Θεαματικά αποτελέσματα αποτυπώνονται στις χώρες που έχουν επιτύχει στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου | Shutterstock
Θέματα

Κάπνισμα: Οι αριθμοί μιλούν αλλά ποιος (Πολάκης) τους διαβάζει;

Το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης των καρδιαγγειακών νοσημάτων έχει η χώρα που εφάρμοσε πρώτη και με απόλυτη αυστηρότητα τον αντικαπνιστικό νόμο, η Βρετανία. Το μικρότερο ποσοστό, η μοναδική χώρα που στην πραγματικότητα δεν εφάρμοσε ποτέ τον νόμο, η Ελλάδα.
Γιάννης Δεβετζόγλου

Η εφαρμογή των μέτρων απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους έχει συμβάλει πραγματικά στη μείωση των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά! Το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης έχει η χώρα που εφάρμοσε πρώτη και με απόλυτη αυστηρότητα τον αντικαπνιστικό νόμο, η Βρετανία. Το μικρότερο ποσοστό, η μοναδική χώρα που στην πραγματικότητα δεν εφάρμοσε ποτέ τον νόμο, η Ελλάδα. Η χώρα μάλιστα όπου ένας κατ΄εξοχήν αρμόδιος για την Υγεία υπουργός (Πολάκης) καπνίζει δημοσίως και αρειμανίως.

Με τις ευθύνες για τους ελέγχους να πηγαινοέρχονται σαν μπαλάκι του πινγκ πονγκ από το υπουργείο Υγείας στο υπουργείο Προστασία του Πολίτη, η διακοπή του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και υπηρεσίες, εστιατόρια, ακόμη και νοσοκομεία, εφαρμόζεται στην Ελλάδα μόνο από όσους επιλέγουν τη δημόσια υγεία αντί για το προσωπικό όφελος.

Σε πρόσφατη επιστημονική έρευνα αποτυπώνονται τα πραγματικά αισιόδοξα και θεαματικά αποτελέσματα, για όσες κυβερνήσεις έχουν καταφέρει να επιβάλουν την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Όπως αναφέρουν οι Times του Λονδίνου, με βασικό «όπλο» τη διακοπή του καπνίσματος, οι θάνατοι από καρδιαγγειακές αιτίες μειώθηκαν 63% στη Βρετανία. Αυτό το αποδίδουν κατά ένα μεγάλο μέρος στον έλεγχο του καπνίσματος, που ξεκινά βέβαια με τη σβήσιμο του τσιγάρου στους δημόσιους χώρους. Κάτι που όπως φάνηκε βοηθά εν τέλει σημαντικά στην πλήρη διακοπή του καπνίσματος.

Η μεγάλη μείωση των θανάτων εξαρτήθηκε και από άλλους σημαντικούς παράγοντες, όπως η βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης στη Βρετανία, σε μία εποχή μάλιστα που ο κρατικός προϋπολογισμός για τις δαπάνες Υγείας ήταν αρκετά μειωμένος. Με μειωμένο επίσης προϋπολογισμό στην Υγεία, ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα έχει η Ελλάδα, η οποία είναι η τελευταία χώρα σε μείωση του ποσοστού θνησιμότητας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι οι θάνατοι δεν μειώθηκαν.

Βλέποντας τους αριθμούς, στη Βρετανία οι θάνατοι μειώθηκαν 63%, δηλαδή από 2.740 άτομα ανά εκατομμύριο πληθυσμού στα 1.010 . Στην Ελλάδα, από 2.745 άτομα ανά εκατομμύριο πληθυσμού, οι θάνατοι μειώθηκαν 48% (1.414 άτομα). Το ποσοστό αυτό μπορεί να φαίνεται καλό, ωστόσο φέρνει την Ελλάδα στην τελευταία θέση της λίστας με τις χώρες της Ευρώπης που συμπεριλαμβάνονται στην έρευνα.

Σύμφωνα με όσα δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Cardiovascular Research, οι περίοδοι που συνέκριναν οι ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Bournemouth ήταν οι διετίες 1989-91 με 2103-2015 και στο μικροσκόπιό τους βρέθηκαν 21 χώρες. Τα στοιχεία που αναλύθηκαν προήλθαν από τα στατιστικά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Όπως φαίνεται ξεκάθαρα στους πίνακες, καμία άλλη χώρα της Ευρώπης δεν έχει μείωση κάτω από 50%, εκτός από την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η Δανία μείωσε τους καρδιαγγειακούς θανάτους 61%, η Ισπανία 58%, η Νορβηγία 61%, η Πορτογαλία 62% και η Γερμανία 51%.

Σημαντικά είναι και τα ευρήματα για τη μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων στις ηλικίες από 55 έως 74 ετών. Σε άτομα δηλαδή που δυνητικά κάπνιζαν αρκετά χρόνια και διέκοψαν το κάπνισμα, η μείωση των καρδιαγγειακών θανάτων μειώθηκε 50% στην Ελλάδα, στη Βρετανία 73%, στην Ιρλανδία και τη Νορβηγία 75%. Η χώρα μας και σε αυτή την κατάταξη είναι τελευταία στην Ευρώπη.

Tα καλά νέα είναι ότι τα τελευταία 25 χρόνια, τα ποσοστά θανάτων έχουν μειωθεί στο ήμισυ στο δυτικό κόσμο

Τη στιγμή που οι καρδιακές παθήσεις εξακολουθούν να αποτελούν τη σοβαρότερη απειλή για τη δημόσια υγεία, τα καλά νέα είναι ότι τα τελευταία 25 χρόνια, τα ποσοστά θανάτων έχουν μειωθεί στο ήμισυ στο δυτικό κόσμο. Επιπλέον, «στις ηλικίες από 55 έως 74 ετών, καταγράφηκαν σημαντικές μειώσεις, οι οποίες συνέβαλαν στη μακροζωία και σε μειωμένη αναπηρία», εξηγεί ο Κόλις Πρίτσαρντ, υπεύθυνος της μελέτης από το Βρετανικό Ίδρυμα Καρδιολογίας.

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις περιλαμβάνουν όσες νόσους προκαλούνται στην καρδιά, στα αγγεία (εγκεφαλικά επεισόδια) και προβλήματα όπως η υπέρταση. Η εφαρμογή της μεθόδου στεφανιαίας αγγειοπλαστικής το 2005 μείωσε επίσης σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητας.

Όπως εξηγεί ο δρ Πρίτσαρντ, η Βρετανία έκανε μεγάλη πρόοδο στη μείωση θανάτων από καρδιαγγειακές παθήσεις τα τελευταία 30 χρόνια. «Ωστόσο, τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι ακόμη υπεύθυνα για έναν στο τέσσερις θανάτους και υπάρχουν 7,4 εκατ. άνθρωποι που ζουν με το βάρος αυτών των ασθενειών».

Όπως ξεκαθαρίζουν οι ειδικοί στην επιστημονική επιθεώρηση, μπορεί εκτός από το κάπνισμα να υπάρχουν πολλοί ακόμα και διαφορετικοί λόγοι για τη μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως η μείωση των λιπιδίων με στατίνες, η μείωση της υπερωριακής εργασίας, αλλαγές στον τρόπο ζωής, καθώς και η αποτελεσματική αντιμετώπιση του διαβήτη και της αθηροσκλήρωσης.

Ωστόσο, η διακοπή του καπνίσματος χαρακτηρίζεται ένας από τους βασικούς παράγοντες, καθώς σε μελέτες που έχουν γίνει, τα στατιστικά της Βρετανίας ήταν συγκριτικά πολύ κοντά στη μέση μείωση του καπνίσματος από το γενικό πληθυσμό.

Δείτε ολόκληρη τη μελέτη εδώ