Κάθε χρόνο περίπου 400.000 άτομα χάνουν τη ζωή τους από τσίμπημα κουνουπιού που προκαλεί ελονοσία | Shutterstock
Θέματα

Μύκητας με τοξίνη αράχνης θα αφανίσει τα κουνούπια

Με μεταλλαγμένα γονίδια μύκητα προσπαθούν οι επιστήμονες να «πυροβολήσουν» τον μεγαλύτερο δολοφόνο του ανθρώπου, καθώς τα μικροσκοπικά κουνούπια εξελίσσονται τόσο γρήγορα, που δεν «καταρρίπτονται» με τίποτα
Protagon Team

Περίπου οκτώ φορές τα τελευταία εννέα χρόνια επιστήμονες προσπάθησαν να εξαφανίσουν τα κουνούπια από περιοχές της Αφρικής και της Βραζιλίας. Μεταλλάξεις, στειρώσεις, αφαιρέσεις και προσθέσεις γονιδίων. Ο,τι βρίσκεται στην αιχμή της μοριακής βιολογίας εφαρμόστηκε στα έντομα. Εις μάτην όμως. Τα κουνούπια είναι πιο εξελιγμένα από το ανθρώπινο μυαλό. Καταφέρουν να μεταλλάσσουν τις μεταλλάξεις τους, να επιβιώνουν και να αναπαράγονται.

Τώρα, αμερικανοί επιστήμονες στρέφουν τις έρευνές τους σε ένα μύκητα, ο οποίος φέρει το πιο ισχυρό «πολυβόλο» προς τα θανατηφόρα έντομα. Και φυσικά ο μύκητας είναι γενετικά τροποποιημένος. Τον έχουν «μπολιάσει» με τα γονίδια αυστραλιανής αράχνης και πλέον παράγει μία τοξίνη που αφανίζει ολόκληρες αποικίες εντόμων.

Σε ελεγχόμενο πείραμα που έγινε στην Μπουρκίνα Φάσο, μέσα σε 45 ημέρες εξαφανίστηκε το 99% του πληθυσμού των κουνουπιών. Σε παγίδες που στήθηκαν μέσα σε ένα περιβάλλον που προσομοίαζε τη φύση, ο μύκητας κατάφερε να σκοτώσει τα 1.487 από τα 1.500 κουνούπια μέσα σε 45 ημέρες. Στόχος βέβαια, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες στο BBC, δεν είναι να εξαφανίσουν τα κουνούπια, αλλά τη μετάδοση της ελονοσίας. Το πιο σημαντικό πάντως σε αυτήν την περίπτωση, είναι ότι ο θανατηφόρος μύκητας δεν επηρέασε κανένα άλλο είδος εντόμου, όπως για παράδειγμα τις μέλισσες.

Επιστήμονες «μπόλιασαν» τον μύκητα με τα γονίδια αυστραλιανής αράχνης, ο οποίος παράγει μία τοξίνη που αφανίζει ολόκληρες αποικίες εντόμων

Κάθε χρόνο περίπου 400.000 άτομα χάνουν τη ζωή τους από τσίμπημα κουνουπιού που προκαλεί ελονοσία, ενώ προσβάλλονται συνολικά 219 εκατομμύρια άτομα. Η νόσος μεταδίδεται μόνο από τα θηλυκά κουνούπια, καθώς τα αρσενικά δεν τσιμπούν.

Την «πάτησαν» πολλάκις με τα μεταλλαγμένα κουνούπια

Κουνούπια που δεν μπορούν να φέρουν στη ζωή απογόνους (στείρα), κουνούπια που δεν κολλάνε ούτε τα ίδια, ούτε τον άνθρωπο ελονοσία, κουνούπια με μικρότερο κύκλο ζωής, ώστε να μην προλαβαίνουν να αναπαραχθούν. Κόψε ράψε τα γονίδιά τους και τελικά μετά από σχεδόν δέκα χρόνια από το πρώτο μεταλλαγμένο κουνούπι, που δημιουργήθηκε στα εργαστήρια του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, δεν υπάρχει κανένα αποτέλεσμα. Τουλάχιστον μακροπρόθεσμο. Διότι ως βραχυπρόθεσμες λύσεις και πειραματικά έχουν επιτύχει.

Κάθε φορά που απελευθερώνονταν στη φύση μεταλλαγμένα κουνούπια, το πείραμα πετύχαινε και ο πληθυσμός τους μειωνόταν. Όχι όμως για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς μετά την τέταρτη γενιά (περίπου δύο μήνες), τα κουνούπια «απέβαλλαν» τις μεταλλάξεις και επέστρεφαν και πάλι στην πρότερή τους κατάσταση.

Εχουν δηλαδή την ιδιότητα να εξελίσσονται και να προσαρμόζονται γρήγορα σε τόσο μεγάλες δομικές αλλαγές του γενετικού τους υλικού. Κάτι που έκανε μεγάλη εντύπωση στους επιστήμονες, καθώς δεν ήταν αναμενόμενο.

 

Είναι τόσο διαδεδομένα αυτού του τύπου τα πειράματα, που ακόμη και στην Ελλάδα στείρωσαν με ακτινοβολία κουνούπια και τα απελευθέρωσαν στο Μαρκόπουλο, προκειμένου να μειωθεί ο πληθυσμός τους.

Αυτός είναι και ο λόγος που πλέον η έρευνα για την εξουδετέρωσή τους έχει στραφεί στο μύκητα που μπορεί να τα συνθλίψει και όχι στην μετάλλαξη των ίδιων των λεπιδόπτερων.