Στη Βρετανία οι καπνιστές είναι πλέον λιγότεροι από τους παχύσαρκους. Τα μέτρα διακοπής του καπνίσματος που πήρε η χώρα τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν πετύχει, και πλέον μόνο το 14% του ενήλικου πληθυσμού ανάβει τσιγάρο. Ωστόσο όσο βελτιώνονται κάποιοι δείκτες υγείας τόσο αλλάζουν τα στατιστικά και έρχονται την επιφάνεια άλλα προβλήματα που θα πρέπει το οργανωμένο κράτος να αντιμετωπίσει.
Τώρα το νέο σοβαρό θέμα δημόσιας υγείας που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Βρετανία είναι η παχυσαρκία, από την οποία πάσχει το 29% των ενηλίκων. Στην Ελλάδα τα ποσοστά αυτά είναι σχεδόν ανεστραμμένα. Το 17% των ενηλίκων είναι παχύσαρκοι, ενώ το 27,3% είναι καπνιστές, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και της ΕΕ.
Η μείωση του αριθμού των καπνιστών έχει «ρίξει» αρκετά και τα ποσοστά συγκεκριμένων τύπων καρκίνου και έχει αλλάξει τελείως την επιδημιολογία της νόσου στη χώρα. Βέβαια, τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν συμβάλει και αυτά στη διαφοροποίηση και τη δημιουργία ενός νέου «χάρτη καρκίνου» στη Βρετανία.
Πλέον τα υπερβολικά κιλά προκαλούν περισσότερα κρούσματα των τεσσάρων πιο συχνών μορφών καρκίνου από όσα το κάπνισμα. Σύμφωνα με στοιχεία της ερευνητικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Cancer Research UK, ο καρκίνος του παχέος εντέρου, του νεφρού, των ωοθηκών και του ήπατος είναι πιθανότερο να προκαλούνται από τα παραπανίσια κιλά και όχι από το κάπνισμα.
Οπως αναφέρει η Cancer Research UK, εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν να εκδηλώσουν καρκίνο εξαιτίας των παραπανίσιων κιλών. «Η παχυσαρκία είναι το νέο τσιγάρο. Και αν και η επιβίωση από τον καρκίνο είναι για πρώτη φορά σε τόσο υψηλά επίπεδα, η πρόοδος κινδυνεύει να ανατραπεί από την ταχύτατη αύξηση της παχυσαρκίας στον γενικό πληθυσμό» σχολιάζει στους Times του Λονδίνου ο Σάιμον Στίβενς, διευθύνων σύμβουλους του βρετανικού Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Η σχέση μεταξύ βάρους και καρκίνου δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμη με επιστημονικά δεδομένα. Το πιο σοβαρό σενάριο όμως είναι το υπερβολικό λίπος να στέλνει σήματα στα κύτταρα, με τα οποία τους ζητάει να διαιρεθούν συχνότερα. Η κυτταρική διαίρεση (ή ανεξέλεγκτος κυτταρικός πολλαπλασιασμός) είναι ένας από τους δύο βασικούς τρόπους δημιουργίας καρκίνου.
Στη Βρετανία υπολογίζονται ότι 4.800 περιστατικά καρκίνου του εντέρου προκλήθηκαν λόγω περίσσιων κιλών, ενώ 2.860 με αιτιολογία καπνίσματος. Το παραπανίσιο βάρος είναι υπεύθυνο για 2.940 περιπτώσεις καρκίνου του νεφρού κάθε χρόνο, όταν στο κάπνισμα οφείλονται μόνο τα 1.400 περιστατικά. Στο ίδιος πλαίσιο καταμετρήθηκαν 460 περιστατικά καρκίνου των ωοθηκών να οφείλονται στην παχυσαρκία, ενώ μόλις 180 στο κάπνισμα.
Οι επιστήμονες έχουν αναγνωρίσει 13 τύπους καρκίνου που εκδηλώνονται πιο συχνά σε υπέρβαρα άτομα, μεταξύ των οποίων του οισοφάγου, της ουροδόχου κύστης, του παγκρεατικού, της μήτρας, του θυρεοειδούς, του εγκεφάλου, αιματολογικοί καρκίνοι όπως το πολλαπλό μυέλωμα, και ο καρκίνος του μαστού σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Αντιδράσεις για την καμπάνια
Την περασμένη εβδομάδα η Cancer Research UK λάνσαρε καμπάνια με αφίσες στους δρόμους, οι οποίες τόνιζαν τη σχέση παχυσαρκίας και καρκίνου. Στο εικαστικό εικονίζεται ένα πακέτο τσιγάρα μάρκας «Παχυσαρκία» (Obesity), πάνω στο οποίο υπάρχει η προειδοποίηση «και η παχυσαρκία προκαλεί καρκίνο».
Η κίνηση αυτή προκάλεσε την αντίδραση πολιτών που είναι υπέρβαροι και σχολιάστηκε ως ρατσιστική.
Πάντως, η Cancer Research UK εξηγεί ότι στόχος της δεν ήταν να κατηγορήσει όσους είναι παχύσαρκοι, ούτε υπαινίσσεται ότι το κάπνισμα και η παχυσαρκία συγκρίνονται ως προς τα μεγέθη του κινδύνου για καρκίνο. Το μήνυμα που ήθελε να περάσει, είναι ότι και οι δύο καταστάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου.