Το 2020, όταν η Ευρώπη πάλευε να περιορίσει την εξάπλωση του κορονοϊού μέσα σε υγειονομική θύελλα μολύνσεων αλλά και θανάτων, η Σουηδία σφύριζε ανέμελα: χωρίς μάσκες, με ανοιχτά τα σχολεία, τα μπαρ και τα εστιατόρια, χωρίς περιορισμούς και πρόστιμα. Αυτή ήταν η εικόνα και την κατέγραψε η πρώτη επιστημονική μελέτη για τη «σουηδική στρατηγική» διαχείρισης της πανδημίας που πραγματοποιήθηκε δύο χρόνια μετά τις πρώτες μολύνσεις – δημοσιεύτηκε στο Humanities & Social Sciences Communications, μέσω του Nature.com.
Βέβαια από την πρώτη στιγμή η Σουηδία είχε επικριθεί για τη χαλαρή αντιμετώπιση του φαινομένου «κορονοϊός», αφού δεν επέβαλε ποτέ σκληρό λοκντάουν, ούτε τη λεγόμενη κοινωνική αποστασιοποίηση. Προτίμησε τη μέθοδο των κυβερνητικών συστάσεων προς του πολίτες άνω των 70 ετών και ευπαθείς ομάδες, δηλαδή τους προέτρεπε να αποφεύγουν την πολλή συνάφεια και τις κοινωνικές συναναστροφές. Πλύσιμο χεριών, εργασία εξ αποστάσεως, τήρηση της απόστασης των δύο μέτρων, προσωρινή εγκατάλειψη των ταξιδίων.
Τώρα, για την προ διετίας χαλαρότητα κατηγορείται ο Οργανισμός Δημόσιας Υγείας που ήταν και ο αρμόδιος για τη διαχείριση της κορονοϊκής κρίσης. Υπάρχει διχογνωμία: άλλοι λένε ότι όλα έγιναν πρόχειρα, και άλλοι ότι, αντιθέτως, όλα έγιναν με στόχο να επιτευχθεί η λεγόμενη ανοσία της αγέλης – όμως τη δεύτερη ερμηνεία αποτάσσονται οι υπεύθυνοι. Τον περσινό Απρίλιο αυτός ο φορέας προέβλεψε ότι το 40% του πληθυσμού της Στοκχόλμης θα κολλούσε κορονοϊό και θα αποκτούσε αντισώματα μέσα σε έναν μήνα. Ομως μελέτες αντισωμάτων σε δείγματα από την πρωτεύουσα και την πόλη Γκέτεμποργκ απέδειξαν ότι τα ποσοστά ήταν πολύ χαμηλά. Δηλαδή, ότι η ανοσία της αγέλης δεν περπάτησε.
Η προαναφερθείσα μελέτη χαρακτήρισε «αποτυχία» τη σουηδική αντικορονοϊκή τακτική, δίνοντας στοιχεία που εντυπωσιάζουν, όπως λόγου χάρη ότι το 2020 οι θάνατοι ήταν 10 φορές περισσότεροι στη Σουηδία εν σχέσει προς τη γειτονική της Νορβηγία. Στη μελέτη περιλαμβάνονται και κρίσεις για τις πολιτικές αποφάσεις περί δημόσιας υγείας, αφού χαρακτηρίζονται «αμφισβητήσιμες», ενώ στηλιτεύονται «η έλλειψη διαφάνειας των σουηδικών αρχών» και τα φαινόμενα «μυστικότητας, συγκάλυψης και χειραγώγησης των δεδομένων».
Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι «το κόστος της πανδημίας σε ζωές θα ήταν σημαντικά χαμηλότερο στη Σουηδία αν είχαν εφαρμοστεί αυστηρότερα μέτρα, τα οποία δεν θα επέφεραν και σοβαρά πλήγματα στην οικονομία». Επίσης οι επιστήμονες που υπογράφουν τη μελέτη ισχυρίζονται ότι και άλλου είδους διοικητικές πράξεις, όπως συγχωνεύσεις τμημάτων του κλάδου Υγείας, αποδυνάμωσαν τον αρμόδιο για την πανδημία φορέα.
Μορφίνη αντί οξυγόνου…
Το κατηγορητήριο της μελέτης είναι ανελέητο έγραψε η ιταλική Repubblica, επικεντρώνοντας στην κρίση που εκφράζει για την περίθαλψη ηλικιωμένων την περίοδο του κορονοϊού, ιδίως σε οίκους ευγηρίας. «Ελάχιστοι ηλικιωμένοι νοσηλεύτηκαν για την Covid- 19» γράφει η μελέτη. Και «θεραπεία που θα έπρεπε να είχαν λάβει απορρίφθηκε χωρίς ιατρική εξέταση και χωρίς ενημέρωση του ασθενούς ή της οικογενείας του». Ακόμα και το πολύ σκληρό «σε πολλούς ηλικιωμένους δόθηκε μορφίνη αντί οξυγόνου, και κατέληξαν».
Παράλληλα με αυτές τις παρατηρήσεις για τους υπερηλίκους, οι μελετητές αναφέρθηκαν και στα παιδιά: «Ο Οργανισμός Δημόσιας Υγείας είτε αρνήθηκε είτε υποβάθμισε το γεγονός ότι τα παιδιά είναι μολυσματικά και μπορούν να εξαπλώσουν τη λοίμωξη στον γενικό πληθυσμό». Οι μελετητές παρατήρησαν ότι «email εσωτερικής επικοινωνίας στον αντικορονοϊκό φορέα δείχνουν πως είχαν στόχο να μολύνουν όλη τη σουηδική κοινωνία». Και «πέρυσι την άνοιξη κάποιοι νοσούντες δεν εισήχθησαν σε νοσοκομεία αλλά πέθαναν στο σπίτι τους».
Τέλος, εκτός από τις βαλλόμενες υγειονομικές αποφάσεις των Σουηδών και το καταγγελλόμενο παρασκήνιό τους, η μελέτη προτείνει και λύσεις: «Εφ’ όσον η Σουηδία θέλει να τα πάει καλύτερα σε κάποια μελλοντική πανδημία, η επιστημονική μέθοδος πρέπει να αποκατασταθεί, κυρίως στον Οργανισμό Δημόσιας Υγείας. Συνιστούμε αυτοκριτική όσον αφορά την πολιτική κουλτούρα και την έλλειψη λογοδοσίας όσων λαμβάνουν αποφάσεις».