Έχουν περάσει 45 χρόνια από τότε που ο γκαφατζής και νευρικός ξενοδόχος Μπέιζιλ Φόλτι – Τζον Κλιζ προσπαθούσε απεγνωσμένα να μην αναφέρει τον πόλεμο στο «Fawlty Towers» («Ένα Τρελό, Τρελό…Ξενοδοχείο»), ίσως την καλύτερη βρετανική κωμική σειρά όλων των εποχών. Αλλά, η σκιά του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου εξακολουθεί να είναι ορατή στην Αγγλία και αλλού στην Ευρώπη: ακόμη και τώρα μπορεί κανείς να δει τις συνέπειες του πολέμου σε δρόμους που είχαν βομβαρδιστεί, και κυρίως να μάθει την ιστορία του που επανέρχεται κάθε τόσο στην οθόνη και στα βιβλία.
(Δείτε στο τέλος του κειμένου το βίντεο με τις δέκα καλύτερες στιγμές της σειράς, μεταξύ των οποίων η σκηνή με τους γερμανούς τουρίστες και το περπάτημα του Χίτλερ – ειδικότητα του Κλιζ από το επεισόδιο «The Germans»)
Στο πλαίσιο της Εβδομάδας Μνήμης του BBC για τα 75 χρόνια από τη λήξη του πολέμου, παρουσιάζοντας την «Ιερή μας Ιστορία» («Our Sacred Story») το Σάββατο 7 Νοεμβρίου στο Radio 4, ο καθηγητής Αλεκ Ράιρι υποστήριξε ότι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένα μοναδικό ιστορικό γεγονός, που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το καλό και το κακό, και ότι το αφήγημα εκείνου του πολέμου (του τελευταίου που γνώρισε η Ευρώπη) στηρίζει τώρα τον πολιτισμό μας, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το έχουν κάνει εδώ και αιώνες ο Τρωικός Πόλεμος και η ιστορία της Ανάστασης του Χριστού.
Ο βρετανός καθηγητής έκανε μια συναρπαστική υπόθεση για το πώς οι συνεχιζόμενες προσπάθειές μας να κατανοήσουμε τον πόλεμο διατρέχουν έκτοτε την πλειοψηφία των έργων της λογοτεχνίας, του κινηματογράφου, της τέχνης, και του πολιτικού λόγου, γράφει στην Telegraph η Σάρλοτ Ράντσι. «Ο πόλεμος έχει γίνει η Βίβλος μας και ο Τρωικός μας πόλεμος, ένα ηρωικό σύγχρονο αφήγημα με αρκετό πλούτο και πολυπλοκότητα, στο οποίο μπορούμε να συνεχίσουμε να επιστρέφουμε, και πάντα να ανακαλύπτουμε περισσότερα, να ξαναλέμε τις ιστορίες και, όταν χρειάζεται, να τις προσαρμόζουμε στους δικούς μας νέους κοσμικούς μύθους», είπε ο Ράιρι.
Ο Αλεκ Ράιρι είναι καθηγητής της Ιστορίας του Χριστιανισμού στο Πανεπιστήμιο Ντάραμ, και μιλούσε από τον καθεδρικό ναό του Ντάραμ, κοντά στα μνημεία του πολέμου. Η ατμόσφαιρα ήταν σιωπηλή και οδυνηρή, και η φωνή του αντηχούσε απαλά πάνω στους αρχαίους πέτρινους τοίχους, συνοδευόμενη από τον περιστασιακό ήχο μακρινών βημάτων ή της καμπάνας που σηματοδοτούσε την ώρα.
Ο βρετανός καθηγητής έδωσε στην εκπομπή μια αίσθηση ακαδημαϊκής διάλεξης σε συνδυασμό με κήρυγμα της Κυριακής από τον άμβωνα της εκκλησίας, προσθέτοντας ενδιαμέσως αποσπάσματα από τον «Πόλεμο των Αστρων». Διότι -υποστήριξε- οι περισσότεροι από τους διάσημους φανταστικούς ήρωες της ποπ κουλτούρας από το 1945 και μετά, στην πραγματικότητα βασίζονται στον Χίτλερ.
Ο Νταρθ Βέιντερ από τον «Πόλεμο των Αστρων»; Χίτλερ. Ο λόρδος Βόλντεμορτ στις ταινίες της σειράς «Χάρι Πότερ»; Χίτλερ. Ο Σάουρον, ο «Αρχοντας των Δαχτυλιδιών» αυτοπροσώπως; Χίτλερ και αυτός, παρόλο που ο ίδιος ο Τόλκιν είχε πει ότι ο «Πόλεμος των Δαχτυλιδιών» δεν αντιστοιχούσε ακριβώς στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, γιατί στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχαν «Ορκς και στις δύο πλευρές».
Τα πρώτα Ντάλεκς στη θρυλική σειρά «Doctor Who» ήταν άμεσα εμπνευσμένα από τους Ναζί: ζωντανά πλάσματα κάποτε, μεταλλάχθηκαν στη συνέχεια από τον διαβολικό επιστήμονα Ντάβρος σε αδίστακτους δολοφόνους με στόχο την εξόντωση του Δόκτορα. Ο Γκόλουμ του Τόλκιν είχε υποστεί κάτι παρόμοιο…
Στην εκπομπή του Radio 4 συμμετείχε επίσης ο ηθοποιός Ντάνιελ Τρούχιτε, ο οποίος έχει υποδυθεί ίσως τον πιο διάσημο φανταστικό ναζί χαρακτήρα του σινεμά, και ανέλυσε την διαβόητη προδοσία του. Στο μιούζικαλ «Μελωδία της Ευτυχίας», ο Τρούχιτε έπαιξε τον νεαρό ταχυδρόμο Ρολφ Γκρούμπερ, το αγόρι της μεγαλύτερης κόρης των φον Τραπ, Λιζλ, ο οποίος στη συνέχεια κατέδωσε την οικογένειά της στους Ναζί, όταν η Αυστρία προσαρτήθηκε στη ναζιστική Γερμανία και τμήμα του αυστριακού λαού υποδέχτηκε τον Χίτλερ με ενθουσιασμό.
Η ταινία, μια από τις εμπορικότερες ταινίες όλων των εποχών, με την Τζούλι Αντριους και τον Κρίστοφερ Πλάμερ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, στηρίζεται σε πραγματικά πρόσωπα και γεγονότα αν και πασπαλίστηκε με την χολιγουντιανή άχνη ζάχαρη.
Ακόμη, στην εκπομπή ακούστηκαν αποσπάσματα από τον «Χάρι Πότερ» και τον «Ιντιάνα Τζόουνς», αλλά και από αρχεία πολιτικών: η Μάργκαρετ Θάτσερ υποστηρίζοντας παθιασμένα την πίστη της ότι ο βρετανικός λαός ήταν καλύτερος επειδή είχε πολεμήσει ενάντια στο κακό των Ναζί, και ο Τζορτζ Μπους, υπαινισσόμενος ομοιότητες με την απειλή του ναζισμού για να δικαιολογήσει τον πόλεμο στο Ιράκ.
Ολα αυτά έδειξαν ότι μετά από τόσα χρόνια η σκοτεινή σκιά του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου εξακολουθεί να κυριαρχεί στον κόσμο. Με τον καιρό, βέβαια, η ζωντανή ανάμνησή του θα εξασθενίσει, τα σημάδια του, όμως, σε κάθε πτυχή του πολιτισμού υποδηλώνουν ότι ο αντίκτυπός του ήταν τόσο βαθύς, ώστε δεν μπορεί ποτέ να ξεχαστεί.