Πριν από τριάντα χρόνια ακριβώς, την 5η Απριλίου του 1992, άρχισε η πολιορκία του Σεράγεβο από τις σερβοβοσνιακές δυνάμεις. Κανένας, ωστόσο, δεν μπορούσε να φανταστεί τότε ότι θα τερματιζόταν, τελικά, έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια, την 29η Φεβρουαρίου του 1996.
Περίπου 350.000 άνθρωποι παρέμειναν εγκλωβισμένοι στην πολυεθνική τους πόλη επί 1.425 ημέρες και υφίσταντο καθημερινά βομβαρδισμούς και επιθέσεις από ελεύθερους σκοπευτές, όντας, συγχρόνως, να αναγκασμένοι να επιβιώνουν με ελάχιστες προμήθειες, αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο, δίχως επαρκή οπλισμό για να προασπιστούν τις ζωές τους, πίνοντας νερό από πηγάδια και αναζητώντας οπουδήποτε τροφή. Κατά τη διάρκεια της πιο μακροχρόνιας πολιορκίας στη σύγχρονη ιστορία έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι, περιλαμβανομένων και τουλάχιστον 1.000 παιδιών, ενώ τουλάχιστον 50.000 τραυματίστηκαν.
Τις προηγούμενες ημέρες το Σεράγεβο απέτισε, διακριτικά και συγκρατημένα, φόρο τιμής στο σθένος των πολιτών του που επέζησαν αλλά και στη μνήμη εκείνων που άφησαν την τελευταία του πνοή κατά την πολιορκία της πόλης. Διακριτικά και συγκρατημένα γιατί στην ίδια δεινή θέση βρίσκονται σήμερα εξαιτίας των ρωσικών δυνάμεων εισβολής οι πολίτες της Ουκρανίας.
«Ο κόσμος παρακολουθούσε εμάς να υποφέρουμε και τώρα εμείς παρακολουθούμε τους Ουκρανούς να υποφέρουν και δεν υπάρχει τίποτα που μπορούμε να κάνουμε για να τους βοηθήσουμε. Πρόκειται για ένα πολύ περίεργο και δύσκολο συναίσθημα», ανέφερε στο Associated Press η Αριάνα Τζιντέλια, μια 52χρονη δασκάλα δημοτικού.
«Αυτές οι τρομερές εικόνες που φτάνουν καθημερινά από την Ουκρανία αποτελούν για μένα ένα πραγματικό και απογοητευτικό déja vu, κάτι που ο ίδιος έχω περάσει», σημείωσε από την πλευρά του στο ισπανικό πρακτορείο EFE ο Σαμίρ Αβντιτς, πρώην καλαθοσφαιριστής και νυν υπουργός Αθλητισμού του καντονιού του Σεράγεβο.
Οι θλιβερές αναμνήσεις όλων όσα βίωσαν πριν από μία τριακονταετία άρχισαν να ξυπνούν στους επιζώντες της πολιορκίας του Σεράγεβο ήδη από τις πρώτες ημέρες του πολέμου που εξακολουθεί να μαίνεται στην Ουκρανία, από τότε που οι ρώσοι εισβολείς άρχισαν να βομβαρδίζουν ανηλεώς τις ουκρανικές πόλεις και να πολιορκούν κάποιες από αυτές, όπως το Χάρκοβο και τη Μαριούπολη.
«Κοιτάζοντας αυτές τις βαλλόμενες πόλεις, ξαναζούμε μαζί τους το πώς είναι να είσαι υπό πολιορκία, να σε κονιορτοποιούν και να σε συνθλίβουν, να ζεις χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, χωρίς νερό, χωρίς βασικές προμήθειες, χωρίς βοήθεια ή ελπίδα για το πότε θα τελειώσουν όλα αυτά», δήλωσε ο Εντιν Φόρτο, ο πρωθυπουργός του καντονιού της πρωτεύουσας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.
Παρότι είχαν ήδη σημειωθεί ένοπλες συγκρούσεις, η έναρξη της πολιορκίας του Σεράγεβο αποτέλεσε και την αρχή του Πολέμου της Βόσνιας κατά τον οποίο περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και τουλάχιστον 2,2 εκατομμύρια αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Οι σερβοβοσνιακές δυνάμεις (περί τους 13.000 άνδρες που οχυρώθηκαν στους λόφους που περιβάλλουν το Σεράγεβο, βάλλοντας αδιακρίτως, κατά σχολείων, νοσοκομείων, υπαίθριων αγορών και κατοικιών) στράφηκαν κατά της πόλης, αφότου η πλειονότητα των Βόσνιων τάχθηκε μέσω δημοψηφίσματος (29 Φεβρουαρίου και 1η Μαρτίου του 1992) υπέρ της ανεξαρτησίας της χώρας τους από τη Γιουγκοσλαβία, από την οποία είχαν ήδη αποσχιστεί η Σλοβενία και η Κροατία.
Ο πόλεμος της Βοσνίας τερματίστηκε τον Νοέμβριο του 1995 με τη Συμφωνία του Ντέιτον, την οποία συνυπέγραψαν το επόμενο μήνα στο Παρίσι ο Αλία Ιζετμπέγκοβιτς, πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και οι πρόεδροι της Σερβίας και της Κροατίας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και Φράνιο Τούτζμαν αντίστοιχα.
Θλίψη αλλά και ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός πως η αποσχιστική Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, μία από τις δύο οντότητες που συναποτελούν τη χώρα (η άλλη είναι η Ομοσπονδία Βοσνίας-Ερζεγοβίνης) αρνήθηκε να καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παρεμποδίζοντας, συγχρόνως, τη συμμετοχή της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Το ότι η Μόσχα επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει τη Βοσνία στο πλαίσιο της σύγκρουσής της με τη Δύση με αφορμή τον πόλεμο που μαίνεται στην Ουκρανία, το έχει επισημάνει, μεταξύ άλλων, και ο Υπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ.