Τι σχέση έχετε με τον ιππόδρομο; Η δική μου, σας το ξεκαθαρίζω από την αρχή, είναι ανύπαρκτη αν εξαιρέσουμε ότι αγαπώ τα άλογα (από μακριά), είμαι και Τοξότης και Αλογο ταυτόχρονα, σύμφωνα με το δυτικό και το κινέζικο ωροσκόπιο αντίστοιχα, και βέβαια λατρεύω τα καπέλα – σήμα κατατεθέν των διάσημων Βασιλικών Ιπποδρομιών του Ασκοτ, όπου βρετανίδες αριστοκράτισσες και σελέμπριτις γενικώς διαγωνίζονται άτυπα εδώ και χρόνια για το ποια θα κάνει την πιο εκκεντρική εμφάνιση στο πλευρό συντηρητικού κυρίου με ημίψηλο. Μπορεί λοιπόν να μην έχω ιδέα από ιπποδρομίες αλλά ως τυπικός εκπρόσωπος του ζωδίου μου και άνθρωπος που δεν χάνει την ευκαιρία για νέες εμπειρίες, δέχτηκα με χαρά και περιέργεια μεγάλη την πρόσκληση για το χθεσινό 70στό ντέρμπι στον Ιππόδρομο του Μαρκόπουλου. Η κορυφαία τελική κούρσα της χρονιάς που συγκέντρωσε περισσότερους από 2.000 θεατές, ανάμεσα στους οποίους ήταν φίλιπποι, επιχειρηματίες, αθλητές, καλλιτέχνες και πολιτικοί, εξελίχθηκε σε μια λαμπερή γιορτή με ζωντανή μουσική στη μεγάλη βεράντα του πρώτου ορόφου του εντυπωσιακού, ανακαινισμένου κτιρίου το οποίο χτίστηκε για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004 και πλέον ανήκει στην Ιπποδρομίες ΑΕ, θυγατρική του ΟΠΑΠ.
Η αλήθεια είναι ότι εκτός από λίγα καπέλα, το δικό μου και καμιά δεκαριά ακόμη, βασικά το κλασικό αξεσουάρ του Ασκοτ απουσίαζε από το Μαρκόπουλο. Κρίμα γιατί εκτός από τον ήλιο που δημιουργούσε την ανάγκη για προστασία, ένα σκέπαστρο της κεφαλής θα μπορούσε να αναβαθμίσει στιλιστικά τις κατά τα άλλα εντυπωσιακές εμφανίσεις. Είδα γύρω μου γόβες και πλατφόρμες, σκαρπίνια, μοκασίνια, σαγιονάρες και γάμπες τυλιγμένες σε σανδάλια μονομάχου, είδα μίνι, μάξι, δαντέλες, σι θρου και αβυσσαλέα ντεκολτέ να ανακατεύονται με βερμούδες, σορτσάκια, μπλουζάκια πόλο, εργατικές φόρμες, πανάκριβα πουκάμισα και ευάερα λινά κοστούμια. Κρυφακούγοντας πρόσθεσα επίσης νέες λέξεις στο λεξιλόγιό μου όπως μπουθ και πάντοκ, γκανιάν, δίδυμο και πλασέ, μπροστά στο χώρο των στοιχημάτων στην είσοδο του μεγάλου λευκού κτιρίου που δεσπόζει στην κορυφή ενός απαλού λόφου.
Μπροστά ακριβώς, ανάμεσα στα πάρκιν και το κτίριο υπάρχει μια τεράστια πλατεία που μου φάνηκε εξαιρετική και για άλλες εκδηλώσεις. Περιφερόμενη φαντάστηκα κόσμο να έρχεται εδώ για υπαίθριες συναυλίες, πάγκους με ποτά και χοτ ντογκ. Γιατί όχι; Ελπίζω να το δούμε κι αυτό στο μέλλον γιατί ο χώρος προσφέρεται ιδανικά. «Παππού, μήπως υπάρχουν λύκοι εκεί μέσα;» ρωτούσε ένα αγοράκι καθώς προχωρούσαν οι δυο τους πιασμένοι από το χέρι από την είσοδο του κτιρίου προς ένα πευκόφυτο άλσος μπροστά από τις κτιριακές εγκαταστάσεις. Εκεί λίγο νωρίτερα είχα δει πιτσιρίκια να ιππεύουν μικρόσωμα πόνυ παίρνοντας μια πρώτη γεύση ως αναβάτες.
Ο αριθμός των μικρών επισκεπτών με εντυπωσίασε. Ολόκληρες οικογένειες είχαν πάρει θέση από νωρίς στις κερκίδες, τα αγοράκια μάλιστα αποδείχτηκε ότι ήταν οι πιο ενθουσιώδεις θεατές την ώρα που τα άλογα πλησίαζαν στο τέρμα, εκείνη την κρίσιμη στιγμή που ξαφνικά η ησυχία διακόπτεται και για μερικά λεπτά ο αέρας γεμίζει από προτροπές προς τους αναβάτες και ιαχές. Μετά η ένταση καταλαγιάζει. Κάποιοι χάνουν κάποιοι κερδίζουν το στοίχημα, για αυτές τις στιγμές της αδρεναλίνης ζουν μερικοί.
Στην ατμόσφαιρα υπήρχε μεγάλη συγκίνηση που με συνεπήρε κι εμένα. Γιατί ακόμη και ένας αδαής μπορεί να καταλάβει τον κόπο μιας απαιτητικής προπόνησης, την τελική προσπάθεια και τη χαρά της νίκης. Χθες το βράδυ λοιπόν ο αναβάτης Μιχάλης Ξυνός με τον Μέντορα του Ιπποφορβείου Ελιάς σημείωσε την έκτη νίκη του σε ντέρμπι ισοφαρίζοντας το ρεκόρ του μεγάλου Βαγγέλη Κεράτσα. Και μετά την κορυφαία κούρσα και τον γύρο του θριάμβου όταν ήρθε η ώρα της απονομής των επάθλων στάθηκαν δίπλα στον Μιχάλη Ξυνό ολόκληρη η οικογένειά του, ο προπονητής του Αλέκος Γιατράς, ο ιδιοκτήτης του ιπποφορβείου Γιάννης Μυτιληναίος και η ιδιοκτήτρια του αλόγου Αλεξάνδρα Ράλλη.
Βεβαίως ήταν εκεί και το φαν κλαμπ του κορυφαίου αναβάτη από τη Λάρισα, το γούρι του στις μεγάλες νίκες. Και όταν όλοι αποσύρθηκαν, ο Στέλιος από τη Λάρισα πήρε τα κύπελα που είχε μόλις κερδίσει ο Μιχάλης Ξυνός και τα πέρασε από όλες τις κερκίδες.
Στο Μαρκόπουλο αποδείχτηκε ότι το σπορ των ιπποδρομιών στην Ελλάδα είναι σε φάση ανάκαμψης, πράγμα που υποσχέθηκαν οι ιθύνοντες της ΟΠΑΠ ΑΕ σε σχετικές δηλώσεις τους. «Σήμερα είμαι και πάλι ευτυχής, γιατί βλέπω τα πρώτα αποτελέσματα. Ελπίζω πως αυτό θα συνεχίσει. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με όλους τους εμπλεκόμενους και θα δούμε πάλι στις ιπποδρομίες στην Ελλάδα να ανακτούν τον τεράστιο σεβασμό και την αναγνώριση που είχαν στο παρελθόν. Επίσης θέλω να ευχαριστήσω όλους τους αναβάτες, την Φίλιππο Ενωση που μας στηρίζουν σε αυτή την προσπάθεια.» δήλωσε ο Πρόεδρος της ΟΠΑΠ και της Ιπποδρομίες ΑΕ Καμίλ Ζίγκλερ. Στο ίδιο μήκος κύματος ο νεοαφιχθείς Διευθύνων Σύμβουλος της ΟΠΑΠ Ντέμιεν Κόουπ είπε: «Είναι το πρώτο μου ελληνικό ντέρμπι. Εχω παρακολουθήσει άλλα ντέρμπι σε όλο τον κόσμο. Είμαι όμως υπερήφανος που είμαι μέλος μιας εταιρείας που ξαναχτίζει το μέλλον των ιπποδρομιών στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι το μέλλον είναι πολύ λαμπρό και μπορώ να εγγυηθώ τη δέσμευση του ΟΠΑΠ για τις ελληνικές ιπποδρομίες»
Η διοργάνωση ήταν άρτια και το κλίμα ζεστό αναδεικνύοντας αυτό που ουσιαστικά είναι ο ιππόδρομος, μία κοινωνική εκδήλωση, συνδυασμένη με θέαμα, παρέα, ανταλλαγή απόψεων, παιχνίδι, πειράγματα και κόντρες. Ο υφυπουργός Αθλητισμού κ. Σταύρος Κοντονής, που έκανε την απονομή στον ιδιοκτήτη του Ιπποφορβείου Ελιάς Γιάννη Μυτιληναίο δήλωσε ικανοποιημένος από την αναγέννηση του χώρου και την αξιοποίηση του ιπποδρόμου, για τον οποίο η ελληνική πολιτεία είχε ξοδέψει αρκετά χρήματα, αλλά χρειάστηκε να έρθει η ΟΠΑΠ ΑΕ για να επιχειρηθεί η ανάπτυξή του.
Για την ιστορία
Οι ιπποδρομίες είναι ένα από τα πιο παλιά αθλήματα στην Ελλάδα, αναπτύχθηκαν στην αρχαιότητα και συνεχίζονται μέχρι και σήμερα με μικρές αλλαγές ανάλογα με τις συνθήκες της κάθε εποχής. Από τους αγώνες της Κλασσικής Αθήνας τον 5ο αιώνα π.Χ., μέχρι τον Ιππόδρομο του Μαρκόπουλου Αττικής που γεννήθηκε τον 21ο αιώνα, παραμένουν ένα άθλημα με φανατικούς φίλους το οποίο ιστορικά πέρασε από διάφορες φάσεις.
Ως οργανωμένο σπορ με τη σημερινή του μορφή, οι ιπποδρομίες αναδείχτηκαν περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα. Οι άγγλοι ευγενείς τους έδωσαν μάλιστα μια αριστοκρατική χροιά και τις έκαναν μόδα που την ακολούθησαν στη συνέχεια οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα, οι πρώτες οργανωμένες προσπάθειες για διεξαγωγή ιπποδρομιών έγιναν περί τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Η Ιππική Εταιρεία της Ελλάδας ήταν ο πρώτος καταγεγραμμένος ιππικός όμιλος που ιδρύθηκε το 1882 με τις παρθενικές ιπποδρομιακές διοργανώσεις του να διεξάγονται στο Δέλτα του Φαλήρου που τότε ακόμη ήταν βαλτότοπος. Το 1900 ιδρύθηκε ο δεύτερος μεγάλος ιππικός όμιλος, η Φίλιππος Κοινωνία εν Ελλάδι και στη συνέχεια ακολούθησαν και άλλοι με το Δέλτα του Φαλήρου και τον Ποδονίφτη (η σημερινή Νέα Φιλαδέλφεια), κύριους τόπους διεξαγωγής ιππικών εκδηλώσεων. Στον Ποδονίφτη είχε διαμορφωθεί ένα στάδιο-ιπποδρόμιο το οποίο εγκαινιάστηκε το Μάιο του 1902 με τη διεξαγωγή αγώνων Ιππασίας, Στίβου και Ποδηλασίας, που χαρακτηρίστηκαν ως άτυπο πανελλήνιο πρωτάθλημα.
Μέλη της βασιλικής οικογένειας έδιναν συχνά το παρόν προσδίδοντας αίγλη στις ιπποδρομίες, οι οποίες τις πρώτες δύο δεκαετίες του 20ου αιώνα είχαν μεγάλη απήχηση στο κοινό. Τα θεμέλια της δημιουργίας του φορέα των ιπποδρομιών μπήκαν το 1924, οπότε και έγιναν βασικές εργασίες (περίφραξη του χώρου, διαμόρφωση του στίβου στη τεράστια αλάνα, ανέγερση της μεγάλης εξέδρας πρώτης θέσης, μποξ για τα άλογα, σελωτήριο, ζυγιστήριο και διάφοροι βοηθητικοί χώροι, απαραίτητοι για διεξαγωγή ιπποδρομιών) στον βαλτότοπο της περιοχής του Φαλήρου ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε η πρώτη σχολή αναβατών με την επωνυμία «Σχολή Ιππασίας» σε εγκαταστάσεις που νοικιάστηκαν από τη Προνομιούχο Εταιρεία Ιπποδρομιών στη περιοχή του Θησείου. Και ένα χρόνο αργότερα, η 20η Απριλίου 1925 ήταν η πρώτη ημέρα διεξαγωγής ιπποδρομιών στο φαληρικό ιππόδρομο.
Η ελληνική ιπποπαραγωγή, στηρίχτηκε αρχικά στο δυναμικό ενός ρουμανικού ιπποφορβείου, που μεταφέρθηκε στη περιοχή της Λαζαρίνας κοντά στα Τρίκαλα και ακολούθησε η αγορά του ιπποφορβείου «Σλέσιγκερ». Με τη λήξη του μεγάλου πολέμου, ο ελληνικός ιππόδρομος έμεινε έρημος και λεηλατημένος. Τα άλογα είχαν κλαπεί από Γερμανούς και Ιταλούς, ενώ ο μεγάλος στάβλος του ιπποφορβείου της Λαζαρίνας λεηλατήθηκε κυριολεκτικά μέσα σε ελάχιστες ημέρες. Η Προνομιούχος Εταιρεία ήταν η ιπποδρομιακή αρχή, που προσπάθησε μέσα από τα ερείπια να αναδιοργανώσει τον ιππόδρομο και μέχρι τα μέσα του 1951, τα κατάφερε.
Η δεκαετία του ’50, υπήρξε η λαμπρότερη στη μέχρι τότε ιστορία του Ιπποδρόμου στο Φάληρο, με τις σημαντικότερες εκδηλώσεις και τα γλέντια της κοσμικής Αθήνας να γίνονται στον χώρο του Φαλήρου ενώ η μεγάλη ώθηση των ιπποδρομιών δόθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Δύο φορές την εβδομάδα (Τετάρτη και Σάββατο) προσφερόταν ένα πλούσιο πρόγραμμα και ένα πλήθος Αθηναίων και Πειραιωτών κατέκλυζε τις εξέδρες του Ιπποδρόμου. Το 1968, ιδρύθηκε ο Οργανισμός Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδος (ΟΔΙΕ) ο οποίος ανέλαβε τη λειτουργία του ιπποδρόμου και τη διαχείριση του αμοιβαίου στοιχήματος, για λογαριασμό του ελληνικού κράτους.
Με την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 από την Αθήνα, αποφασίστηκε η μεταφορά του Ιπποδρόμου από το Φάληρο στο Μαρκόπουλο Μεσογαίας. Και εκεί από τον Οκτώβριο του 2003 μέχρι σήμερα, διεξάγονται πλέον οι ιπποδρομίες και τα διάφορα ιππικά events – τώρα πλέον από την Ιπποδρομίες ΑΕ, θυγατρική του ΟΠΑΠ.