Οι δημοσιογράφοι των εγκρίτων Financial Times διάλεξαν και μας προτείνουν μια σειρά από μοναδικά βιβλιοπωλεία σε διάφορα μέρη του κόσμου, ανάμεσά τους και ένα πολύ ιδιαίτερο, την «Ατλαντίδα» στην Οία της Σαντορίνης.
Δεν είναι εύκολο να πετάξουμε στην επαρχία Σετσουάν της Κίνας, όπου πρόσφατα άνοιξε το πιο εξωπραγματικό βιβλιοπωλείο του κόσμου, στο Μπουένος Αϊρες της Αργεντινής όπου ένα περίλαμπρο θέατρο μετατράπηκε σε βιβλιοπωλείο ή στο Λάγκος της Νιγηρίας, όπου η καρδιά της διανόησης χτυπάει σε ένα κατάστημα το οποίο συνδυάζει τη μουσική με τη λογοτεχνία και τις λιχουδιές.
Μπορούμε, ωστόσο, να τα ονειρευτούμε και να θαυμάσουμε την έμπνευση των δημιουργών τους, οι οποίοι πάνω από όλα αγαπούν τα βιβλία και τα τιμούν σε θαυμάσιους χώρους, αληθινούς ναούς της ανάγνωσης.
«Ατλαντίς», Οία, Σαντορίνη
Ενα μαγικό μικρό βιβλιοπωλείο άνοιξε το 2004 στην Οία της Σαντορίνης, δημιούργημα του Κρεγκ Γουόλτσερ και πέντε φίλων του. «Ξεκίνησε σαν αστείο», λέει ο Γουόλτσερ στους Financial Times. Γοητευμένοι από το τοπίο, αποφάσισαν να φτιάξουν ένα βιβλιοπωλείο γεμάτο με τα αγαπημένα τους βιβλία λογοτεχνίας, ξεχασμένα σε ξενοδοχεία του νησιού, που τα τοποθέτησαν σε ράφια από ξύλα ξεβρασμένα στις παραλίες του νησιού. Το λένε «Ατλαντίς» και είναι από μόνο του installation σε ένα τυπικό κυκλαδίτικο σπίτι. Φυσικά, από τα ράφια του δεν θα μπορούσε να λείπει η «Οδύσσεια»… atlantisbooks.org
El Ateneo Grand Splendid, Μπουένος Αϊρες, Αργεντινή
Ενα από τα πιο εντυπωσιακά βιβλιοπωλεία του κόσμου, μάλλον το πιο εντυπωσιακό, εγκαταστάθηκε πριν από 20 χρόνια σε ένα μεγαλοπρεπές κτίριο του 1919 που αρχικά ήταν θέατρο και στη συνέχεια κινηματογράφος. Και είναι σχεδόν σίγουρο ότι τα θεωρεία, τα γύψινα ντεκόρ του και οι τοιχογραφίες του Ναζαρένο Ορλάντι στα ταβάνια προσελκύουν περισσότερο τους βιβλιόφιλους από ό,τι οι 120.000 τίτλοι βιβλίων που διαθέτει, οι περισσότεροι στα ισπανικά. Και η σκηνή όπου κάποτε χόρευαν μερικοί από τους πιο διάσημους χορευτές φλαμένκο, φιλοξενεί τώρα πια ένα μπαρ και τραπεζάκια όπου οι πελάτες απολαμβάνουν τον καφέ τους διαβάζοντας ή απλώς κοιτάζοντας το υπέροχο σκηνικό του βιβλιοπωλείου. yenny-elateneo.com/
La Biblioteca de Babel, Μαγιόρκα, Ισπανία
Οι λάτρεις της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας θα σκεφτούν αμέσως το αλληγορικό διήγημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ωστόσο η Biblioteca de Babel θυμίζει περισσότερο τα αγαπημένα μπαρ της Πάλμα ντε Μαγιόρκα. Εξω από το βιβλιοπωλείο-κάβα, οι πελάτες, καθισμένοι σε κομψά τραπεζάκια, απολαμβάνουν το κρασί τους και το σκηνικό της βασιλικής του Σαν Μιγκέλ ντε Πάλμα, ενώ μέσα τούς περιμένει ένας θησαυρός βιβλίων λογοτεχνίας σε καμπυλωτά ράφια και στρατηγικά τοποθετημένα μπουκάλια κρασιού. labibliotecadebabel.es
Blackwell’s, Οξφόρδη, Ηνωμένο Βασίλειο
Το βιβλιοπωλείο, με έτος ίδρυσης το 1879, πουλάει βιβλία στους φοιτητές της Οξφόρδης και τους κατοίκους της πόλης από τότε που εφευρέθηκε ο ηλεκτρικός λαμπτήρας… Το εμβληματικό κατάστημα καταλαμβάνει τέσσερις ορόφους σε ένα μεγάλο κτίριο του 18ου αιώνα, στην ιστορική Broad Street, και από τα ράφια του έχουν διαλέξει βιβλία από τη Μάργκαρετ Θάτσερ και τον Τόλκιν, μέχρι τον Μπιλ Κλίντον, τον Μοχάμεντ Αλι, τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και τον Ντέιβιντ Ατένμπορο. blackwells.co.uk
Dujiangyan Zhongshuge, επαρχία Σετσουάν, Κίνα
Μόνο βιβλιοπωλείο δεν θυμίζει το ψυχεδελικό δημιούργημα του αρχιτεκτονικού γραφείου X+Living
Ενα νέο εντελώς εξωπραγματικό βιβλιοπωλείο στην επαρχία Σετσουάν, στη νοτιοδυτική Κίνα, που θυμίζει το έργο του ολλανδού εικαστικού Μαουρίτς Κορνέλις Εσερ. Σχεδιάστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο X+Living και είναι εμπνευσμένο από σύστημα άρδευσης της πόλης Ντουτζανγκγιάν, που χρονολογείται από τον τρίτο αιώνα π.Χ. και είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Δαιδαλώδεις διάδρομοι, πανύψηλες καμάρες, ράφια που μοιάζουν ατελείωτα, καμπύλες και καθρέφτες δημιουργούν ένα σουρεαλιστικό σκηνικό, στο οποίο οι μόνες επίπεδες επιφάνειες είναι αυτές των βιβλίων και των δαπέδων.
Jazzhole, Λάγκος, Νιγηρία
Εγκατεστημένο στο ισόγειο ενός χοντροκομμένου κτιρίου στη συνοικία Ικόγι του Λάγκος, το Jazzhole είναι ένα δημοφιλές βιβλιοπωλείο και ταυτόχρονα μουσικό κατάστημα (ένα από τα καλύτερα του κόσμου) με βινύλια, CD, DVD και παραδοσιακά μουσικά όργανα, χώρος όπου γίνονται live, καφέ, και σημείο συνάντησης των φίλων της μουσικής και του βιβλίου. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων εξαιτίας της πανδημίας, η σταρ του άφρο μπιτ Τίουα Σάβατζ ηχογραφούσε στο Jazzhole συναυλίες που τις μετέδιδε σε όλο τον κόσμο το New York Public Radio. Facebook/Jazzholelagos
Kitab Khana, Μουμπάι
Οταν οι δρόμοι της παλιάς Βομβάης γίνονται αφόρητοι από τη φασαρία, τη ζέστη και τις μυρωδιές, το άνετο περιβάλλον με την ξύλινη επένδυση του Kitab Khana προσφέρει μια ευχάριστη ανάπαυλα. Στεγάζεται σε ένα κτίριο της αποικιακής εποχής και πήρε το όνομά του (σημαίνει «σπίτι για βιβλία») από τις βιβλιοθήκες του παλατιού των αυτοκρατόρων της δυναστείας Μουγκάλ. Μια πυρκαγιά κατέστρεψε ο εσωτερικό του και δεκάδες χιλιάδες βιβλία, αλλά αποκαταστάθηκε και προσφέρει μια ενδιαφέρουσα συλλογή Ινδών και διεθνών συγγραφέων, ενώ διαθέτει επίσης άνετες γωνιές για διάβασμα. kitabkhana.in/
Ler Devagar, Λισαβόνα, Πορτογαλία
Από το «προσκύνημα» στο Μπελέμ, την παλιά συνοικία της Λισαβόνας με τον πύργο της Μπελέμ του 16ου αιώνα στις εκβολές του Τάγου, και το παρακείμενο μοναστήρι των Ιερωνυμιτών –έχουν ανακηρυχθεί Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO– και το Μουσείο Τέχνης Αρχιτεκτονικής και Τεχνολογίας, δεν θα μπορούσε να λείπει μια επίσκεψη στο Ler Devagar, ένα εντυπωσιακό βιβλιοπωλείο βιομηχανικής αισθητικής, που στεγάζεται στο πολιτιστικό κέντρο Lx Factory. lerdevagar.com
Librairie Les Insolites à Tanger, Ταγγέρη, Μαρόκο
Μπορεί η Librairie Des Colonnes, που έκλεισε 70 χρόνια ζωής, να είναι πιο διάσημη (ήταν στέκι της Γιουρσενάρ, του Ζενέ και του Μπέκετ) αλλά η Librairie Les Insolites έχει πολύ ιδιαίτερη χάρη. Βιβλιοπωλείο με εκατοντάδες τίτλους σε Αραβικά, Γαλλικά, Αγγλικά και Ισπανικά, και γκαλερί ταυτόχρονα, που προσφέρει στους κατοίκους της Ταγγέρης πολύ ιδιαίτερες εκδηλώσεις, δημιουργήθηκε πριν από 11 χρόνια από τη Στεφανί Γκαού, Γαλλίδα γεννημένη στις Κάννες, και βρίσκεται σε έναν ήσυχο πεζόδρομο της πόλης.
Marfa Book Company, Μάρφα, Τέξας
Μίνιμαλ βιβλιοπωλείο και εκδοτικός οίκος στη Μάρφα
Η μικροσκοπική πόλη Μάρφα στο δυτικό Τέξας, κοντά στα σύνορα με το Μεξικό, προσελκύει τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερους τουρίστες, καθώς προσφέρει εκθέσεις τέχνης, συναυλίες και εντυπωσιακή φυσική ομορφιά. Ωστόσο, η Marfa Book Company είχε δημιουργηθεί το 1998, πολύ πριν γίνει η Μάρφα τουριστικό hot spot. Το βιβλιοπωλείο ειδικεύεται σε βιβλία τέχνης, αρχιτεκτονικής και design, ενώ έχει και δικές του εκδόσεις, φιλοξενεί επίσης εκθέσεις, αναγνώσεις και άλλες εκδηλώσεις, ενώ έχει επίσης ιδρύσει το φεστιβάλ Agave, που διεξάγεται κάθε χρόνο στην πόλη. marfabookco.com/
Otherwise, Ρώμη
Πριν από τέσσερα χρόνια, οι ιδιοκτήτες του βιβλιοπωλείου Altroquando (ένα λεπτό από την Πιάτσα Ναβόνα), άνοιξαν απέναντι, στον ίδιο δρόμο, και το Otherwise, σε συνεργασία με τον Edizioni E/O, εκδότη μεταξύ άλλων και της Ελενα Φεράντε. Εκτός από αμερικανική και βρετανική λογοτεχνία, έχει επίσης παιδικά και νεανικά βιβλία, ενώ διαθέτει και μια γωνιά με μεταχειρισμένα. Ακόμη, κάνει πολλές παρουσιάσεις βιβλίων και μουσικές εκδηλώσεις.
Peter Harrington, Λονδίνο
Ο πάγκος, που είχαν το 1969 ο Πίτερ Χάρινγκτον και ο αδελφός του, στην Chelsea Antiques Market (αγορά με αντίκες στο Τσέλσι) του Λονδίνου, εξελίχθηκε σε μια επιχείρηση με δύο καταστήματα και ακόμη ένα online, την οποία διευθύνει πλέον ο γιος του Πίτερ, Πομ Χάρινγκτον. Στη διάθεσή του έχει ένα στοκ με περισσότερα από 20.000 βιβλία από τον 15ο μέχρι τον 20ό αιώνα, μεταξύ των οποίων και διαμαντάκια, όπως ένα αντίτυπο του «Gone With the Wind», έκδοση του 1937 με αφιέρωση της Βίβιαν Λι σε έναν φίλο της, πριν παίξει τη Σκάρλετ Ο’ Χάρα στην ταινία. Εχει ακόμη και ένα αντίτυπο του βιβλίου «A Tale of Two Cities» («Η Ιστορία δύο πόλεων») με αφιέρωση του Τσαρλς Ντίκενς στον Τζορτζ Ελιοτ (ανδρικό λογοτεχνικό ψευδώνυμο της αγγλίδας μυθιστοριογράφου Μέρι Αν Εβανς), peterharrington.co.uk/
Shakespeare and Company, Παρίσι
Το Παρίσι διακρίνεται και για τα βιβλιοπωλεία του. Ωστόσο, το πιο διάσημο από όλα είναι το μποέμ Shakespeare and Company, ψυχή και καρδιά της αγγλικής λογοτεχνίας στη Rive Gauche, λίγα μέτρα μακριά από τον Σηκουάνα. Το άνοιξε ο Τζορτζ Γουίτμαν το 1951 ως Le Mistral, στη συνέχεια, όμως, του άλλαξε το όνομα για να τιμήσει το ομώνυμο βιβλιοπωλείο, που είχε ιδρύσει το 1919 η Σίλβια Μπιτς στο Οντεόν και έκλεισε το 1941, εν μέσω πολέμου. Με τα χρόνια, από ένα δωμάτιο στο ισόγειο του παμπάλαιου κτιρίου, το βιβλιοπωλείο εξελίχθηκε στον λαβύρινθο που είναι σήμερα. Πλέον, το διευθύνει η κόρη του Γουίτμαν, Σίλβια, συνεχίζοντας την παράδοση του πατέρα της, που προσκαλούσε συγγραφείς και βιβλιόφιλους να κοιμούνται ανάμεσα στα ράφια του, με την προϋπόθεση να γράψουν ένα διήγημα για το Shakespeare and Company. Και λέγεται ότι το έχουν κάνει περισσότεροι από 30.000 «Tumbleweeds», όπως τους αποκαλούσε ο Γουίτμαν (φυτά που παρασύρονται από τον αέρα χωρίς τις ρίζες τους και έτσι πέφτουν οι σπόροι τους αλλού). shakespeareandcompany.com/
Strand Bookstore, Νέα Υόρκη
Ιδρύθηκε το 1927 και είναι μια επίσκεψη must για τους βιβλιόφιλους στη Νέα Υόρκη. Βρίσκεται σε ένα ιστορικό κτίριο και εξακολουθεί να είναι μια ανεξάρτητη οικογενειακή επιχείρηση. Είναι ο απόλυτος προορισμός για όσους ενδιαφέρονται για νέες, παλιές, μεταχειρισμένες και σπάνιες εκδόσεις, που καταλαμβάνουν ράφια μήκους 18 μιλίων (σχεδόν 30 χλμ.), όπως μας πληροφορεί το Strand. Καθημερινά Νεοϋορκέζοι και τουρίστες ψάχνουν στα καροτσάκια έξω από το μαγαζί για θησαυρούς σε τιμή ευκαιρίας, ενώ στο εσωτερικό του μπορεί κανείς να βρει συλλογές από κλασικά pocket books και vintage βιβλία μαγειρικής, μέχρι μυθιστορήματα της Βικτωριανής εποχής. strandbooks.com/
Open House at Central Embassy, Μπανγκόκ
Σε ένα μέρος των 37 ορόφων του, ο ουρανοξύστης Central Embassy φιλοξενεί το πολυτελές ξενοδοχείο Park Hyatt, ενώ το υπόλοιπο κομμάτι του είναι εμπορικό κέντρο (shopping mall). Ανεβαίνοντας από τις κυλιόμενες σκάλες στον έκτο όροφο, βρίσκεστε σε ένα άνετο και πολύ φωτεινό βιβλιοπωλείο με γυάλινους τοίχους, με περισσότερα από 12 stand εστιατορίων στον ίδιο όροφο, ανάμεσα στις βιβλιοθήκες του. Στα ράφια του (για το ψάξιμο στα πιο ψηλά υπάρχουν κομψές σκάλες από μέταλλο και γυαλί) υπάρχουν περισσότεροι από 20.000 τίτλοι στα αγγλικά και τα ταϊλανδέζικα, τόμοι Ιστορίας καθώς και βιβλία τέχνης και αρχιτεκτονικής, μερικά πολύ σπάνια. Υπάρχει επίσης ένα τμήμα με είδη χαρτοπωλείου, αφίσες και χαρτιά περιτυλίγματος. Εν τω μεταξύ, στο πολυτελές ταϊλανδέζικο βιβλιοπωλείο, το χριστουγεννιάτικο δέντρο έχει ήδη στηθεί και η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει…