Κινητοποιήσεις στο Παρίσι, στην Πλας Ρεπουμπλίκ, με αντιρατσιστικό περιεχόμενο. | EPA/CHRISTOPHE PETIT TESSON
Θέματα

Κομμουνισμός του 21ου αιώνα ο αντιρατσισμός;

Μετά τα κύματα διαδηλώσεων που ακολούθησαν τον φόνο του Φλόιντ, άναψε η συζήτηση για μια νέα ερμηνεία του κόσμου. Ο Αλέν Φινκιελκρότ λέει ότι σήμερα η «ντροπή του λευκού» είναι αυτή που έχει αντικαταστήσει την ντροπή για την αστική καταγωγή. Ομως υπάρχει και αντίλογος
Protagon Team

O γάλλος φιλόσοφος Αλέν Φινκιελκρότ είναι συνεργάτης-αρθρογράφος της γαλλικής εφημερίδας Le Figaro, ωστόσο της έδωσε και συνέντευξη για να τοποθετηθεί σχετικά με τα πρόσφατα αμερικανικά γεγονότα που ξεκινούν με τον φόνο του μαύρου Τζορτζ Φλόιντ από τον λευκό αστυνομικό, στη Μινεάπολη, περνούν στις συγκλονιστικές διαδηλώσεις που έγιναν παντού, εντός και εκτός ΗΠΑ, και καταλήγουν στις εκτιμήσεις των πολιτικών αναλυτών για το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών του προσεχούς Νοεμβρίου.

Ο Φινκιελκρότ λέει ότι η υπόθεση Φλόιντ είναι κάτι «αφόρητο» και δηλώνει ότι κατανοεί τους Αμερικανούς «που βγήκαν αυθόρμητα στους δρόμους για να εκφράσουν την αηδία τους, την ντροπή τους και τον θυμό τους». Παράλληλα όμως προβληματίζεται για την «πραγματική εικόνα της Αμερικής».

Οι «κόκκινοι» του 21ου!

Ο ίδιος ανησυχεί από τη συνολική αμφισβήτηση ολόκληρου του δυτικού πολιτισμού με αφορμή την «καταδίκη της λευκής Αμερικής». Ισχυρίζεται κιόλας ότι τέτοια στάση, και στο όνομα του αντιρατσισμού, ισοδυναμεί με τον «κομμουνισμό του 21ου αιώνα»! Ερχεται, δε, από εκείνους που πιστεύουν ότι «από τον λευκό άνδρα» και από τον πολιτισμό που αυτός δημιούργησε «έρχονται όλα τα κακά της Γης, η δουλεία, η αποικιοκρατία, ο σεξισμός, η αντιπάθεια στους ομοφυλόφιλους». Υπό αυτήν την έννοια, προσθέτει, «ο αντιρατσισμός δεν αποτελεί πλέον την υπεράσπιση της ίσης αξιοπρέπειας των ανθρώπων, αλλά ιδεολογία και παγκόσμια άποψη».

Ο Θεόδωρος Ρούζβελτ καβάλα και ο μαύρος στο περπατητό. Ετσι το άγαλμα με το εν λόγω σύμπλεγμα, που βρίσκεται έξω από το Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, στο Μανχάταν, θα αφαιρεθεί. ΗΠΑ 2020… (REUTERS / Mike Segar)

Συνεχίζοντας τις συγκρίσεις μεταξύ του ιστορικού κομμουνισμού και του θεωρητικοποιημένου (εν είδει ιδεολογίας) αντιρατσισμού, ο Φινκιελκρότ διατείνεται ότι κάποτε πάμπολλοι διανοούμενοι εγκατέλειψαν την τάξη τους, την αστική τάξη, και εντάχθηκαν στην εργατική. Ετσι παραιτήθηκαν από τα ταξικά προνόμιά τους και βρήκαν λύτρωση στον αγώνα για την ισότητα. Στη σημερινή ριζοσπαστική Αριστερά, η «ντροπή του λευκού» είναι αυτή που έχει αντικαταστήσει τον αστισμό, την αστική καταγωγή.

Το σύστημα σκοτώνει τον μαύρο

Ο ολλανδικής και βρετανικής καταγωγής συντάκτης των Financial Times Σάιμον Κούπερ γράφει ότι στον παραπάνω γάλλο φιλόσοφο πρέπει να ειπωθεί ως αντίλογος ότι δεν είναι ντροπή το γεγονός ότι είμαστε λευκοί, αλλά είναι γεγονός ότι είμαστε ντροπιασμένοι από τα πεπραγμένα των λευκών, από όλα όσα κάνουν ώστε να διαιωνίσουν την κυριαρχία τους στις κοινωνίες όπου νιώθουν κυρίαρχοι, ως ιδρυτές τους, δηλαδή στην Ευρώπη και την Αμερική.

Και δεν είναι ζήτημα της χρήσης του αντιρατσισμού για να καθαρίσουμε τη συνείδησή μας, όπως έπραξαν ορισμένοι διανοούμενοι με τον κομμουνισμό στον 20ό αιώνα, λέει ο Κούπερ.

Κατ’ αυτόν, ο Φινκιελκρότ ουσιαστικά αρνείται τον «συστημικό ρατσισμό», δηλαδή τον ρατσισμό που υπερβαίνει τις πράξεις του οιουδήποτε, που ξεπερνάει τον ατομικό ρατσισμό. Σε σύγκριση με αυτόν, ο συστημικός ρατσισμός έχει «πολύ πιο σοβαρές επιπτώσεις στις εθνοτικές μειονότητες της Ευρώπης και της Αμερικής», διότι διαιωνίζει την ανισότητα υπέρ των λευκών. Ο Κούπερ προσθέτει ότι, τώρα πια, ο «συνειδητός ρατσισμός είναι σπάνιος» (ακόμη και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει ότι δεν είναι ρατσιστής, γράφει). Ωστόσο ο φόνος του Φλόιντ είναι περίπτωση συστημικού ρατσισμού.: «Ο Φλόιντ πέθανε επειδή ήταν μαύρος». Ο συστημικός ρατσισμός σήμερα είναι σχεδόν αόρατος, λέει ο Κούπερ, δεν φαίνεται στους νόμους. Τυπικώς, από τη δεκαετία του ’60 δεν υπάρχει στις ΗΠΑ. Ομως υπάρχει στη ζωή.

Ο Κούπερ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μόνο οι λευκοί μπορούν να διαλύσουν τον συστημικό και επικίνδυνο για τους μαύρους ρατσισμό. Οι Ευρωπαίοι, κατά τον  συντάκτη των Financial Times, τα πηγαίνουν καλύτερα από τους Αμςερικανούς στο ζήτημα της άρσης του συστημικού ρατσισμού, «ενισχύοντας οικονομικά τις μειονοτικές περιοχές και τα σχολεία τους», αλλά κυρίως επειδή «σταματούν να προσποιούνται ότι ο ρατσισμός είναι ένα αμερικανικό πρόβλημα». Αφορά και την Ευρώπη.

Ο Κούπερ κάνει πάντως μία σημαντική παρατήρηση, εν είδει προειδοποίησης: «Κάποια λιγότερο ρατσιστική και σεξιστική κοινωνία» από αυτήν που έχουμε σήμερα «θα ήταν δικαιότερη και αποτελεσματικότερη» μεν, ωστόσο στους κόλπους της «οι λιγότερο ευνοημένοι λευκοί άνδρες θα αποδυναμώνονταν περισσότερο».