Στις 10 η ώρα το βράδυ, τα λιθόστρωτα σοκάκια στη γειτονιά Λα Λατίνα της Μαδρίτης, μια από τις πιο παλιές περιοχές της πόλης, βουίζουν από τις φωνές και τα γέλια των ανθρώπων που απολαμβάνουν σκορδάτες γαρίδες (gambas al ajillo) και μαδριλένικο χοιρινό (cocido Madrileño), ένα πικάντικο πιάτο με ρεβίθια, χοιρινό κρέας, τσορίθο (χοιρινό λουκάνικο) και χαμόν (ζαμπόν). Με άλλα λόγια, τα εστιατόρια της ισπανικής πρωτεύουσας είναι γεμάτα την ώρα που στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι σεφ έχουν ήδη κρεμάσει τις ποδιές τους για τη νύχτα.
Συνήθως οι τουρίστες αποδίδουν το αργοπορημένο δείπνο των Ισπανών στο χαλαρό μεσογειακό τους ταμπεραμέντο, ο πραγματικός λόγος, όμως, είναι λίγο πιο περίεργος. Πάνω από 70 χρόνια, οι Ισπανοί ζουν σε λάθος ζώνη, γράφει το BBC, κι εγώ τρέχω τώρα να τσεκάρω τα του οίκου μας αφού και στην Ελλάδα τρώμε πολύ αργά το βράδυ, όσο κι αν προσπαθούμε ως λαός, αυτή τη συνήθεια δεν μπορούμε να την αλλάξουμε.
Αναρωτιέστε γιατί οι Ισπανοί ζουν πίσω από την ώρα της γεωγραφικής ζώνης τους; Το αποφάσισε ο στρατηγός Φρανθίσκο Φράνκο, ο οποίος το 1940 άλλαξε τη ζώνη ώρας της Ισπανίας μετακινώντας τα ρολόγια μία ώρα μπροστά. Ήταν θέμα αλληλεγγύης με τη ναζιστική Γερμανία.
Οι Ισπανοί είχαν, εντωμεταξύ, καταστραφεί εντελώς από τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο και μια διαμαρτυρία για την αλλαγή της ώρας δεν πέρναγε καν από το μυαλό τους. Συνέχισαν να τρώνε την ίδια ώρα, αλλά επειδή τα ρολόγια είχαν αλλάξει, το γεύμα τους στη μία η ώρα το μεσημέρι γινόταν πλέον στις 2μμ και το δείπνο των 8μμ μετατέθηκε στις 9μμ.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τέλειωσε, αλλά τα ρολόγια δεν άλλαξαν. Ωστόσο, το 2016, ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα σχέδιο για την εφαρμογή ενός νέου ωραρίου εργασίας. Οι Ισπανοί θα τελειώνουν τη δουλειά τους στις 6μμ και όχι στις 8 στο βράδυ. Σημαντικό στοιχείο του σχεδίου ήταν η αξιολόγηση της πιθανότητας αλλαγής της ζώνης ώρας της Ισπανίας από τη CET σε GMT – πράγμα που προκάλεσε έντονη συζήτηση σε ολόκληρη τη χώρα.
Τι σημαίνει αυτό; Όταν βρίσκεσαι 60 λεπτά πίσω από τη σωστή ζώνη ώρας, ο ήλιος ανατέλλει μια ώρα αργότερα και αντίστοιχα δύει αργότερα, χαρίζοντας στην Ισπανία υπέροχες καλοκαιρινές βραδιές και ηλιοβασιλέματα στις 10 το βράδυ. Όσοι δουλεύουν σε ισπανικά θέρετρα πιστεύουν ότι το φως του ήλιου ασκεί μεγάλη έλξη στους τουρίστες.
Εξού και η περιφερειακή κυβέρνηση των Βαλεαρίδων Νήσων – Μαγιόρκα, Μινόρκα και Ίμπιζα- αντιτίθεται έντονα στην επιστροφή στην ώρα GMT. Μάλιστα, έχει προωθήσει την εφαρμογή της καλοκαιρινής ώρας (CET + 1) όλο το χρόνο για να επιτρέψει στους επισκέπτες της να επωφελούνται πλήρως από το ήπιο χειμωνιάτικο κλίμα της περιοχής.
Αλλά για πολλούς Ισπανούς, η διαβίωση σε λάθος ζώνη ώρας έχει ως συνέπεια την στέρηση ύπνου και τη μειωμένη παραγωγικότητα. «Το γεγονός ότι η ώρα στην Ισπανία δεν αντιστοιχεί στο φως του ήλιου, επηρεάζει την υγεία και ιδιαίτερα τον ύπνο», δήλωσε ο Χοσέ Λουίς Κασέρο, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τον Εξορθολογισμό των Ισπανικών Ωραρίων, μια ισπανική οργάνωση που από το 2006 κάνει εκστρατεία για την επιστροφή της Ισπανίας στη σωστή ζώνη ώρας. «Εάν αλλάζαμε τη ζώνη ώρας, ο ήλιος θα ανέτειλε μια ώρα νωρίτερα και θα ξυπνούσαμε πιο φυσιολογικά, θα τρώγαμε μια ώρα νωρίτερα και θα είχαμε μια επιπλέον ώρα ύπνου», λέει.
Στην Ισπανία, η τυπική εργάσιμη ημέρα αρχίζει στις 9 το πρωί. Μετά από ένα δίωρο μεσημεριανό διάλειμμα, 2-4 μ.μ., οι εργαζόμενοι επιστρέφουν στη δουλειά τους, που τελειώνει γύρω στις 8 το βράδυ. Οπότε, αντίστοιχα, αργεί να αρχίσει η κοινωνική ζωή τους. Εν τω μεταξύ, στη Γαλικία, στα βορειοδυτικά της χώρας, ο ήλιος ανατέλλει μετά τις 9 π.μ. το χειμώνα, πράγμα που σημαίνει ότι οι κάτοικοι ξεκινούν την ημέρα τους στο σκοτάδι.
Οι Ισπανοί αντιμετωπίζουν την στέρηση του ύπνου με ένα μικρό διάλειμμα για καφέ το πρωί και ένα δίωρο μεσημεριανό διάλειμμα που τους δίνει την ευκαιρία να απολαύσουν μια από τις πιο περίφημες παραδόσεις της χώρας: τη σιέστα. Η αλλαγή στα ωράρια, όμως, θα έθετε σε κίνδυνο τον συνηθισμένο μεσημεριανό υπνάκο των Ισπανών.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Ιανουάριο αναφέρει, πάντως, ότι λιγότερο από το 18% των Ισπανών κοιμάται τακτικά το μεσημέρι, ενώ σχεδόν το 60% δεν κάνει ποτέ σιέστα. Στην πραγματικότητα, οι επιχειρήσεις σε πολλές μεγάλες πόλεις και στα θέρετρα της χώρας δεν κλείνουν το μεσημέρι για να εξυπηρετούν τους τουρίστες.
Εν τω μεταξύ, όσοι κάνουν σιέστα εκφράζουν την απογοήτευσή τους σε περίπτωση που οι αλλαγές στην καθημερινή ρουτίνα τούς εμποδίσουν να κοιμούνται το μεσημέρι. «Θα πρέπει να απαλλαγούμε από τη σιέστα στην Ισπανία γιατί δεν ταιριάζει με την πραγματικότητα», δηλώνει, ωστόσο, ο Κασέρο, τονίζοντας ότι «Με την αλλαγή της ζώνης ώρας που μας δίνει μια επιπλέον ώρα ύπνου, θα υπήρχε λιγότερη ανάγκη για ανάπαυση το μεσημέρι», λέει.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η οικονομολόγος Νούρια Τσιντσίγια, ειδικός στην Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Προσωπικής Ζωής από το Instituto de Estudios Superiores de la Empresa της Βαρκελώνης, θεωρεί ότι η ποιότητα ζωής των Ισπανών είναι πιο πιεστική από τη διατήρηση μιας ή δύο επιπλέον ωρών με φως το βράδυ για τους τουρίστες.
«Έχουμε συνεχώς τζετ λαγκ», τόνισε η ισπανίδα οικονομολόγος, «Ο τουρισμός θα είναι πάντα εκεί, οι τουρίστες δεν νοιάζονται. Ο αριθμός ωρών του ηλιακού φωτός θα είναι ο ίδιος, είτε είναι μια επιπλέον ώρα το πρωί είτε το βράδυ».