Κάποιες φορές απαιτείται να γίνει κατακλυσμός για να προχωρήσει μπροστά ο κόσμος. Εδώ και περίπου 30 χρόνια, το όνειρο της Κάταλιν Καρίκο (εδώ), της γυναίκας που ανακάλυψε την τεχνολογία επάνω στην οποία βασίστηκαν τα mRNA εμβόλια για τον κορονοϊό, ήταν να χρησιμοποιήσει ένα τύπο γενετικού κώδικα που ονομάζεται RNA, ο οποίος θα εισέβαλε στον οργανισμό μας και θα θεράπευε ή θα προλάμβανε διάφορες παθήσεις.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει σε άρθρο του ο Τομ Γουίπλ, επιστημονικός συντάκτης στους Times του Λονδίνου, φοβόταν ότι το όνειρό της δεν θα μετουσιωνόταν ποτέ σε πραγματικότητα.
Την ίδια στιγμή, ακόμη μία επιστήμονας, η Σάρον Πίκοκ, είχε το δικό της όνειρο. Η Σάρον σκεφτόταν αν θα μπορούσε κάποτε να ακολουθήσει την εξέλιξη των ιών και των βακτηρίων σε πραγματικό χρόνο και παράλληλα να καταγράψει την κάθε προσαρμοστική αλλαγή που έκαναν στο γενετικό τους υλικό, ώστε να αποφεύγουν κάθε φορά το εξελιγμένο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα.
Για να πραγματοποιηθούν τα όνειρα της Κάταλιν και της Σάρον, όμως, θα έπρεπε να ωριμάσουν πολλές καταστάσεις…
Αλυσιδωτή αντίδραση
Χρειαζόταν να αποδειχθούν στην πράξη επιστημονικά σενάρια και θεωρίες των τελευταίων 20 ετών και να μειωθούν οι τιμές για γονιδιακά πειράματα και εξετάσεις. Απαιτούνταν ισχυρή βούληση, όχι μόνο από τους επιστήμονες, αλλά και από κυβερνήσεις και επενδυτές. Και τελικά ένα σπίρτο το οποίο θα έδινε τη φλόγα του για να πυροδοτηθεί μία αλυσιδωτή αντίδραση, ώστε να αυξηθεί η ταχύτητα των επιστημονικών εξελίξεων.
Και ενώ υπήρχαν όλα τα προηγούμενα, ξαφνικά, τον Δεκέμβριο του 2019, ένα μικρό τμήμα του γενετικού υλικού μιας πρωτεΐνης-ακίδας του κορονοϊού, εντοπίστηκε σε 50 άτομα που είχαν βρεθεί τυχαία στην αγορά τροφίμων της πόλης Γουχάν στην κεντρική Κίνα.
Δυστυχώς, συχνά η ανθρώπινη πρόοδος προκύπτει μέσα από βίαιες καταστάσεις. Οι οποίες όμως σηματοδοτούν το πέρασμα της ανθρωπότητας σε μία νέα εποχή, καθώς πολλές νέες τεχνολογίες, ειδικά στον τομέα της ιατρικής, προχωρούν με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς.
Πέρα από την ιατρική, χαρακτηριστικό, όπως γράφουν οι Times, είναι και το παράδειγμα του Β’ Παγκοσμίου Πόλεμου, κατά τη διάρκεια του οποίου αναπτύχθηκαν πολλές νέες τεχνολογίες. Είναι ξεκάθαρο πως όταν υπάρχει μία μεγάλη κρίση που μαστίζει την ανθρωπότητα, όλα γίνονται πολύ πιο γρήγορα, καθώς τα πάντα στρέφονται προς αυτήν την κατεύθυνση και πολλαπλασιάζεται ο ρυθμός υλοποίησής τους.
Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι σαφές ότι μπαίνουμε πλέον στην εποχή της γενετικής και πρακτικά.
Με το πόδι στο γκάζι…
Από τις πρώτες μέρες του Sars-Cov-2, οι ειδικοί είχαν καταλάβει ότι θα εξελισσόταν σε μία πανδημία γενετικής.
Το 2003, για να αποκωδικοποιηθεί το γονιδίωμα του προγόνου του, Sars, απαιτήθηκαν τρεις μήνες. Το 2020 η διαδικασία αυτή διήρκεσε μόλις λίγες ημέρες, και μερικές ημέρες αργότερα το γονιδίωμα χρησιμοποιήθηκε για να δημιουργηθεί το πρώτο εμβόλιο.
Πέρα από τη δημιουργία των εμβολίων, εργαστηριακές τεχνικές που χρησιμοποιούνταν για τη διάγνωση του κορονοϊού, εξελίχθηκαν τόσο άμεσα, ώστε να μπουν στα σπίτια μας ως τα πλέον απλά τεστ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Φεβρουάριο η εξέταση για την ανίχνευση του κορονοϊού γινόταν μόνο με το PCR τεστ, το οποίο εκτός από ακριβό, μπορούσε να γίνει μόνο σε ειδικά εργαστήρια και απαιτούνταν πολλές ώρες για το αποτέλεσμα. Πλέον, όλα γίνονται μέσα σε δέκα λεπτά και δίχως εξοπλισμό στο σπίτι.
Ακόμη και η εξέταση PCR, όμως, στα ιατρικά εργαστήρια γίνεται ακόμη πιο απλά και γρήγορα. Στη Βρετανία, όπως γράφουν οι Times, στις αρχές της πανδημίας γίνονταν μόλις μερικές εκατοντάδες τεστ την ημέρα. Εξι μήνες αργότερα πραγματοποιούνταν περίπου 100.000 τεστ την ημέρα, ενώ πλέον οι ειδικοί αναλύουν περισσότερα από 250.000 δείγματα καθημερινά.
Τα περισσότερα από αυτά τα θετικά δείγματα καταλήγουν στο εργαστήριο της Πίκοκ, όπου ακολουθεί η ανάλυση του γονιδιώματος του κορονοϊού και έτσι μαθαίνουμε άμεσα για τις μεταλλάξεις.
Η ανάγκη γίνεται Ιστορία…
Κάτι που πριν από ένα χρόνο θα ήταν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, σήμερα για κάποιους επιστήμονες είναι η καθημερινότητα.
Το εργαστήριο της Πίκοκ αναγνώρισε τη βρετανική μετάλλαξη, αλλά και οποιαδήποτε άλλη παραλλαγή του κορονοϊού εμφανίζεται στη Βρετανία, καθώς πλέον εξετάζονται σχεδόν όλα τα δείγματα και όχι ένα μικρό ποσοστό.
Το όνειρο της Κάταλιν Καρίκο έγινε πραγματικότητα με τα εμβόλια mRNA, δηλαδή αυτά που παράγουν οι εταιρείες Pfizer-BioNTech και Moderna.
Και με τον τρόπο αυτό και οι δύο γυναίκες κατάφεραν να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους. Κατάφεραν για πρώτη φορά να αποδείξουν πόσο σημαντικές ήταν οι ανακαλύψεις τους. Και τελικά, πόσο μεγάλη είναι η σημασία της εφεύρεσης που έχει κάνει η καθεμία τους.
Θα ήταν παράδοξο να κάνουμε προβλέψεις για το μέλλον της ιατρικής επιστήμης και τις εξελίξεις σε διάφορα θεραπευτικά πεδία που πρόκειται να ακολουθήσουν, βασιζόμενοι στις ανακαλύψεις που προέκυψαν με αφορμή την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού.
Το μόνο σίγουρο είναι, όπως υπογραμμίζει ο Τομ Γουίπλ, ότι αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι μόνο η αρχή. Οσο και αν μας απογοήτευσε τα τελευταία χρόνια η ανάλυση του DNA, από την οποία περιμέναμε τα τελευταία 20 χρόνια θαύματα και δεν είδαμε τίποτα, τόσο ο κορονοϊός συνέβαλε ώστε μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια να δούμε όλα όσα περιμέναμε (εδώ). Και ίσως και περισσότερα…