Η Κριστίν Σουν Κιμ είναι αμερικανίδα καλλιτέχνις ήχου εγκατεστημένη στο Βερολίνο. Εγγονή προσφύγων από τη Βόρεια Κορέα, γεννήθηκε στην Καλιφόρνια και ενώ οι γονείς της άκουγαν, τόσο εκείνη όσο και η αδελφή της είχαν εκ γενετής βαριά κώφωση. Ετσι, η πρώτη της γλώσσα είναι η Αμερικανική Νοηματική Γλώσσα (ASL).
Διερευνώντας σε ποιο σημείο ο θόρυβος γίνεται ήχος και τη σχέση μεταξύ της ομιλούμενης γλώσσας και του ηχητικού περιβάλλοντος, η Κιμ ανέπτυξε μια μοναδική οπτική γλώσσα, που χρησιμοποιεί το σχέδιο, τη ζωγραφική και την παράσταση, καθώς και στοιχεία από διάφορα πληροφορικά συστήματα. Συνδυάζει γραφικά και μουσικά σύμβολα, τη γλώσσα του σώματος και την ASL, και τα χρησιμοποιεί ως μέσο για να επεκτείνει αυτό που είναι σε θέση να επικοινωνήσει και να εφεύρει μια νέα γραμματική και δομή για τις συνθέσεις της…
Στο πρόσφατο Super Bowl, παρούσα εκ μέρους της Εθνικής Ενωσης Κωφών (NAD), η Κριστίν Σουν Κιμ «τραγούδησε» στη νοηματική γλώσσα τον εθνικό ύμνο και το «America The Beautiful». Περίμενε ότι η εμπειρία της θα ήταν ευχάριστη, αλλά δεν ήταν, σχολιάζει σε άρθρο της στους New York Times. (Δείτε τα βίντεο του NAD με την ερμηνεία της Κριστίν Σουν Κιμ στο τέλος του κειμένου)
«Ως παιδί μεταναστών και εγγονή προσφύγων, έγχρωμη γυναίκα, κωφή, καλλιτέχνις και μητέρα, ήμουν υπερήφανη να ερμηνεύσω τον Εθνικό Υμνο και το “America the Beautiful” στην Αμερικανική Νοηματική Γλώσσα κατά την έναρξη του Super Bowl την Κυριακή», γράφει η Κιμ. «Αποδέχθηκα την πρόσκληση να εκπροσωπήσω την Εθνική Ενωση Κωφών σε συνεργασία με την Εθνική Λέσχη Ποδοσφαίρου, γιατί ήθελα να εκφράσω τον πατριωτισμό μου και να τιμήσω τη χώρα από την οποία νιώθω υπερήφανη να είμαι, μια χώρα που στον πυρήνα της πιστεύει στην ίση μεταχείριση για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία».
Ενώ, λοιπόν, η Γιολάντα Ανταμς τραγουδούσε το «America the Beautiful» στο Hard Rock Stadium στο Μαϊάμι, και αμέσως μετά η Ντέμι Λοβάτο τον εθνικό ύμνο, η Κριστίν Σουν Κιμ τα ερμήνευε ταυτόχρονα στην Αμερικανική Νοηματική Γλώσσα.
«Δυστυχώς», γράφει, «ενώ η παράσταση μεταδόθηκε σε πραγματικό χρόνο στις γιγαντοοθόνες του γηπέδου, όσοι παρακολουθούσαν στις τηλεοράσεις, τους υπολογιστές και τα τηλέφωνά τους, είδαν μια πολύ συμπτυγμένη εκδοχή».
Το κανάλι Fox Sports ανακοίνωσε στο Twitter την απόδοση των δύο τραγουδιών στη νοηματική, αλλά δεν το έκανε. «Στην τηλεοπτική εκπομπή, φάνηκα μόνο για λίγα δευτερόλεπτα. Και αυτό που επρόκειτο να είναι ένα “bonus feed” στην ιστοσελίδα Fox Sports, αφιερωμένο στην πλήρη απόδοση των τραγουδιών στη νοηματική, περίπου στο μέσο του κάθε τραγουδιού οι κάμερες έφευγαν για να δείξουν κοντινά πλάνα των παικτών», γράφει η Κιμ.
Γιατί λοιπόν να υπάρχει απόδοση στη νοηματική γλώσσα, αν δεν είναι προσβάσιμη σε όποιον θα ήθελε να τη δει; «Είναι το 2020: Εχουμε την τεχνολογία να το κάνουμε εδώ και δεκαετίες. Και οι άνθρωποι το παρατήρησαν», γράφει αναφερόμενη στο tweet της κωφής ηθοποιού Μάρλι Μάτλιν, η οποία ερμήνευσε τον ύμνο σε τρία Super Bowls (το 1993, το 2007 και το 2016):
«Προς ΟΛΑ τα δίκτυα: την επόμενη φορά στο Super Bowl όταν η ερμηνεύτρια, όπως η Κριστίν Σουν Κιμ, εκτελεί τον εθνικό ύμνο και το “America the Beautiful” θα πρέπει να παρουσιάζονται ΟΛΟΚΛΗΡΑ, όχι μόνο λίγα δευτερόλεπτα. ΔΕΙΞΤΕ την ομορφιά του ASL σε ένα παράθυρο, χωρίστε στα δύο την οθόνη ή βάλτε την ερμηνεύτρια της νοηματικής δίπλα στην τραγουδίστρια. Ηρθε η ώρα!»
Η Κιμ δεν διστάζει να μιλήσει με ειλικρίνεια για τη γνήσια υπερηφάνεια που ένιωσε όταν επελέγη να συμμετάσχει στην εκδήλωση, και τον ενθουσιασμό της με την προοπτική να βρεθεί στο γήπεδο υπηρετώντας την κοινότητα των κωφών, που όμως εξελίχθηκαν σε τεράστια απογοήτευση, θυμό και εκνευρισμό: ήταν «μια χαμένη ευκαιρία στον αγώνα για την ένταξη στα μέσα ενημέρωσης σε μεγάλη κλίμακα», λέει.
Αναγνωρίζει ότι ο νόμος για τους Αμερικανούς με Αναπηρίες που ψηφίστηκε το 1990, της επέτρεψε να ζήσει ισότιμα με τους συμπολίτες της: «Μπορώ να παρακολουθώ τηλεοπτικές εκπομπές με υπότιτλους, να κάνω βιντεοκλήσεις μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και να έχω διερμηνείς στην εκπαίδευσή μου, μεταξύ πολλών άλλων προνομίων. Εχω ταξιδέψει σε πολλές χώρες και έχω μάθει από πρώτο χέρι για το έλλειμμα ισότητας των κωφών σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα να εκτιμώ ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι είμαι Αμερικανίδα. Συνειδητοποιώ ότι η ιδιότητα του πολίτη αυτής της χώρας δεν είναι κάτι δεδομένο», λέει.
Το NAD, εξάλλου, παρέχει πρόσβαση των κωφών σε διαφημίσεις, μάλιστα σχεδόν όλες οι διαφημίσεις του Super Bowl έχουν υπότιτλους. Παρόλα αυτά, η Κιμ δέχθηκε την πρόσκληση «με κάποιο δισταγμό», και το εξηγεί: «Το να είσαι κωφός στην Αμερική ήταν πάντα θέμα πολιτικό, και έπρεπε να επεξεργαστώ κάποια εσωτερική σύγκρουση προτού δεχθώ. Ηξερα ότι μερικοί καλλιτέχνες είχαν αρνηθεί την ευκαιρία να παίξουν στο παιχνίδι πέρυσι σε ένδειξη αλληλεγγύης στον Κόλιν Κέπερνικ. Αναρωτήθηκα μήπως πρέπει να κάνω το ίδιο».
Η Κιμ θυμίζει, ακόμη, περιστατικά κωφών που είχαν υποστεί κακομεταχείριση ή σκοτώθηκαν από την αστυνομία. «Αποτελούν μέρος ενός σχεδίου», γράφει αναφερόμενη σε παλαιότερο άρθρο του The Atlantic: «Ενώ ο νόμος για τους Αμερικανούς με αναπηρίες απαιτεί από την κυβέρνηση να παρέχει “αποτελεσματική επικοινωνία” και “λογικές διευκολύνσεις”, όταν πρόκειται για την κοινότητα των κωφών, τα κενά των αξιωματούχων έχουν οδηγήσει σε ένταση και κακή επικοινωνία, και κατά καιρούς, στη χρήση θανατηφόρου βίας».
Φυσικά, οι κωφοί αντιμετωπίζουν πολλά άλλα εμπόδια και αδικίες: περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, υγειονομικής περίθαλψης, ακόμα και της νοηματικής γλώσσας, ανεπαρκή πρόσβαση στο διαδίκτυο, έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης και άλλα πολλά. Και ως συνήθως, αυτές οι ανισότητες και οι επιπτώσεις τους επιβαρύνουν δυσανάλογα πολύ τους έγχρωμους ανθρώπους, επισημαίνει.
Τελικά, η Κιμ δέχτηκε την πρόσκληση να εμφανιστεί στη γιορτή του αμερικανικού ποδοσφαίρου με τη σκέψη ότι «τα δικαιώματά μας μπορούν εύκολα να εξαφανιστούν, αν δεν συνεχίσουμε να εμφανιζόμαστε σε μέρη όπως το Super Bowl».
Η κωφή καλλιτέχνις πίστευε ότι η εμφάνισή της θα μπορούσε να ευαισθητοποιήσει τους ανθρώπους απέναντι «στα συστημικά εμπόδια και τα στίγματα που συνδέονται με την κώφωσή μας», και να τους ωθήσει να δράσουν. Και ελπίζει πως «αυτό έγινε, παρά την αποτυχία της Fox να καταστήσει την ερμηνεία προσβάσιμη σε όλους».
Τι είδους δράση; Οι γονείς, για παράδειγμα, έμαθαν τη νοηματική γλώσσα για να επικοινωνούν με τις κωφές κόρες τους. «Αυτό μας έκανε να αισθανόμαστε ότι μας βλέπουν και μας σέβονται», λέει και συμπληρώνει, «σήμερα, διδάσκω τη νοηματική στο παιδί μου, που ακούει. Ο σεβασμός όλων των γλωσσών και των ταυτοτήτων μπορεί να οδηγήσει μόνο σε καλύτερους νόμους και υψηλότερη ποιότητα ζωής. Η ερμηνεία του εθνικού ύμνου στη νοηματική ήταν ένας τρόπος να τιμήσω τη γλώσσα μου».