Η αρχιτεκτονική του Γκαουντί και η εκπληκτική θέα στη Μεσόγειο δεν είναι τα μοναδικά αξιοθέατα της Βαρκελώνης. Οι επισκέπτες της καταλανικής πρωτεύουσας έρχονται συνεχώς αντιμέτωποι με τους εκατοντάδες παράνομους εμπόρους που πωλούν στις γωνίες των δρόμων απομιμήσεις ειδών πολυτελείας. Οι περισσότεροι είναι Αφρικανοί που έκαναν το επικίνδυνο ταξίδι στη Μεσόγειο και τώρα επιβιώνουν πουλώντας «μαϊμούδες» -τσάντες, cd, ρούχα, παπούτσια και γυαλιά ηλίου- σε καλοβαλμένους τουρίστες.
Στην Ισπανία είναι γνωστοί ως μαντέρος, γιατί απλώνουν τα παράνομα εμπορεύματά τους σε μια κουβέρτα (manta στα ισπανικά), που μπορούν να τη μαζέψουν στα γρήγορα μόλις εμφανιστεί η αστυνομία και να φύγουν τρέχοντας. Εξ ού και οι -δικές μας- «μαϊμούδες» στην Ισπανία λέγονται Top Manta.
Αυτή την εβδομάδα, όμως, γράφει ο Guardian, οι μαντέρος ανακοίνωσαν ότι δημιούργησαν τη δική τους ετικέτα μόδας σε μια προσπάθεια να εγκαταλείψουν τις απομιμήσεις και να βγάλουν από πάνω τους το στίγμα. Το brand name είναι Top Manta και το λογότυπό του, φυσικά, μια κουβέρτα.
Το λανσάρισμα έγινε την περασμένη εβδομάδα στο Ίδρυμα Αντόνι Τάπιες. «Θέλαμε να μοιάζει κάπως και με κανό, ένα μεταφορικό μέσο, με το οποίο φτάσαμε οι περισσότεροι από εμάς στην Ευρώπη», δήλωσε ο Ασίζ Φαγιέ, εκπρόσωπος τύπου της «Union of Street Sellers», της Ένωσης που δημιούργησαν πρόσφατα οι πλανόδιοι αφρικανοί πωλητές της Βαρκελώνης.
Ο Φαγιέ δήλωσε ότι η Ένωση εξακολουθεί να κάνει ελέγχους ποιότητας σε μπλουζάκια και να αναζητά προμηθευτή, αλλά δεν έχουν πρόβλημα με την προμήθεια αθλητικών παπουτσιών. Η Top Manta θα αγοράζει τις απομιμήσεις της Nike και της Adidas, που πωλούνται τώρα στον δρόμο και θα τις πουλάει με το δικό της λογότυπο.
Οι πωλητές θα ήθελαν να προσθέσουν τσάντες και θήκες κινητών τηλεφώνων στη συλλογή τους και εν τω μεταξύ προσπαθούν να βρουν οικονομική υποστήριξη.
«Βασικά έχουμε ξεκαθαρίσει τους προμηθευτές», δήλωσε ο Φαγιέ. «Αυτό που έχει, πλέον, σημασία είναι οι μαντέρος να αρχίσουν να πωλούν προϊόντα Top Manta αντ’ αυτών που πωλούν μέχρι τώρα».
Από τους 400 μαντέρος που εκτιμάται ότι δουλεύουν στην πόλη, περίπου οι μισοί δήλωσαν ότι θα αρχίσουν να πωλούν τα προϊόντα Top Manta τις επόμενες εβδομάδες. Ελπίζουν, ακόμη, ότι θα καταφέρουν να πουλάνε τα εμπορεύματά τους σε αγορές και όχι στις γωνίες των δρόμων.
Η Ένωση δημιουργήθηκε πριν από δύο χρόνια, σε μια προσπάθεια βελτίωσης της ζωής των μαντέρος, που είναι κυρίως μετανάστες από τη Σενεγάλη, τη Σιέρα Λεόνε, τη Μαυριτανία και το Μάλι, αποκλεισμένοι από το κύριο εργατικό δυναμικό και οι οποίοι προσπαθούν να νομιμοποιήσουν το βασικά παράνομο εμπόριο τους.
«Τα πράγματα έχουν βελτιωθεί από τότε που δημιουργήθηκε η ‘Ενωση αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να κάνουμε», δήλωσε ο Φαγιέ. «Η αστυνομία εξακολουθεί να μας καταδιώκει και να μας εμποδίζει να πουλάμε, αλλά αν δεν πουλάμε δεν μπορούμε να επιβιώσουμε».
Αν και διώκονται από την αστυνομία και τις τοπικές αρχές σε όλη την Καταλονία, υπάρχει μεγάλος σεβασμός για τους μαντέρος από πολλούς κατοίκους της Βαρκελώνης. Εδώ και χρόνια η πόλη πλήττεται από εγκληματικότητα στους δρόμους – κυρίως από πορτοφολάδες και τσαντάκηδες- οι μαντέρος, όμως, θεωρούνται άνθρωποι που προσπαθούν να επιβιώσουν, έστω και παράνομα.
Η πειρατεία ανθίζει στην Ισπανία. Οι μαντέρος προμηθεύονται τα εμπορεύματά τους από αποθήκες που διαχειρίζονται κινέζοι εισαγωγείς στην πόλη Μπανταλόνα, μερικά χιλιόμετρα βόρεια της Βαρκελώνης. Οι απομιμήσεις των αθλητικών παπουτσιών της Nike και της Adidas εισάγονται χωρίς λογότυπα, ώστε να αποφεύγονται οι κατηγορίες της πειρατείας. Οι μαντέρος αγοράζουν τα λεγόμενα «λευκά αντίγραφα» και τα λογότυπα χωριστά, και τα κολλάνε μετά στα παπούτσια.
Ο αριστερός δήμος της Βαρκελώνης είχε μια αντιφατική σχέση με την ομάδα. Από τη μία πλευρά, ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις της αστυνομίας για πιο αυστηρή καταστολή της παράνομης δραστηριότητας, από φόβο ότι το θέαμα εκατοντάδων φτωχών Αφρικανών που πωλούν τα εμπορεύματά τους στον δρόμο είναι κακό για την εικόνα της πόλης. Από την άλλη πλευρά, όμως, το δημοτικό συμβούλιο δεσμεύτηκε, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, να στηρίξει τον Diomcoop, έναν συνεταιρισμό που πουλάει χειροποίητα και ανακυκλωμένα αγαθά με το ποσόν των 800.000 ευρώ.
Ο Diomcoop ιδρύθηκε από 15 πρώην μαντέρος και πρόεδρός του είναι η Σενεγαλέζα Ντάγιε Φατού Μπάγιε, η οποία δήλωσε ότι ελπίζει ότι ο [συνεταιρισμός] θα βοηθήσει τους μαντέρος να γίνουν ορατοί και να αποδείξει ότι «πίσω από την κουβέρτα υπάρχουν αξίες και αξιοπρέπεια».
Αρχικά, λοιπόν, οργανώθηκαν και τώρα παράγουν τα δικά τους εμπορεύματα. Και με τον τρόπο αυτό, είπε ο Φαγιέ, οι αφρικανοί έμποροι «αντιδρούν στην προκατάληψη και την ανισότητα».
«Το να μας αποκαλούν top manta κάποτε ήταν πράξη διάκρισης, δεν είναι πλέον. Τώρα αξιοποιούμε την έννοια και της δίνουμε αξιοπρέπεια. Για εμάς είναι ένας όρος αλληλεγγύης, πάλης και αποδοχής», είπε, τονίζοντας : «Θα ήθελα τα μπλουζάκια να φέρουν στο πίσω μέρος το σλόγκαν μας, “η επιβίωση δεν είναι έγκλημα”».
Στο μεταξύ οι αντιδράσεις των κατοίκων της Βαρκελώνης μέχρι στιγμής είναι ανάμεικτες. «Δεν αγοράζω πράγματα top manta [μαϊμούδες] αλλά νομίζω ότι θα πουλήσουν πολύ λιγότερα», δήλωσε ο σεφ Ζοάν Φουμάζ, «Οι άνθρωποι που τα αγοράζουν θέλουν το εμπορικό σήμα, όχι μόνο κάτι φθηνό», είπε.
Άλλοι, πάλι, δήλωσαν ότι θα στηρίξουν την πρωτοβουλία. «Είναι μια λαμπρή ιδέα από την πλευρά τους – τα προϊόντα τους κάνουν μια πολιτική δήλωση και πιθανότατα θα γίνουν cult fashion items», δήλωσε η Σούζαν Γουέιλς, συγγραφέας και παλιά κάτοικος της Βαρκελώνης, «Θα μπορούσαν πιθανώς να το κάνουν και με μια μικρή σχεδιαστική κατεύθυνση, αλλά είναι ένα σπουδαίο ξεκίνημα».
Η Σάρα Γκόμεζ συμφώνησε: «Θα προτιμούσα να τους υποστηρίξω αγοράζοντας τα δικά τους πράγματα αντί για τα πειρατικά, που θα μπορούσαν να τους στείλουν στην φυλακή».