Η ιστορία έχει καταγράψει με μελοδραματικό τρόπο την πτώση της Αιγύπτου και την προσάρτηση της στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Η βασίλισσα Κλεοπάτρα προσπάθησε να διασώσει την χώρα της γοητεύοντας και τον Ιούλιο Καίσαρα αλλά και τον Μάρκο Αντώνιο. Τελικά αποδείχτηκε ότι οι οικονομικές και κυρίως οι στρατιωτικές δυνατότητες της Αιγύπτου, ακόμη και με την προσθήκη των πιστών στον Μάρκο Αντώνιο δυνάμεων, δεν ήταν ικανές να κερδίσουν τον Οκταβιανό Αύγουστο.
Προηγούμενες ιστορικές μελέτες ανέφεραν ότι η δυναστεία των Πτολεμαίων άρχιζε σταδιακά να εκφυλίζεται και μαζί της εκφυλιζόταν και η Αίγυπτος. Ο εκφυλισμός, σύμφωνα με αυτές τις μελέτες, ξεκίνησε αρχικά από τους ανταγωνισμούς που αναπτύσσονταν ανάμεσα στα μέλη της εκάστοτε βασιλικής οικογένειας. Ο εκφυλισμός αυτός προoδευτικά έλαβε χαρακτηριστικά υπερσυγκέντρωσης εξουσιών και διαφθοράς των κυβερνώντων με αποτέλεσμα να ξεσπούν σοβαρές κοινωνικές αναταραχές. Αυτές οι αναταραχές κορυφώθηκαν την εποχή της βασιλείας του πατέρα της Κλεοπάτρας, του Πτολεμαίου ΙΒ Αυλητή φτάνοντας στα όρια της αναρχίας. Ετσι, όταν ανέβηκε στον θρόνο η Κλεοπάτρα, η Αίγυπτος ήταν ήδη σε κατάσταση κατάρρευσης.
Μια ομάδα Αμερικανών και Ελβετών ερευνητών υποστηρίζει με άρθρο της στην επιθεώρηση Nature Communications ότι αιτία της κατάρρευσης της Αιγύπτου δεν ήταν οι συμπεριφορές και οι αποφάσεις των Πτολεμαίων αλλά κάποια… ηφαίστεια
Το φαινόμενο
Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Guardian οι ερευνητές μελέτησαν παλαιοκλιματολογικά δεδομένα και τα συνδύασαν με ιστορικά γεγονότα της ελληνιστικής περιόδου της Αιγύπτου (305-30 πΧ).
Είναι γνωστό ότι οι πλημμύρες του Νείλου κάθε καλοκαίρι ήταν ζωτικές για τη γεωργία και την ευημερία της Αιγύπτου. Οι πλημμύρες προκαλούνταν από έντονες βροχές στα υψίπεδα της Αιθιοπίας και σε νοτιότερες περιοχές της Αφρικής. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Τζόζεφ Μάνινγκ του πανεπιστημίου Γέιλ πιστεύουν ότι μια σειρά από μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις σε διάφορα σημεία του πλανήτη επέφεραν μείωση των βροχών και μείωσαν σημαντικά την ικανότητα του Νείλου να πλημμυρίζει.
Οι ηφαιστειακές εκρήξεις εκτινάσσουν μεγάλες ποσότητες αερίων και σκόνης στην ατμόσφαιρα και στη στρατόσφαιρα, εμποδίζοντας την ηλιακή ακτινοβολία να φθάσει στη Γη και αλλάζοντας έτσι το κλίμα και τις υδρολογικές συνθήκες σε διάφορα μέρη. Μεταξύ άλλων, η μείωση της θερμοκρασίας οδηγεί σε μειωμένη εξάτμιση των επιφανειακών υδάτων, άρα και σε μειωμένες βροχοπτώσεις, με τελικό αποτέλεσμα την μείωση των πλημμυρών.
Οι ερευνητές συνέδεσαν λιμούς και κοινωνικές αναταραχές που συνέβησαν σε όλη την διάρκεια της δυναστείας των Πτολεμαίων με ηφαιστειακές εκρήξεις που φαίνεται ότι είχαν συμβεί την ίδια χρονική περίοδο.
Θεωρούν ότι διάφορες ηφαιστειακές εκρήξεις άρχισαν σιγά σιγά να… τρώνε τα σωθικά της Αιγύπτου και την χαριστική βολή έδωσε μια τρομερή ηφαιστειακή έκρηξη που συνέβη στον πλανήτη το 44 π.Χ, Οι ερευνητές κάνουν λόγο για μια από τις πιο ισχυρές που έχουν συμβεί στην Γη τα τελευταία 5 χιλιάδες έτη. Εκτιμούν ότι αυτή η έκρηξη προκάλεσε κλιματικές αλλαγές οι οποίες οδήγησαν σε λιμό την Αίγυπτο με αποτέλεσμα να συρρεύσουν μεγάλοι πληθυσμοί μέσα στις πόλεις δημιουργώντας χάος.
Κάπως έτσι άνοιξε ο δρόμος να κατακτήσουν οι Ρωμαίοι την Αίγυπτο και ίσως εξηγείται γιατί η Κλεοπάτρα επιστράτευσε την προσωπική της γοητεία και επέλεξε διπλωματικά παιχνίδια για την προστασία της χώρας της. Μάλλον τα ηφαίστεια είχαν εξαφανίσει τον στρατό και την ισχύ της Αιγύπτου.