«Ο μικροκαμωμένος τούρκος Σέρλοκ Χολμς καταδικάζει επιτέλους την Οθωμανική Αυτοκρατορία για το γενοκτονικό παρελθόν της», επισημαίνει ο Μάρκο Ανσάλντο σε κείμενό του στο il venerdi, το εβδομαδιαίο περιοδικό της ιταλικής La Repubblica. Ο ιταλός δημοσιογράφος δεν παραλείπει να αναφέρει πως κατά τη διάρκεια των έξι αιώνων που διήρκεσε η οθωμανική κυριαρχία υπήρξαν και περίοδοι μεγάλης ανεκτικότητας και λαμπρότητας, υπό την ηγεσία του Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπή, για παράδειγμα. Αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως στις αρχές του 20ου αιώνα, λίγο πριν την κατάρρευση της αυτοκρατορίας τους, οι Οθωμανοί διέπραξαν ανείπωτα εγκλήματα.
Οσον αφορά τον «μικροκαμωμένο τούρκο Σέρλοκ Χολμς», στην πραγματικότητα είναι ένας διαπρεπής τούρκος ιστορικός, ο Τανέρ Ακτσάμ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κλαρκ των ΗΠΑ και ένας από τους πρώτους που μίλησαν ανοιχτά για την «πολιτική της καταστροφής» στις αρχές του περασμένου αιώνα, ήτοι για τις φρικαλεότητες της περιόδου 1915-1917 σε βάρος του αρμενικού λαού.
O 68χρονος ιστορικός είναι ιδιαίτερα γνωστός και στην Ελλάδα όπου κυκλοφορούν και πιο αποκαλυπτικά και ρηξικέλευθα από τα έργα του τα οποία εστιάζουν όλα στη σφαγή των Αρμενίων. Τον περασμένο Ιούλιο μεταφράστηκε στα ελληνικά και το «Εντολές Εξόντωσης: Τα τηλεγραφήματα του Ταλάτ Πασά και η αρμενική γενοκτονία» (Εκδ. Παπαζήση).
Από τη σχετική παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου πληροφορούμαστε πως «ψάχνοντας από αρχείο σε αρχείο για το παραμικρό αποκαλυπτικό έγγραφο, με τη μεθοδικότητα του ερευνητή, την προσήλωση του ιστορικού στην επιστημονική απόδειξη και ακόμη – θα λέγαμε – με την υπομονή και επιμονή ενός ντεντέκτιβ, ο Τανέρ Ακτσάμ ξαναγράφει την ιστορία». Για αυτόν τον λόγο ο αμερικανός ιστορικός Ερικ Γουάιτς τον επονόμασε «Σέρλοκ Χολμς της αρμενικής γενοκτονίας».
Τα ντοκουμέντα και το αρχείο Γκεργκεριάν
Συνομιλώντας με τον Μάρκο Ανσάλντο, με αφορμή την κυκλοφορία των «Εντολών Εξόντωσης» και στην Ιταλία, ο Τανέρ Ακτσάμ σημείωσε σχετικά πως «(η επωνυμία) μου είναι πολύ προσφιλής, γιατί δυστυχώς ο Γουάιτς απεβίωσε τον περασμένο Ιούλιο. Αυτό που έκανα εγώ δεν είναι ακριβώς εκείνο που έκανε ο Σέρλοκ Χολμς, αλλά μοιάζει πολύ. Μελέτησα εξονυχιστικά χιλιάδες ντοκουμέντα, ακόμα και στα αραβικά, συγκρίνοντας τα στη συνέχεια με τα ντοκουμέντα του αρχείου Γκεργκεριάν».
Ο Κρικόρ Γκεργκεριάν (Krikor Guerguerian, 1911-1988) υπήρξε ένας επιζών της σφαγής των Αρμενίων ο οποίος κατέφυγε αρχικά στο Λίβανο, όπου σπούδασε, και στη συνέχεια στη Ρώμη, όπου συνέχισε τις σπουδές του στη θεολογία, καταλήγοντας να γίνει καλόγερος. Κατά τη διάρκεια της ζωής του ο αρμένιος καθολικός μοναχός κατάφερε να συγκεντρώσει πλήθος ντοκουμέντων σχετικά με την Αρμενική Γενοκτονία που κληροδότησε στη συνέχεια στον εγγονό του και σήμερα βρίσκονται σε μία αποθήκη κάπου στη Νέα Υόρκη.
Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και κάποια τηλεγραφήματα του υπουργού Εσωτερικών του οθωμανικού κράτους την περίοδο 1913-1918 Ταλάτ Πασά τα οποία, σύμφωνα με τον Τανέρ Ακτσάμ, αποδεικνύουν «την γενοκτονική βούληση των Νεότουρκων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ιταλός δημοσιογράφος. «Πρόκειται περί ντοκουμέντων που διαλύουν τις βάσεις του τουρκικού αρνητισμού» όσον αφορά την αρμενική γενοκτονία, σημείωσε ο τούρκος ιστορικός από τη πλευρά του.
Αυθεντικά έγγραφα με υπογραφές
Ερωτηθείς σχετικά με το ότι η Αγκυρα υποστηρίζει πως τα εν λόγω έγγραφα αποτελούν προϊόν παραποίησης, ο Τανέρ Ακτσάμ εξήγησε πως «συνέκρινα τα έγγραφα με τα με τα οθωμανικά αρχεία που υπάρχουν στην Τουρκία, ελέγχοντας τις υπογραφές και τους κωδικούς με τους οποίους είχαν καταχωρηθεί στα συστήματα κωδικοποίησης των τηλεγραφημάτων. Πρόκειται περί αυθεντικών εγγράφων που σήμερα είναι διαθέσιμα σε όλους».
Αναφορικά με την αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης, η οποία ανέθεσε σε μία ομάδα ερευνητών να απαντήσει σε όλα όσα αποκαλύπτει στο τελευταίο του έργο, ο Ακτσάμ είπε ότι «στον ιστότοπό τους μου επιτίθενται προσωπικά ή υποβαθμίζουν τις ευθύνες των εμπλεκόμενων, δίχως, όμως, να αξιολογούν από τη σκοπιά της Ιστορίας τα γεγονότα. Εντούτοις εγώ βρήκα αδιάσειστα τεκμήρια που θα έπρεπε να τερματίσουν την πολιτική της άρνησης. Αυτοί θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τη θέση τους αλλά θα είναι πολύ δύσκολο: αυτοκαταστρέφονται στη διεθνή κοινότητα».
Μιλώντας για τη βαναυσότητα με την οποία αντιμετωπίστηκε ο αρμενικός λαός, σημείωσε: «Εγώ διακρίνω δύο πεδία: ένα κοινωνικό, στο πλαίσιο του οποίου υπήρχαν θρησκευτικές εχθρότητες και καταγράφονταν επεισόδια απληστίας με πολλούς να εποφθαλμιούν τις αρμενικές περιουσίες. Το δεύτερο επίπεδο ήταν το πολιτικό με την τριανδρία των Ταλάτ Πασά, Εμβέρ Πασά και Τζεμάλ Πασά να επιδιώκουν να αποτρέψουν τη δημιουργία της ανεξάρτητης Αρμενίας».
Η κακή συνήθεια της αλήθειας…
Αναφέροντας ο ιταλός δημοσιογράφος ότι στην τελευταία σελίδα των «Εντολών Εξόντωσης» επισημαίνεται πως «η αλήθεια έχει την κακιά συνήθεια να αποκαλύπτεται στο τέλος», ο Τανέρ Ακτσάμ υπογράμμισε πως όσον αφορά τη γενοκτονία των Αρμενίων η αλήθεια έχει πλέον αποκαλυφθεί.
«Σήμερα στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα ουδείς λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα επιχειρήματα της τουρκικής κυβέρνησης. Η Αγκυρα είναι απόλυτα απομονωμένη. Οπως η Βόρεια Κορέα. Ακόμη και πριν από δέκα χρόνια είχε από πίσω της τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, πλέον, όμως, όχι. Αλλά η Τουρκία είναι μία μεγάλη, ισχυρή χώρα ενώ η Αρμενία είναι μικρή. Αλλωστε βλέπουμε πως η τουρκική κυβέρνηση εμπλέκεται σε πολλά διεθνή μέτωπα στη Συρία, στη Λιβύη, στο Αφγανιστάν», σημείωσε ο διαπρεπής ιστορικός που στα νιάτα του είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη εννέα ετών (εξαιτίας της έκδοσης μιας φοιτητικής επιθεώρησης που εστίαζε στη μεταχείριση των Κούρδων) και εγκλειστεί σε φυλακή της Αγκυρας από όπου κατάφερε να αποδράσει έπειτα από ένα χρόνο, το 1977, διαφεύγοντας τελικά στη Γερμανία.