Σε μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας αναμένεται να εξελιχθεί η αϋπνία που έχει προκαλέσει σε μεγάλο μέρος του γενικού πληθυσμού ο κορονοϊός, προειδοποιούν επιστήμονες, σε δημοσίευμα της Washington Post.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος γιατί τόσο πολλοί έχουν χάσει τον ύπνο τους, ακόμη και αν είναι υγιείς και δεν έχουν μολυνθεί από τον κορονοϊό.
«Ο κορονοϊός έχει αυξήσει το στρες και έχει διαταράξει την καθημερινότητά μας. Είναι βασική αιτία αύξησης της ανεργίας και έχει αναστατώσει το πρόγραμμά μας. Και πολλοί, αντί να κοιμούνται στο κρεβάτι τους, το έχουν μετατρέψει σε αυτοσχέδιο γραφείο. Επιπλέον, το μέλλον είναι αβέβαιο», γράφει η εφημερίδα.
Οπως εξηγεί ο Αλον Αβιντάν, καθηγητής Νευρολογίας και διευθυντής του Κέντρου Διαταραχών Υπνου του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Λος Αντζελες (UCLA), «η αϋπνία που προκαλεί ο κορονοϊός δημιουργεί προβλήματα ακόμη και σε ανθρώπους που ήδη έπασχαν από αυτήν, αλλά πλέον δυσκολεύονται ακόμα περισσότερο να κοιμηθούν λόγω του γενικευμένου στρες. Επιπλέον, ασθενείς που είχαν εφιάλτες, τώρα βλέπουν περισσότερους, με συνέπεια να ξαγρυπνούν τις νύχτες. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με επιδημία προβλημάτων ύπνου».
Ακόμα και πριν εμφανιστεί ο νέος κορονοϊός στη ζωή μας, η αϋπνία αποτελούσε σημαντικό πρόβλημα σε όλο τον κόσμο.
Προ Covid-19, περίπου 10% με 15% των ανθρώπων παγκοσμίως έπασχαν από χρόνια αϋπνία. Αυτό σημαίνει ότι επί τουλάχιστον τρία βράδια την εβδομάδα και επί τουλάχιστον τρεις μήνες δυσκολεύονταν να κοιμηθούν ή και να διατηρήσουν τον ύπνο τους.
Οι ειδικοί γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες ότι οι κρίσεις, όπως οι φυσικές καταστροφές ή οι τρομοκρατικές επιθέσεις, προκαλούν βραχυπρόθεσμα αϋπνία. Ωστόσο, ο πρωτοφανής αντίκτυπος και η διάρκεια της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο νέος κορονοϊός, απειλούν να αυξήσουν τα ποσοστά της χρόνιας αϋπνίας. Και αυτή αντιμετωπίζεται πολύ πιο δύσκολα από την παροδική.
«Η αϋπνία δεν είναι καλόηθες πρόβλημα. Ο αντίκτυπός της στην ποιότητα ζωής είναι τεράστιος», προειδοποιεί ο δρ Τσαρλς Μ. Μόριν, καθηγητής Ψυχολογίας και διευθυντής στο Κέντρο Μελέτης Υπνου του Πανεπιστήμιου Λαβάλ, στο Κεμπέκ. «Πρέπει να γίνουν ενημερωτικές εκστρατείες για την κρίση ύπνου την εποχή του κορονοϊού. Ακούμε πολλά για τη σημασία της άσκησης και της υγιεινής διατροφής, αλλά ο καλός ύπνος είναι ο τρίτος πυλώνας της υγείας».
Ο δρ Μόριν ηγείται μιας μελέτης σε 15 χώρες, η οποία θα καταγράψει τον αντίκτυπο που έχει ο κορονοϊός στον ύπνο. Ηδη όμως υπάρχουν ενδείξεις για παγκόσμια επιδείνωση.
Στις ΗΠΑ οι συνταγές για υπναγωγά φάρμακα αυξήθηκαν 15% από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τα μέσα Μαρτίου. Στο Κέντρο Διαταραχών Υπνου του UCLA, ο αριθμός των ασθενών που ζήτησαν βοήθεια για την αϋπνία έχει αυξηθεί 20% με 30% τους τελευταίους μήνες. Μάλιστα πολλοί από τους ασθενείς είναι παιδιά, καθώς αυξάνονται και σε αυτά τα κρούσματα της αϋπνίας.
Επιπλέον, διαδικτυακές έρευνες σε Κίνα, Γαλλία και Ιταλία έδειξαν ότι το 20% των ερωτηθέντων κατά μέσο όρο έχουν αϋπνία ή φτωχής ποιότητας ύπνο. Το πρόβλημα ήταν ιδιαιτέρως έντονο την περίοδο των περιορισμών της κυκλοφορίας. Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη στην Ιταλία, το lockdown είχε κάνει τον κόσμο να χάσει τις μέρες, τις εβδομάδες ή ακόμα και τον ίδιο τον χρόνο.
Δεν είναι κλασική αϋπνία
Ωστόσο η κρίση του κορονοϊού δεν προκαλεί μόνο κλασική αϋπνία. Οι ειδικοί στον ύπνο βλέπουν ανθρώπους που έχουν κάνει τη μέρα νύχτα. Με άλλα λόγια, κοιμούνται ολοένα πιο αργά το βράδυ και ξυπνούν ολοένα πιο αργά το πρωί.
Αυτό, όμως, διαταράσσει σημαντικά το βιολογικό ρολόι, δηλαδή τον κιρκαδικό ρυθμό που ελέγχει βιολογικά τον κύκλο του ύπνου και κατ’ επέκταση τη λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού.
Η διαταραχή αυτή οφείλεται στο ότι το σώμα μας δεν εκτίθεται στον φυσικό φως του ήλιου νωρίς το πρωί. Επιδεινώνεται, δε, από την υπερβολική έκθεση στον τεχνητό φωτισμό τη νύχτα. Ειδικά ο φωτισμός από τις κάθε είδους οθόνες, ήταν πηγή διαταραχών ύπνου και πριν εμφανιστεί ο νέος κορονοϊός.
Ο κιρκαδικός ρυθμός επηρεάζεται επίσης από την καθημερινή ρουτίνα μας, την οποία πολλοί υποχρεωτικά έχουν πλέον αλλάξει. Οσο για τις κοινωνικές επαφές, αυτές κι αν έχουν μειωθεί και η απουσία τους επίσης διαταράσσει το βιολογικό μας ρολόι.
Η πανδημία έχει προκαλέσει και αύξηση στον αριθμό ασθενών που αναφέρουν εφιάλτες, νυκτερινούς τρόμους και υπνοβασία, ενώ κάποιοι βλέπουν πολύ ζωντανά και τρομακτικά όνειρα.