακόμα, είδαμε την τέχνη να συναντά την επιστήμη με τους καλλιτέχνες από το Sigma Lab να δίνουν ρέστα με τις δημιουργίες τους και να μαζεύουν συνέχεια το κοινό κοντά τους. Διαλέξεις και ομιλίες για εκπαιδευτικούς, μαθητές, για το κοινό γενικά. Στον χώρο γινόντουσαν προβολές ταινιών, πολυμέσων και εικονικής πραγματικότητας. Οι ερευνητές συνομιλούσαν με το κοινό και συμμετείχαν όλοι μαζί σε παιχνίδια γνώσεων, ξεδιπλώνοντας πολύπλοκα μυστικά με απλό και κατανοητό τρόπο. Και φυσικά δεν έλειψε το χιούμορ από τους ερευνητές, που μοίρασαν γέλιο και γνώση, εύγλωττα μέσα από το Stand Up Science (παράφραση του Stand Up Comedy).
Στον προαύλιο εσωτερικό χώρο του Κέντρου Πολιτισμού ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ είχαν στηθεί από νωρίς τηλεσκόπια για το κοινό, με στόχο τη σελήνη. Η ουρά, όσο και αν πέρναγε ο χρόνος, δεν έλεγε να μικρύνει. Ακριβώς από πίσω, καλλιτέχνες από το Sigma Lab έκαναν τα δικά τους, ζωγραφίζοντας την επιστήμη: Μικροί και μεγάλοι θαύμαζαν τις δημιουργίες που μέχρι το τέλος της βραδιάς ήταν έτοιμες. Αξίζει να πούμε ότι αυτές οι τρεις δημιουργίες θα αποτελέσουν τη βάση του βίντεο που θα δημιουργηθεί και θα σταλεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επέτειο των 10 χρόνων της Βραδιάς του Ερευνητή. Συναντήσαμε ξανά τον ακούραστο Δημήτρη Κονιδιτσιώτη που έκλεβε την προσοχή μικρών και μεγάλων με τα πειράματα που έδειχνε.
Συνεχίσαμε τη βόλτα μας και συναντήσαμε τον Στέφανο Ντούλα, χημικό, που μαζί με τον συνάδελφό του, τον Αντώνη Χρονάκη, παρουσίαζαν μια σειρά από πειράματα χημείας που κάνουν στα σχολεία. Μάλιστα και οι δύο τους είναι αποσπασμένοι σε ένα εργαστηριακό κέντρο φυσικών επιστημών (ΕΦΕ Αγίων Ανάργυρων) και δουλειά τους είναι να παρουσιάζουν πειράματα σε εκπαιδευτικούς για να τα κάνουν στις τάξεις τους. Ένα από αυτά ήταν και το πώς το κρασί γίνεται νερό. Ο ίδιος μας είπε ότι το 95% των Λυκείων έχει πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο ενώ τα περισσότερα Γυμνάσια έχουν έστω υποτυπώδες εργαστήριο και ότι η δουλειά τους είναι να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς σε αυτά.
Φεύγοντας, στον ίδιο όροφο βρεθήκαμε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο γεμάτο κόσμο που άκουγαν τον Νάσο Κατσαμάνη, ερευνητή, ηλεκτρολόγο μηχανικό, σε θέματα επεξεργασίας ομιλίας και βίντεο από το ΕΚ «Αθήνα». Παρουσίαζαν την τελευταία τους δουλειά σε μια φωνητική διεπαφή, δηλαδή τον φωνητικό έλεγχο μέσα σε ένα σπίτι. Πρακτικά, έχουν δημιουργήσει ένα σύστημα που μπορεί να ακούει τον ένοικο του σπιτιού και να ανταποκρίνεται στις εντολές του. Με τη χρήση απλών φωνητικών εντολών μπορεί να ανοίξει το ραδιόφωνο, να επιλέξει σταθμό και ένταση ή να αυξομειώσει τον φωτισμό ενός δωματίου και άλλα. Το σύστημα ακούει συνέχεια το τι γίνεται μέσα στο σπίτι. Και, για να μην μπερδεύεται, υπάρχει η εντολή έναρξης. Στην περίπτωσή μας είναι η φράση «Σπιτάκι μου, άκουσε». Έτσι, το σύστημα γνωρίζει ότι θα ακολουθήσει μία από τις περίπου διακόσιες εντολές που μπορεί ο ένοικος να χρησιμοποιήσει. Με αυτόν τον τρόπο το σύστημα καταλαβαίνει πότε μιλάει γενικά ο ένοικος και πότε σε αυτό. Μας είπε ακόμα ότι αυτό το σύστημα έχει εγκατασταθεί σε τέσσερα σπίτια στην Ιταλία, πιλοτικά. Εκεί, υπάρχουν διαθέσιμες και εντολές αντιμετώπισης κινδύνων. Βέβαια, με ένα σπίτι γεμάτο μικρόφωνα, ξύπνησε το ζιζάνιο της ασφάλειας μέσα μας. Στην ερώτησή μας πώς προστατεύεται το σύστημα, από εξωτερικές κακόβουλες πράξεις, μας είπε: «Όλη η επεξεργασία γίνεται τοπικά και ο χρήστης μπορεί να τα ελέγχει οποιαδήποτε στιγμή. Έχει τη δυνατότητα να κρατήσει αρχείο ή όχι». Επίσης, μας εξήγησε ότι το σύστημα μαθαίνει τη φωνή του χρήστη και την τακτοποιεί για να αποφευχθεί το να δώσει κάποιος άσχετος μια εντολή ενεργοποίησής του.
Λίγο πιο κάτω η Αγγελική Ευσταθίου, υποψήφια διδάκτωρ, γεωφυσικός, έδειχνε στο κοινό τις δράσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου. Όσοι δεν έχετε κάνει μια νυχτερινή βόλτα από το αστεροσκοπείο του λόφου Νυμφών στο Θησείο, σας συνιστούμε να το πράξετε και για επίσκεψη αλλά και για παρατήρηση του νυχτερινού ουρανού της Αθήνας.
Μιλήσαμε με την Όλγα Σέγκου, συνεργαζόμενη ερευνήτρια στον Δημόκριτο, στο εργαστήριο ολοκληρωμένων συστημάτων του ινστιτούτου πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών. Στο πλαίσιο της εργασίας τους, έχουν φτιάξει μια σειρά από εκπαιδευτικά παιχνίδια που βασίζονται στο αρχαίο παλάτι της Κνωσού. Μας έδειξε μια πλήρη τρισδιάστατη απεικόνιση του παλατιού, όπως ήταν στην αρχαιότητα. Μπορέσαμε να «περπατήσουμε» εικονικά τους χώρους του και να το εξερευνήσουμε. Μέσα σε αυτό το υλικό υπάρχει ενσωματωμένος ένας ηλεκτρονικός οδηγός με εκπαιδευτικά βίντεο που δίνει πληροφορίες για τον κάθε χώρο. Χρησιμοποιώντας αυτό το υλικό, δημιούργησαν εκπαιδευτικά παιχνίδια όπως το Fruzzle, που έχει βασιστεί στις φωτογραφίες της Κνωσού. Αλλά και ένα παιχνίδι δράσης, τον μυθικό λαβύρινθο (Knossos Labyrinth), όπου ο Θησέας ψάχνει να σώσει την Αριάδνη. Φυσικά θα πρέπει να ξεπεράσει παγίδες και να αντιμετωπίσει μυθικά τέρατα και, βέβαια, τον Μινώταυρο. Εδώ θα θέλαμε να τονίσουμε ότι έχουν φτιαχτεί με ανοιχτού κώδικα λογισμικά (Blender, Unity κ.α.) και δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από πολλές εμπορικές δημιουργίες, τουλάχιστον ως πρώτη εντύπωση, τόσο σε γραφικά όσο και σε χειρισμό. Ένα άλλο, το iRescue, είναι ένα διαδραστικό τρισδιάστατο παιχνίδι εμβύθισης που λαμβάνει χώρα σε ένα αεροδρόμιο μετά από ένα καταστροφικό γεγονός. Λειτουργεί μέσω της τεχνολογίας Kinect της Microsoft και ο παίχτης πρέπει να εμποδίσει τον κόσμο από το να πανικοβληθεί και να πάει προς επικίνδυνες περιοχές του. Εκεί, ένα κοριτσάκι έσπασε όλα τα ρεκόρ παίζοντας.
Μιλήσαμε με τον Σταύρο Παπαγεωργίου, Φυσικό, Μηχανικό Τηλεπικοινωνιών Msc, συνεργάτη του ΕΑΑ/ΙΑΑΔΕΤ στην πειραματική εκστρατεία iSPEX. Μας έδειξε τη συσκευή που έχουν δημιουργήσει καθώς και το λογισμικό που τη συνοδεύει. Πρόκειται για ένα πρότυπο φορητό φωτόμετρο, το οποίο προσαρτάται στην κάμερα μιας συσκευής iPhone. Καταγράφει την ηλιακή ακτινοβολία και την πόλωση που προκαλείται από τη σκέδαση του φωτός από τα αιωρούμενα σωματίδια. Η οπτική πληροφορία που καταγράφεται από την εφαρμογή (διατίθεται δωρεάν στο App Store), παρέχει, μετά από κατάλληλη επεξεργασία, πληροφορίες για τη συγκέντρωση και τον τύπο των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Όσοι θέλετε να βοηθήσετε, δεν έχετε παρά να μπείτε στη σελίδα τους και να δηλώσετε συμμετοχή. Περισσότερα, θα βρείτε εδώ.
Παρακολουθήσαμε με ενδιαφέρον τη διάλεξη της Έλενας Χανιώτη, επιστημονικής υπεύθυνης και συνεργάτιδας του ΙΕΛ (Ινστιτούτου Επεξεργασίας Λόγου), με θέμα την «Αξιολόγηση και Αντιμετώπιση των Δυσκολιών Ανάγνωσης μέσα από διαδικτυακά εργαλεία του Ινστιτούτου Επεξεργασίας λόγου». Σε μια κατάμεστη αίθουσα από εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές, εξήγησε με ποια εργαλεία μπορεί να βοηθηθεί τόσο ο εκπαιδευτικός όσο και ο μαθητής. Και είδαμε μερικές από τις δυνατότητες που προσφέρει το Εύγλωττον: Μια διαδικτυακή Υπηρεσία Βελτίωσης Ικανότητας Ανάγνωσης Δυσλεκτικών Ατόμων.
Τέλος, παρακολουθήσαμε την παράσταση Stand Up Science. Θα ζήλευαν επαγγελματίες κωμικοί και ηθοποιοί. Η σκηνοθεσία είναι του Κώστα Βρεττού και όσοι συμμετέχουν είναι επιστήμονες και όχι ηθοποιοί. Έχουν ονομάσει την ομάδα τους Science Reactors. Στο stand-up science, κάθε επιστήμονας καλείται μέσα σε πέντε λεπτά να παρουσιάσει με χιουμοριστικό τρόπο ένα θέμα της επιστημονικής επικαιρότητας. Και το κατάφεραν τόσο καλά που προκάλεσαν γέλιο για θέματα όπως το σεξ, η γονιμοποίηση και τόσα άλλα που οι γονείς δυσκολεύονται να μιλήσουν στα παιδιά. Με γρήγορο ρυθμό και καλοδουλεμένα, όσο και αυθόρμητα αστεία, η ομάδα κατάφερε να μεταδώσει γνώση κάνοντας μια ολόκληρη αίθουσα να «πονάει» από τα γέλια. Συμμετείχαν οι: Στράτος Ασημέλλης, Χημικός, Υποψήφιος Δρ «Eye Fixed It!», Βασίλης Γρηγοριάδης, Τηλεπικοινωνίες: «Νάνοι πλανήτες. Η παράγκα της Αστρονομίας», Δημήτρης Δούκογλου, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, «Φυσική Επιλογή και Εσύ»,
Νίκος Μουστάκας. Eπιστήμων Υλικών – Πέντε λεπτάκια ακόμα, Δημήτρης Μακρής, Καθηγητής Μάνατζμεντ και Καινοτομίας – Αγαπημένο μου ηλεκτροσόκ!, Χρυσάνθη Σαλιαγκοπούλου, Βιολόγος -When Harry met Sally, Νίκος Σταύρου, Γεωλόγος MSc. – Η Κοκκινοσκουφίτσα και ο ΚΑΛΟΣ λύκος, Δημήτρης Τσιμπίδας, Αστροφυσικός – κανείς δεν είναι άσφαλτος».
Γνωρίσαμε επίσης το Oculus Seas, μια C2 πλατφόρμα για την παρακολούθηση των θαλάσσιων υδάτων. Το WayGoo, μια πλατφόρμα Γεωαναφοράς και διαχείρισης εσωτερικών και εξωτερικών χώρων αλλά και περιεχομένου με πολυδιάστατη πλοήγηση και καθοδήγηση. Είδαμε την έκθεση αστροφωτογραφίας του Φάνη Ματσόπουλου. Τον διαγωνισμό φωτογραφίας για το έτος φωτός (SciCo) και ακούσαμε μουσική από τους MusicVirus του μουσικού σχολείου Αλίμου. Και τόσα πολλά άλλα που μαγεύουν μεγάλους και δημιουργούν μικρούς επιστήμονες – ερευνητές.
Του χρόνου, μην το χάσετε.
*Ο Αίαντας Αρτεμάκης γεννήθηκε το 1982 και είναι δημοσιογράφος και «κομπιουτεράς». Πουλάει κομπιουτεράκια στην Ομόνοια, με προτίμηση στα γιαπωνέζικα. Του αρέσει να διαβάζει και να ονειρεύεται μια γερή δημοκρατία. Παντρεύτηκε το 1989 τον καλό του φίλο, Amstramd 1512. Δυστυχώς από τότε, έχει αλλάξει πολλούς αγαπημένους. Τώρα συζεί με έναν Z800 HP.