Θα μπορούσε η μεταμόσχευση κοπράνων να σώσει τη ζωή μας; Προς αυτή την κατεύθυνση έρευνας κινούνται ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, καθώς προσπαθούν να ανακαλύψουν νέους τρόπους χρήσης του ανθρώπινου μικροβιώματος, για την αντιμετώπιση παθήσεων που σε αρκετές περιπτώσεις οδηγούν στον θάνατο.
Διευκρινίζεται ότι το μικροβίωμα είναι ένα πολύπλοκο οικοσύστημα του ανθρώπινου οργανισμού, που αποτελείται από 100 τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς, εκ των οποίων το 90% βρίσκεται στο έντερο.
Το περασμένο μήνα, επιστήμονες από το King’s College του Λονδίνου (KCL) δημοσίευσαν τη μεγαλύτερη του είδους της μελέτη, στην οποία φάνηκε ότι ασθενείς με μελάνωμα (επιθετικό καρκίνο του δέρματος) ήταν πιο πιθανό να ανταποκριθούν σε συγκεκριμένη ανοσοθεραπεία, εάν το μικροβίωμά τους περιείχε συγκεκριμένου τύπου υγιή βακτήρια.
Πρόκειται για ένα εύρημα-ορόσημο, όπως γράφει η βρετανική Telegraph, καθώς οι ογκολόγοι αναζητούσαν εδώ και χρόνια τρόπους να ενισχύσουν την ανοσολογική ανταπόκριση από τα νέα φάρμακα στους ασθενείς με μελάνωμα. Κι αυτό διότι ενώ οι περισσότερες ανοσοθεραπείες σταματούν με επιτυχία την εξέλιξη του καρκίνου, μόνο το 50% των ασθενών ανταποκρίνεται σε αυτά τα φάρμακα.
Το έντερο εδώ και χρόνια αντιμετωπιζόταν απλώς ως ένα όργανο του πεπτικού συστήματος. Ωστόσο, τα τελευταία δέκα χρόνια οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος.
Υπάρχουν περισσότερα από 100.000 δισεκατομμύρια βακτήρια, ιοί και μύκητες που ζουν στο έντερό μας από τις πρώτες στιγμές της ζωής μας. Καθώς μεγαλώνουμε, η σύνθεση του μικροβιώματός μας αλλάζει συνεχώς, με βάση τη διατροφή μας και άλλους παράγοντες, όπως η έκθεσή μας στα αντιβιοτικά, ο ύπνος και το στρες.
Και ενώ οι επιστήμονες εξακολουθούν να ανακαλύπτουν πληθώρα αλληλεπιδράσεων που έχουν μεταξύ τους όλα αυτά τα μικρόβια, ορισμένα είδη, όπως τα Bifidobacterium pseudocatenulatum ή Akkermansia muciniphila, έχουν ήδη αποδείξει ότι η παρουσία τους συνδέεται με καλύτερη ανοσολογική ανταπόκριση.
Σύμφωνα με τη Μέγκαν Ρόσι, η οποία διερευνά την υγεία του εντέρου στο KCL, το μικροβίωμα έχει τεράστιες δυνατότητες στη βελτίωση της θεραπείας του καρκίνου.
«Γνωρίζουμε πλέον ότι περίπου το 70% του ανοσοποιητικού συστήματος βρίσκεται στο έντερό μας. Τα μικρόβια του εντέρου είναι πολύ σημαντικά για τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού και αυτό έχει αρχίσει να φαίνεται σε ολοένα και περισσότερες νέες μελέτες. Αν γνωρίζουμε τους τύπους των μικροβίων που συνθέτουν το μικροβίωμα κάποιου, τότε θα μπορούμε και να προβλέψουμε εάν θα ανταποκριθεί, και σε ποια θεραπεία, καλύτερα», εξηγεί η δρ Ρόσι.
Και αν δεν είναι κατάλληλο το μικροβίωμα για τη λήψη μιας σωτήριας για τη ζωή θεραπείας, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε; Σε κάποια ερευνητικά κέντρα, οι ειδικοί έχουν καταφέρει με επιτυχία να τροποποιήσουν το μικροβίωμα ασθενών με καρκίνο. Πώς; Με μεταμόσχευση κοπράνων.
Η διαδικασία είναι σχετικά απλή. Οι γιατροί λαμβάνουν δείγματα κοπράνων από υγιή άτομα, τα εξετάζουν για να είναι βέβαιοι ότι περιέχουν τα βακτήρια που χρειάζεται ο οργανισμός και, ακολούθως, με τη διαδικασία της κολονοσκόπησης, τα μεταμοσχεύουν στον ασθενή που τα έχει ανάγκη.
Πέρυσι, ογκολόγοι από το Εθνικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ έκαναν μια πιλοτική μελέτη, στο πλαίσιο της οποίας έλαβαν κόπρανα από ασθενείς με μελάνωμα, οι οποίοι ανταποκρίνονταν στην ανοσοθεραπεία, και τα μεταμόσχευσαν σε άτομα με την ίδια νόσο, στους οποίους τα φάρμακα δεν είχαν καμία αποτελεσματικότητα.
Εξι από τους 15 που δέχθηκαν το μόσχευμα, άρχισαν να ανταποκρίνονται στη θεραπεία άμεσα. «Ακόμη δεν γνωρίζουμε γιατί δεν ανταποκρίθηκαν όλοι, βρισκόμαστε σε φάση όπου κάνουμε μελέτες και αναζητούμε την αιτία», εξηγεί η δρ Ρόσι.
To πιο πιθανό, πάντως, είναι να υπάρχουν οι σούπερ δότες, των οποίων τα κόπρανα περιέχουν μια ιδιαίτερα υγιή σύνθεση μικροβίων, που στη συνέχεια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν ακόμη και ασθενείς με χρόνια νοσήματα.
Η έρευνα των ειδικών, η οποία χρειάζεται τουλάχιστον ακόμη 10 χρόνια μέχρι να αποδειχθούν τα θετικά αποτελέσματα της μεταμόσχευσης κοπράνων, έχει ως βραχυπρόθεσμο στόχο να διερευνήσει όχι μόνο την αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος, αλλά και άλλων κακοηθειών, όπως είναι ο καρκίνος του μαστού.
Μέχρι τότε, όμως, πώς μπορούμε όλοι να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε υγιές μικροβίωμα του εντέρου, προκειμένου να έχουμε και πιο ισχυρό ανοσοποιητικό;
Σύμφωνα με τη δρα Ρόσι, «η απάντηση είναι απλή. Θα πρέπει να διασφαλίσετε ότι κοιμάστε επαρκώς τα βράδια και ότι καταναλώνεται μεγάλη ποικιλία φυτικών τροφών».
Από επτά έως εννέα ώρες ύπνου τη νύχτα και ο συνδυασμός όσο το δυνατόν περισσότερων διαφορετικών φυτικών τροφών, τα οποία τροφοδοτούν τον οργανισμό με διαφορετικά βακτήρια, είναι το κλειδί για ένα πιο υγιές μικροβίωμα. Φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ξηροί καρποί θα πρέπει να αποτελούν βασικά στοιχεία της καθημερινής διατροφής μας, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Μάλιστα, οι επιστήμονες υπενθυμίζουν ότι ακόμη και αν προσθέσουμε απλώς σε μια σαλάτα μερικά όσπρια και δημητριακά, τότε βελτιώνουμε την ποικιλομορφία των μικροβίων του εντέρου μας και βοηθάμε στην καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος.
Πάντως, πέρα από τα οφέλη της μεταμόσχευσης κοπράνων, υπάρχουν και σοβαροί κίνδυνοι, αφού όχι μόνο έχουν καταγραφεί σοβαρές παρενέργειες στις κλινικές μελέτες, αλλά πριν από μερικά χρόνια ένας άνθρωπος είχε χάσει τη ζωή του (εδώ) από σοβαρή μόλυνση.