H «κολώνια» του smart πάει αρκετά πίσω. Και, είτε συμπαθείτε τα smart είτε τα αντιπαθείτε, είτε, όπως του λόγου μου, ψάχνετε ακόμα να κατανοήσετε την καγκουριά πολλών κατόχων του που περιφέρονται στην πόλη με τέρμα τα ηχεία, η ιδέα είναι εμπορικά ευφυής. Το ρίσκο το πήρε, μια φορά και έναν καιρό, ο πανέξυπνος επιχειρηματίας Νίκολας Χάγιεκ, ο τότε CEO της γνωστής εταιρείας ρολογιών Swatch. Ο Χάγιεκ (o oποίος πέθανε το 2010 σε ηλικία 82 ετών) είχε ήδη γίνει πολυεκατομμυριούχος κάνοντας μόδα τα ρολόγια του. Το κόνσεπτ ήταν να ‘χεις ένα ρολόι για κάθε προτίμηση. Ή, ώρα. Ή, ντύσιμο. Με άλλα λόγια, η εξατομίκευση. Πίστευε, επίσης, πως οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες είχαν αγνοήσει πελάτες που ήθελαν ένα στυλάτο και διαφορετικό μικρό αυτοκίνητο πόλης. Και είχε δίκιο. Με εξαίρεση το MINI, οι κατασκευαστές είχαν παραμελήσει το λεγόμενο customization.
Ο Χάγιεκ άρχισε να δουλεύει σε μια νέα πρόταση. Την ονόμασε ‘’Swatchmobile”. Και καθότι ήταν «γάτος», θεώρησε πως, αν το έβγαζε μόνος του, θα είχε απέναντί του σύσσωμη την αυτοκινητοβιομηχανία. Οπότε αποφάσισε να προτείνει την ιδέα του σε ήδη μεγάλους κατασκευαστές και να υλοποιήσουν το πρότζεκτ από κοινού. Απευθύνθηκε στη VW, τη Fiat, τη BMW, τη General Motors, τη Renault. Τελικά, η μπίλια της συνεργασίας έκατσε με τη Mercedes-Benz.
Το «σμαρτάκι» κατάφερε αυτό που ελάχιστα αυτοκίνητα έχουν πετύχει: να γίνει το απόλυτο αταξικό αυτοκίνητο πόλης
Η τελευταία, επειδή το βαφτιστικό ενός αυτοκινήτου έχει μεγάλη σημασία στο πώς θα το δεχθεί το κοινό, επέμενε για ένα όνομα λιγότερο συσχετισμένο με ρολόγια. Μετά από πολλές συζητήσεις, επιλέχτηκε αυτό που όλοι ξέρουμε. Και, αντικειμενικά, ήταν έξυπνο. Ακόμα και η γραμματοσειρά ήταν μόνο με πεζά στοιχεία: smart. Αντικειμενικά, αν το συγκρίνεις με ένα πιο συμβατικό αυτοκίνητο πόλης, το smart δεν είναι το πιο ολοκληρωμένο. Ούτε το πιο χαρισματικό οδηγικά. Και είναι ακριβό. Αλλά, είκοσι τέσσερα χρόνια τώρα, οι μητροπόλεις της Ευρώπης γεμίζουν από τέτοια. Ο λόγος; Η προφανής ερμηνεία της επιτυχίας του είναι πως αποτελεί μια κατηγορία μόνο του. Μέχρι το 1998 που πρωτοπαρουσιάστηκε, η ιδέα τού να βγει ένα αυτοκίνητο με τον κινητήρα πίσω, την κίνηση επίσης εκεί, με επαναστατικό ντιζάιν, αδιάφορη έως φοβιστική οδική συμπεριφορά υπό πίεση και υψηλή τιμή αγοράς, ήταν ένα επιχειρηματικό ρίσκο που πολλοί θα δυσκολεύονταν να πάρουν.
Κακά τα ψέματα, το smart ήταν ένα περίεργο οδηγικά αυτοκίνητο. Ειδικά στην πρώτη γενιά, στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Όταν, δηλαδή, διάφορα περιστατικά με τουμπαρισμένα smart «διακόσμησαν» τις autobahnen. Το κινηματικό της υπόθεσης «έστρωσε» στη δεύτερη γενιά που ακολούθησε, μαζί με ένα, άγαρμπο μεν στη λειτουργία του απαραίτητο δε, σύστημα ευστάθειας (ESP). Και έγινε «κανονικό» αυτοκίνητο στην τρίτη γενιά. Χωρίς να χρειάζεται να παίρνεις υπογλώσσια στη βροχή.
Παρόλα αυτά, το «σμαρτάκι» κατάφερε αυτό που ελάχιστα αυτοκίνητα έχουν πετύχει: να γίνει το απόλυτο αταξικό αυτοκίνητο πόλης. Αταξικό με την έννοια πως η ιδέα τού να είσαι μέσα σε ένα smart έβγαλε μονομιάς την όποια στάμπα ενός μικρού, αδιάφορου και χαμηλού κοινωνικού προφίλ αυτοκινήτου. Οδηγώντας το δεν έχει σημασία αν είσαι εργάτης ή εφοπλιστής. Καθαρίστρια ή μοντέλο. Πετυχημένος ή άνεργος. Το smart εξελίχθηκε σε κάτι περισσότερο από «άλλο ένα αυτοκίνητο πόλης». Έγινε, κατά κάποιο τρόπο, ένα αστικό διαβατήριο. Και, όπως και να ‘χει, πέρα από την αδιαμφισβήτητη πρακτικότητα, την καταπληκτική περιφερειακή ορατότητα και τις άπειρες δυνατότητες εξατομίκευσης, δημιούργησε μια δική του οδηγική «φυλή».
Με αυτά και με κείνα, έφτασε η ώρα για την επόμενη φάση της smart επιτυχίας. Το #1 είναι ο νέος καρπός συνεργασίας μεταξύ Γερμανών και Κινέζων. Άλλωστε, από το 2019 η μπράντα ανήκει στη συνεργασία μεταξύ της Mercedes και της Geely, με ποσοστό συμμετοχής 50%/50% που κατασκευάζει μικρά, ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα πόλης. Η νέα μάρκα-μοντέλο έρχεται στη σωστή χρονική συγκυρία, αυτή που προωθεί τέτοια οχήματα διεθνώς και δη στην ευρωπαϊκή αγορά. Και, όπως δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας, «αυτή είναι μια πραγματικά συναρπαστική στιγμή για τη smart. H αναμενόμενη αποκάλυψη του smart #1 είναι ένα βασικό ορόσημο στην εξέλιξη της επωνυμίας μας, αντικατοπτρίζοντας την ιστορία της καινοτομίας και την εξαιρετική σχεδίαση. Η μοναδική μας ηλεκτρική πλατφόρμα και ο υψηλός βαθμός συνδεσιμότητας το καθιστούν το ιδανικό ηλεκτρικό αυτοκίνητο για τις πόλεις».