Μια μεγάλη συνάντηση
Πριν από την ταινία του Ραούλ Πεκ, «Οταν ο Μαρξ συνάντησε τον Ενγκελς», η απόπειρα, έστω, μεταφοράς της προσωπικότητας και του έργου του Καρλ Μαρξ στη μεγάλη οθόνη ήταν εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.
Προσπάθησε ο Ροσελίνι, ενώ ο Σεργκέι Αϊζενστάιν είχε ξεκινήσει (σε συνεργασία με τον Τζέιμς Τζόις) να εργάζεται πάνω σε μια ταινία με βάση «Το Κεφάλαιο». Δεν τα κατάφερε, αλλά το ημιτελές πόνημά του ολοκλήρωσε τελικά ο γερμανός σκηνοθέτης Αλεξάντερ Κλούγκε, το 2008, με ένα μνημειώδες έργο στη σύγχρονη ιστορία του κινηματογράφου, διάρκειας άνω των εννέα ωρών, με τον ενδεικτικό τίτλο: «Ειδήσεις από την Ιδεολογική Αρχαιότητα».
Η διεθνοποίηση
Καθώς πλανάται ανά την υφήλιο, το φάντασμα του Μαρξ παίρνει διάφορες μορφές και εισέρχεται στις τοπικές καλλιτεχνικές οπτικές, κυρίως, από τη δεκαετία του 1960 και έπειτα – από την Ιαπωνία και την «Τελετή» του Ναγκίσο Οσίμα έως τη Βραζιλία και τον αναρχικό χιλιανισμό του «Αντόνιο ντας Μόρτες» του Γκλάουμπερ Ρόχα
Η τρίτη (ιταλική) οδός
Στην Ιταλία, η οποία είχε το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα της Ευρώπης μεταπολεμικώς (το PCI), πολιτικό και πολιτισμικό σημείο αναφοράς περισσότερο από τον Μαρξ υπήρξε ο Γκράμσι. Η αντιπαραβολή ανάμεσα στους δύο είναι διαρκής, τόσο στον Βισκόντι όσο και στον Ταβιάνι, ενώ από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 το κλίμα είναι τουλάχιστον μελαγχολικό καθώς η επανάσταση φαντάζει πλέον αδύνατη – παρά τις κόκκινες σημαίες στο «1900» του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, λέει η La Reppublica.
Ο Μαρξ στο «Ιπτάμενο Τσίρκο»
Με διάθεση άκρως περιπαικτική οι θρυλικοί Monty Python τη μία φορά επέλεξαν τον Καρλ Μαρξ για να συμμετάσχει σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου μεταξύ των εθνικών ομάδων φιλοσοφίας της Ελλάδας και της Γερμανίας ενώ την άλλη για να εμφανιστεί σε ένα τηλεοπτικό κουίζ στο οποίο συμμετείχε, μεταξύ άλλων, και ο Λένιν.
Ο μαρξισμός στην υπηρεσία του υπερρεαλισμού
Ακόμα και ο Λιουίς Μπουνιουέλ, ο πατέρας του σουρεαλιστικού κινηματογράφου, είχε εμπνευστεί από τον θεμελιωτή του κομμουνισμού. Αρχικά η «Χρυσή Εποχή» (ταινία του 1930 σε σενάριο του Σαλβαδόρ Νταλί) επρόκειτο να φέρει τον τίτλο «Στα παγωμένα νερά του υπολογιστικού εγωισμού», δάνειος τίτλος από το «Κεφάλαιο»