O Αντνάν Τανριβέρντι είναι άνθρωπος του στενού περιβάλλοντος του Ερντογάν, έχοντας μάλιστα διατελέσει και σύμβουλός του επί στρατιωτικών ζητημάτων. | CreativeProtagon/Shutterstock
Θέματα

Ο ιδιωτικός ισλαμικός στρατός του Ερντογάν

Με ιδρυτή και επικεφαλής της τον απόστρατο ταξίαρχο Αντνάν Τανριβέρντι, η SADAT, όπως ονομάζεται, έχει εμπλακεί σε πλήθος σκοτεινών επιχειρήσεων, εκπαιδεύει και ελέγχει χιλιάδες ισλαμιστές μαχητές στη Συρία και στη Λιβύη και φέρεται να στήριξε τον τούρκο πρόεδρο κατά την απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του το 2016
Protagon Team

Κάποιοι θεωρούν πως είναι ο πιο ισχυρός πολέμαρχος σε ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο, ένας απόστρατος ταξίαρχος των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων που όμως διατηρεί τις πολλές διασυνδέσεις του και φέρεται να έχει υπό τον έλεγχό του χιλιάδες σκληραγωγημένος σύρους μισθοφόρους.

Ως πρώην διοικητής Ειδικών Δυνάμεων ο Αντνάν Τανριβέρντι είναι ειδήμων στις εχθροπραξίες, ειδικά στις δολιοφθορές και στην καταστολή εξεγέρσεων. Φέρεται ότι αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον τουρκικό στρατό στα τέλη της δεκαετίας του 1990, μαζί με άλλους ανώτατους αξιωματικούς, επειδή είχαν έντονα ισλαμιστικές διαθέσεις.

Το 2012 ίδρυσε την SADAT, επισήμως μια εταιρεία παροχής αμυντικών συμβουλών, η οποία όμως, στην πράξη ειδικεύεται στη στρατιωτική εκπαίδευση. Σε αντίθεση, ωστόσο, με τους περισσότερους πολεμοκάπηλους ο Αντνάν Τανριβέρντι έχει ή μάλλον θεωρεί ότι έχει ιερό σκοπό: να εκπαιδεύσει τους στρατούς των μουσουλμανικών χωρών τόσο άρτια ούτως ώστε να μην χρειάζονται πια τη βοήθεια της Δύσης ή, όπως επισημαίνεται στον ιστότοπο της οργάνωσης του, «στόχος της SADAT είναι να βοηθήσει τον ισλαμικό κόσμο να κερδίσει τη θέση που του αρμόζει μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων».

Είναι επίσης γνωστό πως ο Τανριβέρντι είναι άνθρωπος του στενού περιβάλλοντος του προέδρου της Τουρκίας, έχοντας μάλιστα διατελέσει και σύμβουλός του επί στρατιωτικών ζητημάτων. Αδιευκρίνιστο παραμένει, ωστόσο, επισημαίνει σε εκτενές ρεπορτάζ του ο Κόλιν Φρίμαν της Telegraph, εάν είναι και το «προσωπικό πρωτοπαλίκαρο» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο άνθρωπος που διοικεί μυστικούς ισλαμικούς στρατούς στη Λιβύη και στη Συρία, εξυπηρετώντας με τον πλέον αθέμιτο τρόπο τα συμφέροντα της Τουρκίας και τις όποιες βλέψεις του προέδρου της. Πάντως ο ίδιος υποστηρίζει πως είναι απλά ένας σεβάσμιος πατριώτης το όνομα του οποίου επιδιώκουν να αμαυρώσουν οι εχθροί του Ερντογάν.

«Δεν έχουμε στείλει κανέναν μισθοφόρο ή άλλο προσωπικό στη Συρία ή στη Λιβύη», επέμεινε ο ίδιος προσφάτως, μιλώντας στην Telegraph, αφότου κατηγορήθηκε από την αμερικανική κυβέρνηση ότι φέρει την ευθύνη για την αποστολή στη Λιβύη χιλιάδων μαχητών από τη Συρία. «Θα ήθελα να υπογραμμίσω εκ νέου ότι η εταιρεία μας δεν είναι μια μισθοφορική οργάνωση. Δεν έχει διασυνδέσεις με τρομοκρατικές οργανώσεις ή άλλες ομάδες», πρόσθεσε ο  Τανριβέρντι.

O Αντνάν Τανριβέρντι στα γραφεία της εταιρείας του, της  SADAT

Αλλά σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση των στρατηγών του κέντρου διοίκησης του αμερικανικού στρατού στην Αφρική (Africa Command) η SADAT φέρεται να έχει υπό την επιτήρηση και στον έλεγχό της περί τους 5.000 σύρους μισθοφόρους που πολεμούν για λογαριασμό της κυβέρνησης της Τρίπολης την οποία στηρίζει με κάθε τρόπο η Αγκυρα στο πλαίσιο του εμφυλίου πολέμου που συνεχίζεται στη χώρα.

Στην έκθεση αναφέρεται επίσης ότι, χάρη στη δράση των σύρων μισθοφόρων της Τουρκίας, οι οποίοι πληρώνονται και ακολουθούν τις συμβουλές (και τις διαταγές) των πολλών εκπαιδευτών της SADAT, oι δυνάμεις του Φαγέζ αλ-Σαράζ κατάφεραν να επανακτήσουν πολλά από εδάφη που είχαν καταλάβει οι μαχητές του Χαλίφα Χαφτάρ.

Οι ισχυρισμοί των αμερικανών αξιωματικών επιβεβαιώνουν όλους όσοι υποστηρίζουν πως η SADAT στην πραγματικότητα λειτουργεί ως «ένας ιδιωτικός προεδρικός στρατός», κατά το πρότυπο της διαβόητης ρωσικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Wagner Group, τα σκληροτράχηλα μέλη της οποίας εκτελούν διάφορες επικίνδυνες αποστολές στο εξωτερικό για λογαριασμό του Βλαντίμιρ Πούτιν και της Ρωσίας. Τους τελευταίους μήνες, για παράδειγμα, δραστηριοποιούνται και στη Λιβύη, στηρίζοντας τις δυνάμεις του στρατάρχη Χαφτάρ.

H SADAT είναι επίσημα μια εταιρεία παροχής αμυντικών συμβουλών, η οποία όμως στην πράξη ειδικεύεται στη στρατιωτική εκπαίδευση και όχι μόνο

Ο Αντνάν Τανριβέρντι ισχυρίζεται ότι η SADAT λειτουργεί όπως κάθε άλλη σύγχρονη ιδιωτική επιχείρηση παροχής στρατιωτικών υπηρεσιών, προσφέροντας σε κράτη και κυβερνήσεις τη δυνατότητα να εκπαιδεύσουν και να ενισχύσουν τις ικανότητες των στρατιωτών τους. Ενα πέπλο μυστηρίου, ωστόσο, καλύπτει τις επιχειρήσεις της SADAT (όπως και της Wagner) με τον τούρκο ισλαμιστή πολέμαρχο να αρνείται να αποκαλύψει σε ποιες χώρες έχουν επιχειρήσει τα στελέχη και το προσωπικό της εταιρείας του.

Αντιπολιτευόμενοι πολιτικοί στην Τουρκία υποστηρίζουν ότι η SADAT έχει εμπλακεί σε πλήθος σκοτεινών επιχειρήσεων. Πέρα από το ότι εκπαιδεύει και ελέγχει πλήθος ισλαμιστών μαχητών στη Συρία και τη Λιβύη, φέρεται επίσης να στήριξε στο παρασκήνιο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατά την απόπειρα πραξικοπήματος που σημειώθηκε εναντίον του το καλοκαίρι του 2016 με μέλη της οργάνωσης να συμμετέχουν σε μερικές από τις πιο σκληρές οδομαχίες που έλαβαν χώρα στην Κωνσταντινούπολη.

Σύντομα μετά την αποκατάσταση της τάξης ο Αντνάν Τανριβέρντι ανέλαβε χρέη επικεφαλής στρατιωτικού συμβούλου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί, ωστόσο, τον περασμένο Ιανουάριο γιατί κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας του είχε δηλώσει πως η SADAT ανοίγει τον δρόμο για την επιστροφή του Μαχντί, ενός εσχατολογικού λυτρωτή του Ισλάμ.

Πριν από μία διετία η Μεράλ Αξενέρ, πολιτικός της αντιπολίτευσης που έχει διατελέσει και υπουργός Εσωτερικών της χώρας, υποστήριξε πως η SADAT είχε στήσει και διοικούσε στρατόπεδα για την εκπαίδευση μελών φιλοκυβερνητικών πολιτοφυλακών στις τουρκικές ακτές στη Μαύρη Θάλασσα. Αποστολή τους ήταν, σύμφωνα με την τουρκάλα πολιτικό, να προκαλέσουν ταραχές σε πόλεις της Τουρκίας στην περίπτωση που το εκλογικό αποτέλεσμα δεν ήταν θετικό για το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

 

Ο Τανριβέρντι στην Παγκόσμια Εκθεση Αμυνας στο Πακιστάν, το 2012

Ο Αντνάν Τανριβέρντι αρνείται, φυσικά, αυτούς τους ισχυρισμούς, αναφέροντας στην Telegraph πως η εταιρεία του απασχολεί καμιά δωδεκαριά «συμβούλους», κανένας από τους οποίους δεν έχει βρεθεί σε πεδία μαχών ως στέλεχος της SADAT. «Πιστεύετε ότι μια εταιρεία με περίπου δέκα άτομα προσωπικό μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην καταστολή ενός πραξικοπήματος;», διερωτήθηκε ο τούρκος πρώην στρατιωτικός.

Ερωτηθείς εάν αποτελεί η SADAT τον ιδιωτικό στρατό του Ερντογάν, υπαινίχθηκε ότι μόνον μια βρετανική εφημερίδα θα μπορούσε να πιστεύει κάτι τέτοιο. «Η Τουρκία είναι μια δημοκρατική χώρα, ο αρχηγός του κράτους εκλέγεται με τις ψήφους των πολιτών. Δεδομένου ότι δεν έχουμε βασιλιάδες ή βασίλισσες, κυριαρχία μιας οικογένειας ή κληρονομική εξουσία, ενδέχεται να δυσκολεύεστε να καταλάβετε», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Τανριβέρντι.

Μιλώντας στην Telegraph o Χάουαρντ Αϊζενστάιν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο St Lawrence της Νέας Υόρκης, με ειδίκευση στην Τουρκία, ανέφερε πως κατά τη γνώμη του υπερεκτιμάται ο ρόλος που διαδραματίζει ουσιαστικά η SADAT. «Δεν νομίζω πως υπάρχει αμφιβολία ότι συνεργάστηκαν στενά με την τουρκική κυβέρνηση στη Συρία και τη Λιβύη και είναι επίσης πολύ ξεκάθαροι όσον αφορά αυτήν την ιδέα της προβολής της τουρκικής ισχύος στον μουσουλμανικό κόσμο. Δεν πρέπει να θεωρούμε, όμως, ότι είναι τόσο σημαντικοί όσο παρουσιάζονται», ανέφερε ο αμερικανός ακαδημαϊκός. Με τον οποίο συμφωνεί και ο Τανριβέρντι, σημειώνοντας πως η μοναδική αποστολή της SADAT στη Λιβύη επρόκειτο να πραγματοποιηθεί το 2013, με την εταιρεία του να διαπραγματεύεται την κατασκευή ενός στρατοπέδου. «Λόγω της αναταραχής στη χώρα οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν», είπε. Αλλά δεν δίστασε να επισημάνει πως κατά τη γνώμη του «η Τουρκία χρειάζεται δεκάδες, ίσως εκατοντάδες, εταιρείες σαν την SADAT. Για την ασφάλεια, την ευημερία και την επιβίωση των ισλαμικών εθνών».