Είναι παγωμένα τα χέρια και τα πόδια σας ενώ βρίσκεστε σε ζεστό περιβάλλον; Αισθάνεστε τη μνήμη σας να μη λειτουργεί αρκετά καλά; Κοιμηθήκατε οκτώ ώρες και πάλι αισθάνεστε κουρασμένος; Τότε ίσως είστε ένας από τους δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο που υποφέρουν από έλλειψη βιταμίνης Β12 και δεν το γνωρίζετε.
Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται αποκλειστικά και μόνο σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως κρέας, ψάρι, αβγά και γαλακτοκομικά, και αποθηκεύεται κυρίως στο ήπαρ. Οσο καλή διατροφή και αν κάνουμε, κατά καιρούς, τα αποθέματα εξαντλούνται. Ως αποτέλεσμα, κάποιος που είναι απόλυτα υγιής μπορείς να εκδηλώσει σοβαρά συμπτώματα όπως τρέμουλο στα χέρια, αδυναμία, απώλεια μνήμης, μούδιασμα, κρύα χέρια και πόδια, αποστροφή στα δυνατά φώτα, βουητό στα αυτιά και άλλα.
Μάλιστα σε κάποιες ειδικές καταστάσεις, όπως σε όσους έχουν αναιμία, σε άτομα μεγαλύτερα των 60 ετών και στις εγκύους, η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη.
Χωρίς να έχουν διευκρινιστεί ακόμα οι αιτίες της παγκόσμιας «επιδημίας», οι ειδικοί καταλήγουν σε τρεις παράγοντες. Ο πρώτος είναι η αύξηση του πληθυσμού των χορτοφάγων/βίγκαν, δηλαδή των ατόμων που έχουν αφαιρέσει πλήρως από τη διατροφή τους τα ζωικά προϊόντα.
Ο δεύτερος είναι η ανεπάρκεια που εκδηλώνουν ειδικές κατηγορίες ασθενών, όπως όσοι λαμβάνουν φάρμακα για τη δυσπεψία ή γαστροπροστασία (αναστολείς αντλίας πρωτονίου), μετφορμίνη για τον διαβήτη ή όσοι έχουν ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
Και ο τρίτος είναι ότι όσοι έχουν συμπτώματα που δεν διαγιγνώσκονται για τη συγκεκριμένη ανεπάρκεια, καθώς οι γιατροί δεν συνηθίζουν να τη γράφουν στις εξετάσεις ρουτίνας. «Οι ειδικοί υποβάλουν τον ασθενή σε δεκάδες επίπονες και κοστοβόρες εξετάσεις, αγνοώντας κάτι τόσο απλό. Βέβαια, οι εξετάσεις για τη διάγνωση της ανεπάρκειας βιταμίνης Β12 είναι αρκετά σύνθετες, αλλά πρέπει να γίνονται» γράφει σε έρευνά της η Wall Street Journal (WSJ).
Σωστός προσδιορισμός
Και όταν λέμε σύνθετες, εννοούμε ιατρικά, καθώς ο ασθενής μπορεί να ελεγχθεί στο πλαίσιο του τσεκ απ που θα κάνει με απλή λήψη αίματος.
Η μέτρηση των συγκεντρώσεων της ολικής βιταμίνης Β12 στον ορό του αίματος δεν είναι ένας επαρκώς ευαίσθητος ή ειδικός δείκτης για την αξιόπιστη διάγνωση της έλλειψης βιταμίνης Β12. Ενώ για παράδειγμα οι τιμές αναφοράς κυμαίνονται από 200 έως 1.200, έχουν περιγράφει περιπτώσεις σοβαρής ανεπάρκειας με τιμές 700. Γι’ αυτό, εκτός από τη μέτρηση της ολικής Β12 στον ορό, θα πρέπει να μετρούνται και «οι συγκεντρώσεις των μεταβολιτών της βιταμίνης Β12, δηλαδή η ομοκυστεΐνη, το μεθυλμαλονικό οξύ [MMA] και η ολοτρανσκοβαλαμίνη» αναφέρει η WSJ.
Σημαντική για πολλές λειτουργίες
Η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητη για τη σύνθεση λευκών και ερυθρών αιμοσφαιρίων, συμμετέχει στην παραγωγή γενετικού υλικού DNA και RNA, ενισχύει τη γονιμότητα, βοηθά στην πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ, συμμετέχει στη σύνθεση πρωτεϊνών, τον μεταβολισμό λιπών και υδατανθράκων και βοηθάει στην καλύτερη πέψη της τροφής.
Ενισχύει επίσης την υγεία των μαλλιών και της επιδερμίδας, μετριάζει τα συμπτώματα της κατάθλιψης, καθώς και τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.
Μια άλλη συχνή αιτία ανεπάρκειας της βιταμίνης Β12, είναι η κακοήθης αναιμία ή αλλιώς αναιμία του Biermer (Μπίρμερ).
Πρόκειται για χρόνια νόσο που εξελίσσεται αργά αλλά σταθερά αν δεν αντιμετωπιστεί. Στο παρελθόν μπορούσε να οδηγήσει μέχρι και σε θάνατο, ωστόσο σήμερα η θεραπεία αναπλήρωσης με επαρκή ποσότητα βιταμίνης Β12 διορθώνει πλήρως την ανεπάρκεια και επιτρέπει μια ομαλή ζωή.
Η αντιμετώπιση της βαριάς μορφής ανεπάρκειας γίνεται με ενέσεις βιταμίνης Β12, οι οποίες στην Ελλάδα χορηγούνται δίχως ιατρική συνταγή. Επίσης, υπάρχουν χάπια και άλλου τύπου εναιωρήματα που δίνονται σε ποιο ελαφριά περιστατικά. Ωστόσο, οι ειδικοί συνιστούν να μην παίρνουμε φάρμακα χωρίς να κάνουμε εξετάσεις, διότι μπορεί να αυξηθεί στον ορό του αίματος η Β12 και να δώσει ψευδή αποτελέσματα, να επηρεάσει δηλαδή την κλινική εικόνα.