Πονοκέφαλο μπορούν να προκαλέσουν περισσότερες από 40 αιτίες, περισσότερες από τις οποίες δεν παιρνούν καν από το μυαλό μας | Shutterstock
Θέματα

«Πονοκέφαλος» η σωστή διάγνωση του… πονοκέφαλου

Τι πρέπει να κάνουν όσοι υποφέρουν συχνά από κεφαλαλγίες; Ενας πολύ χρήσιμος οδηγός με την επιστημονική επιμέλεια της Δρ. Γκουρμπαλή Α. Βασιλικής, υπεύθυνης του ειδικού ιατρείου κεφαλαλγίας Γ.Ν.Α. «O Ευαγγελισμός»
Protagon Team

Ο πονοκέφαλος είναι κάτι πολύ συχνό για όλους, ωστόσο ελάχιστοι από εμάς ζητάμε ιατρική βοήθεια. Συνήθως «καταπίνουμε» κάποιο παυσίπονο και δίνουμε… τόπο στην οργή. Αυτή, όμως, είναι η συνηθέστερη και χειρότερη αντιμετώπιση, αφού εικάζουμε ότι είναι κάτι συχνό που συμβαίνει σε όλους, δεν του αποδίδουμε την πρέπουσα προσοχή και συνεπώς δεν προχωρούμε στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Πονοκέφαλο μπορούν να προκαλέσουν περισσότερες από 40 αιτίες, τις περισσότερες από τις οποίες δεν παιρνούν καν από το μυαλό μας.

Τα επακόλουθα της  κατάστασης, ειδικά όταν οι κεφαλαλγίες είναι συχνές ή χρόνιες,  είναι αρκετά και μπορεί συνήθως να μην είναι απειλητικά για την ίδια μας τη ζωή, αλλά υποβαθμίζουν την ποιότητά της,  αξίζει λοιπόν,  να αφιερώσουμε λίγο από το χρόνο μας για την πρόληψη ή σωστή αντιμετώπισή της. Πόσο μάλλον όταν μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε με απλούς τρόπους, γνωρίζοντας απλώς κάποιους εκλυτικούς παράγοντες και αποφεύγοντάς τους.

Η κεφαλαλγία είναι ένα από τα  προβλήματα υγείας που πρέπει να αντιμετωπίζουμε αναζητώντας τη βοήθεια ειδικού, γι’ αυτό άλλωστε έχουν δημιουργηθεί στα περισσότερα δημόσια νοσοκομεία και ιδιωτικές κλινικές ειδικά τμήματα που ονομάζονται «ιατρεία κεφαλαλγίας».

Η κεφαλαλγία είναι ένα από τα προβλήματα υγείας που πρέπει να αντιμετωπίζουμε αναζητώντας τη βοήθεια ειδικού

Πώς όμως μπορούμε μόνοι μας και χωρίς πανικό να καταλάβουμε εάν έχουμε σοβαρό πρόβλημα; Ποια είναι τα συμπτώματα που θα μας οδηγήσουν στο γιατρό και τι θα πρέπει να αποφεύγουμε; Μήπως ο πονοκέφαλος κρύβει και κάποια άλλα προβλήματα υγείας;

Για τι χτυπάει το καμπανάκι ο πονοκέφαλος;

Η κεφαλαλγία είναι εξαιρετικά συχνή,  προσβάλλει μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού παγκοσμίως με  βαρύ κοινωνικό-οικονομικό κόστος. Πρόκειται για πόνο,  που γίνεται αισθητός στο μέτωπο, στους οφθαλμούς, στη γνάθο, στις κροταφικές χώρες, στο τριχωτό της κεφαλής, στο κρανίο, στην ινιακή χώρα ή στον αυχένα.

Η κεφαλαλγία είναι ένα υποκειμενικό σύμπτωμα που μπορεί να είναι μέρος μίας σύνθετης πρωτοπαθούς διαταραχής, όπως η ημικρανία ή εκδήλωση άλλης υποκείμενης νόσου. Στη δεύτερη περίπτωση η κεφαλαλγία μπορεί να μας προειδοποιεί για:

Υπογλυκαιμία

Ο πονοκέφαλος πριν από την υπογλυκαιμία είναι αρκετά συχνός και τον αναγνωρίζουμε από τη βουλιμία για κατανάλωση γλυκού. Σε περίπτωση εμφάνισης των συμπτωμάτων αυτών, θα πρέπει να ληφθούν επαρκή μέτρα για τη διόρθωση των χαμηλών επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα.

– Τι να κάνω

Θα πρέπει να γίνει άμεση κατανάλωση γλυκών υδατανθράκων από το στόμα, δηλαδή κάποιο γλυκό, καραμέλα, φρούτα, χυμός κ.λ.π.

Έγκλειστοι φρονιμίτες.

Η εκδήλωση πονοκεφάλου από τους φρονιμίτες που δεν έχουν ανατείλει είναι πολύ συχνή, ακόμη και πριν τις πρώτες ενοχλήσεις στο σημείο που προσπαθεί να βγει το δόντι. Θα το καταλάβετε από ένα  μικρό τσούξιμο που θα αισθανθείτε σε κάποιο από τα σημεία που βρίσκονται οι φρονιμίτες σας. Ακριβώς επειδή το δόντι είναι «φυλακισμένο» στο οστό της  γνάθου και πιέζει για να βγει προς τα έξω, πιέζονται νεύρα και αγγεία της συγκεκριμένης περιοχής, με αποτέλεσμα να προκαλούν πονοκέφαλο. Μάλιστα μπορεί να  εξελιχθεί σε τόσο δυνατό που να μην σας επιτρέπει το βράδυ να κοιμηθείτε.

– Τι να κάνω

Σε αυτήν την περίπτωση θα χρειαστείτε σίγουρα τη βοήθεια του γιατρού (ειδικού γναθοχειρουργού). Κοινά παυσίπονα δεν έχουν ευεργετική δράση στις περισσότερες περιπτώσεις.

Τριγμός μασητήρων (βρουξισμός)

Αρκετοί είναι οι άνθρωποι που τρίζουν τα δόντια τους κυρίως κατά τη διάρκεια της νύχτας και το πρωί ξυπνούν με πονοκέφαλο. Επειδή όμως οι περισσότεροι δεν μπορούν να το καταλάβουν, καθώς όταν συμβαίνει αυτό βρίσκονται σε βαθύ ύπνο, το πιο συχνό σύμπτωμα την επόμενη μέρα είναι να μην μπορούν να ανοίξουν καλά το στόμα τους, πονούν οι μυς της περιοχής και οι κρόταφοι.

– Τι να κάνω

Σαν άμεση αντίδραση φροντίστε να μειώσετε το stress στην καθημερινότητά σας. Αν το μέτρο αυτό δεν αποδώσει, τότε,  καλό θα ήταν να επισκεφτείτε γναθοχειρουργό  για κλινική εξέταση και περαιτέρω διερεύνηση για θεραπεία. Οι γναθοχειρουργοί αφού λάβουν εκμαγείο από τα δόντια, φτιάχνουν ειδικές πλαστικές θήκες («μασελάκια») που, μεταξύ άλλων, μειώνουν την ένταση της πίεσης μεταξύ των δύο γνάθων και κατά συνέπεια, εμμέσως, μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης κεφαλαλγίας κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Δόντια

Πολλές φορές κάποιο δόντι που είναι ευαίσθητο μπορεί να προκαλέσει αφόρητους πονοκεφάλους. Αυτό μπορούμε να το υποψιαστούμε και να το σταματήσουμε εφόσον γνωρίζουμε ότι υπάρχει πρόβλημα σε κάποιο δόντι και έχουμε κάνει κάτι που το ερέθισε, όπως για παράδειγμα έχουμε πιει κάτι πολύ κρύο ή ζεστό, ή έχουμε δαγκώσει κάτι σκληρό.

– Τι να κάνω

Τα απλά αντιφλεγμονώδη είναι η καλύτερη άμεση λύση, αλλά από κει και πέρα θέλει  ιδιαίτερη προσοχή για να μην ερεθίσετε περαιτέρω το δόντι σας και σίγουρα, επίσκεψη άμεσα, στον οδοντίατρο.

Ωτίτιδα

Μία ωτίτιδα, ειδικά το καλοκαίρι, μπορεί να προκαλέσει ισχυρό πονοκέφαλο. Τα σημάδια που δίνει είναι κυρίως φαγούρα στο εσωτερικό του αυτιού, ενίοτε διαφορετική αίσθηση των ήχων και ο πόνος εστιάζει στην περιοχή του αφτιού.

– Τι να κάνω

Φροντίστε να παραμείνετε σε όσο πιο καθαρό περιβάλλον μπορείτε, αποφύγετε ακόμη και τον καπνό του τσιγάρου. Αποφύγετε των καθαρισμό των αυτιών με μπατονέτες και τις ζεστές κομπρέσες. Τα κοινά αναλγητικά έχουν καλή δράση, αλλά φροντίστε να επισκεφτείτε  σύντομα έναν ΩΡΛ.

Βύσματα αυτιών

Όσο πιο πολύ (νομίζουμε) πως διατηρούμε την υγιεινή των αυτιών μας χρησιμοποιώντας μπατονέτες για το καθάρισμα των αυτιών μας, τόσο χειρότερα ωθούμε τα λεγόμενα «βύσματα» (κυψελίδες) προς το τύμπανο. Αυτό μπορεί να τραυματίσει τον έξω ακουστικό πόρο και να προκαλέσει έντονες φλεγμονές με πόνο και πυόρροια. Πριν, όμως, συμβούν όλα αυτά, μπορεί να εμφανιστεί  πονοκέφαλος με ήπια ζάλη.  Ο συνδυασμός των δύο συμπτωμάτων θα πρέπει να μας υποψιάσει ότι πιθανώς να υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο αυτί.

– Τι να κάνω

Βασικά θα πρέπει να καθαρίζουμε τα αυτιά μέχρι το σημείο που φτάνει το δάχτυλό μας τυλιγμένο με μία πετσέτα. Εφόσον εμφανιστεί το πρόβλημα καλό θα είναι να βάλουμε ελαιόλαδο σε θερμοκρασία ζεστού δωματίου (έως πέντε σταγόνες για τρεις ημέρες) και και εάν δεν υποχωρήσει, να επισκεφτούμε ένα ΩΡΛ.

Ιγμορίτιδα, γρίπη, αλλεργική ρινίτιδα

Ένας από τους καλύτερους «συμμάχους» του πονοκεφάλου είναι οι παραρινοκολπίτιδες. Μπορεί κάποιος να έχει χρόνιο πρόβλημα ιγμορίτιδας,  που να εκδηλώνεται συνήθως το χειμώνα, αλλά μπορεί η κεφαλαλγία   να εκδηλωθεί και μετά από γρίπη ή επεισόδιο αλλεργικής ρινίτιδας. Το εσωτερικό οίδημα  που υπάρχει εμποδίζει  την σωστή αναπνοή  και μ΄ αυτόν τον τρόπο  πριν καν εκδηλωθούν τα συμπτώματα της ιγμορίτιδας, μπορεί να εμφανιστεί κεφαλαλγία.

– Τι να κάνω

Χρειάζεται οπωσδήποτε υγραντήρας στο δωμάτιο που παραμένουμε, ειδικά σε  περιπτώσεις κοινού κρυολογήματος και το κεφάλι θα πρέπει να βρίσκεται αρκετά ψηλά (χρησιμοποιείστε περισσότερα από  ένα μαξιλάρι) ειδικά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η χρήση των διάφορων αποσυμφορητικών πρέπει να γίνεται με προσοχή κυρίως από άτομα που πάσχουν από υπέρταση, αρρυθμίες και γλαύκωμα. Το κάπνισμα απαγορεύεται και τα κοινά παυσίπονα δεν έχουν καλή δράση στους περισσότερους.

Κόπωση

Πολλές φορές πριν ακόμη αισθανθούμε κουρασμένα τα μάτια μας, ξεκινάει ο πονοκέφαλος. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν διαβάζουμε πολλές ώρες, όταν δουλεύουμε σε υπολογιστή, βλέπουμε πολλές ώρες τηλεόραση και γενικότερα όταν έχουμε το βλέμμα μας συγκεντρωμένο σε κάποιο σημείο για πολύ ώρα.

– Τι να κάνω

Προκειμένου να αποφύγουμε την κοπιωπία, δηλαδή την κούραση των ματιών η οποία θα επιφέρει και άλλους πονοκεφάλους, θα πρέπει να κάνουμε ένα διάλειμμα. Μπορούμε επίσης να βάλουμε κάτι κρύο στα μάτια μας (παγάκι πάντα τυλιγμένο σε μία  πετσέτα) για λίγο, ή να κλείσουμε τα μάτια να βάλουμε το κεφάλι μας χαμηλά, αγκαλιάζοντας τα γόνατά μας.

Γλαύκωμα ή διαθλαστικές διαταραχές

Πρόκειται για παθολογικές καταστάσεις που προκαλούν αίσθημα κεφαλαλγίας, ενίοτε πριν καν γίνουν σαφή τα συμπτώματα από τους οφθαλμούς (διαταραχή της όρασης, έκπτωση της οπτικής οξύτητας)

– Τι να κάνω

Άμεση επίσκεψη σε οφθαλμίατρο.

Υπέρταση
Ένα από τα χαρακτηριστικά της υπέρτασης είναι ο πονοκέφαλος. Σε  περιπτώσεις που η  συστολική πίεση ανεβαίνει πάνω από τα 170mmHg, μπορεί να εμφανιστεί κεφαλαλγία. Αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.

– Τι να κάνω

Εφόσον υπάρχει ιστορικό επεισοδίων  αρτηριακής υπέρτασης , μετρήστε πρώτα την πίεσή σας και αν η τιμή της είναι αυξημένη, σταματήστε να κινήστε και προσπαθήστε να χαλαρώσετε. Αν δεν επανέλθει η τιμή της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα τότε θα πρέπει  να επισκεφτείτε γιατρό προκειμένου να λάβετε θεραπευτική αγωγή συμπτωματικά, είτε χρονίως αντιυπερτασική αγωγή

Μηνιγγοεγκεφαλίτιδα

Είναι μία περίπτωση κατά την οποία η κεφαλαλγία που είναι έντονη και παρούσα σταθερά για ώρες ή ημέρες  μπορεί να συνοδεύεται  από πυρετό ή και  τάση για έμετο, φωτοφοβία, εξάνθημα ή και διαταραχές του επιπέδου συνείδησης. Ενίοτε μπορεί να έχει προηγηθεί  κάποια ιογενής λοίμωξη. Σε περίπτωση εμφάνισης των συμπτωμάτων αυτών άμεσα θα πρέπει να επικοινωνήσουμε με νευρολόγο προκειμένου να αξιολογηθεί η κατάσταση, να γίνει διερεύνηση  της αιτιολογίας  και αναλόγως να δοθεί θεραπεία.

Όγκοι του εγκεφάλου

Ο πονοκέφαλος σε αυτήν την περίπτωση αρχικά μπορεί να είναι ήπιος αλλά καθώς με την πάροδο των ημερών γίνεται όλο και εντονότερος,  είναι σταθερός χωρίς ιδιαίτερες διακυμάνσεις . Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις μπορεί να συνοδεύεται από διαταραχές τις όρασης (θολερότητα ή διπλωπία), εμέτους ή ακόμη και αλλαγές στη συμπεριφορά ή στην προσωπικότητα του ατόμου.  Εάν υποψιάζεστε κάτι τέτοιο, επισκεφτείτε αμέσως το γιατρό σας.

Πότε πρέπει να απευθυνθούμε σε ειδικό;

Σύμφωνα με τον Δρ. Ρέτο Αγκόστι, διευθυντή του Κέντρο Κεφαλαλγίας Hirslanden της Ζυρίχη «όποιος παρουσιάζει ξαφνικά σοβαρό πονοκέφαλο που εκδηλώνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν καταπραΰνεται με τα απλά παυσίπονα, πρέπει να απευθύνεται σε έναν γιατρό για να διερευνάται το ενδεχόμενο ημικρανίας». Πρακτικά αυτό σημαίνει πως όταν κάποιος παρουσιάζει κεφαλαλγία με συχνότητα μεγαλύτερη  από δύο έως τρεις φορές το μήνα και με συγκεκριμένους χαρακτήρες π.χ. στον κρόταφο, περιμετρικά σαν να φοράμε σφιχτό καπέλο κ.λπ. και ακόμη περισσότερο με συγκεκριμένη διάρκεια, τότε θα πρέπει να δώσει  ιδιαίτερη σημασία και να απευθυνθεί σε ειδικό γιατρό, όποια και εάν είναι η αιτία που, εκτιμά ο ίδιος, πως τον προκάλεσε για πρώτη φορά.

Όπως λοιπόν αναφέρθηκε η κεφαλαλγία μπορεί να εμφανίζεται ως σύμπτωμα άλλων παθήσεων, μπορεί όμως να εμφανίζεται ως πρωτοπαθής κατάσταση και τότε θα πρέπει να καταταχθεί σε μία από τις κατηγορίες της πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας

Τα βασικά είδη πονοκεφάλου είναι η, η ημικρανία με ή χωρίς αύρα, η κεφαλαλγία τάσεως( που είναι και η πιο συνηθισμένη και η αθροιστική κεφαλαλγία. Το κάθε είδος από αυτά μπορεί να έχει παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση συγκεκριμένης κεφαλαλγίας είτε και να την επιδεινώσουν.

Ημικρανία

Πρόκειται για τον «γυναικείο πονοκέφαλο» αφού και σε αυτήν την περίπτωση οι  θηλυκές ορμόνες λαμβάνουν τη σκυτάλη της ταλαιπωρίας (η εμφάνισή του σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων κατά τη διάρκεια της έμμηνης ρύσης) και είναι ο δεύτερος σε συχνότητα εμφάνισης. Τα πρώτα επεισόδια ημικρανίας μπορεί να εμφανιστούν ακόμη και από   την παιδική ή εφηβική ηλικία. Η ημικρανία  μπορεί να χαρακτηριστεί και ως κληρονομικός πονοκέφαλος, αφού το 70% των πασχόντων αναφέρει ότι και κάποιος από τους γονείς ή το κοντινό οικογενειακό περιβάλλον του έχει ημικρανίες.

Στην εν λόγω περίπτωση υπάρχουν δύο υπο-τύποι κεφαλαλγίας: η ημικρανία με αύρα και χωρίς.

Ημικρανία με αύρα ή κλασική ημικρανία

Όταν λέμε αύρα εννοούμε κάποια προειδοποιητικά συμπτώματα του πονοκεφάλου που ξεκινούν περίπου είκοσι λεπτά έως ώρα από την  εγκατάσταση της κρίσης. Αυτά  μπορεί  να είναι οπτικές διαταραχές όπως  λάμψεις (αστράκια), δυσκολία στην ομιλία  και ενίοτε αδυναμία ή αιμωδίες σε κάποιο άκρο.

Ημικρανία χωρίς αύρα ή κοινή ημικρανία

Τα χαρακτηριστικά της είναι αρκετές κρίσεις στη διάρκεια του μήνα, οι οποίες μπορούν να διαρκέσουν από μερικές ώρες έως μερικές ημέρες, το  κεφάλι πονάει συνήθως μόνον από τη μία πλευρά, η κεφαλαλγία είναι μεγάλης έντασης και ο πόνος  έχει σφύζοντα χαρακτήρα. Μπορεί να συνοδεύεται από  τάση για έμετο ή καιφωτοφοβία

Πώς να αποφύγω τις κρίσεις ημικρανίας;

Και στις δύο περιπτώσεις ημικρανίας θα πρέπει να αποφεύγετε να εργάζεστε, να αγχώνεστε και να κουράζεστε πολύ. Ο καφές και τα αναψυκτικά με καφεΐνη ( τύπου cola ή ενεργειακά) απαγορεύονται δια ροπάλου, όπως απαγορεύονται και τα καπνιστά τρόφιμα, όπως σολομός, αλλαντικά, τυριά, το κόκκινο κρασί, η σοκολάτα κ.ά. Αποφύγετε επίσης την κατανάλωση αλκοόλ γενικότερα και την παραμονή σας σε χώρους με δυνατό φωτισμό ή ήλιο.

Κεφαλαλγία τάσεως

Πρόκειται για τον πιο συχνό πονοκέφαλο. Ο πόνος δεν είναι ιδιαίτερα έντονος και μπορεί να ξεκινά από το μέτωπο και να φτάνει μέχρι τον αυχένα. Η αίσθηση που έχει κάποιος με κεφαλαλγία τάσεως είναι «ένα βάρος να πιέζει την κορυφή του κεφαλιού» ή «ένας επίδεσμος που σφίγγει το κεφάλι γύρω γύρω» ή «την αίσθηση ότι το κεφάλι είναι γεμάτο με κάτι και πάει εκραγεί». Συνήθως εμφανίζεται μετά από πολλή κούραση, είτε εργασιακή, είτε από σωματική άσκηση, περπάτημα αϋπνία κ.λπ.

Πώς να αποφύγω τις κεφαλαλγίες τάσεως

Θεραπεύεται με τεχνικές χαλάρωσης και κοινά παυσίπονα. Τις περισσότερες φορές οι πάσχοντες  έχουν την πεποίθηση ότι το αίτιο του πονοκεφάλου τους είναι οργανικό, απαιτούν από το γιατρό πολλές εξετάσεις, των οποίων τα αποτελέσματα  είναι αρνητικά. Ίσως, αφού αποκλεισθεί η οργανικότητα να χρειασθεί μία ψυχιατρική προσέγγιση και εφόσον ο νευρολόγος κρίνει ότι η συχνότητα και η ένταση των κρίσεων το επιβάλει να αρχίσει ο ασθενής συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή.

Αθροιστική κεφαλαλγία

Αυτή η κατηγορία πονοκεφάλου ταλαιπωρεί κυρίως τον ανδρικό πληθυσμό και εμφανίζεται μετά την ηλικία των τριάντα. Οι πόνοι εμφανίζονται έως και 8 φορές την ημέρα, για 45 λεπτά και για διαστήματα μηνών. Συνήθως πονά πολύ το ένα από τα δύο μάτια Το μάτι κοκκινίζει παρουσιάζεται δακρύρροια και μπορεί ολόκληρη ηπεριοχή να είναι ερεθισμένη.

Πώς να αποφύγω τις αθροιστικές κεφαλαλγίες

Προμηθευτείτε μία συσκευή ιατρικού οξυγόνου. Οι εισπνοές είναι η καλύτερη λύση αφού περιορίζουν κατά 50% τις κρίσεις  και συμβουλευτείτε νευρολόγο συμβουλευτικά σε σχέση με τα παυσίπονα που πρέπει να λαμβάνονται.

Πότε ένας πονοκέφαλος είναι επικίνδυνος

Εσείς, ζητάτε έγκαιρα βοήθεια;

Περισσότερα από τρία χρόνια περιμένει ο ένας στους δύο πάσχοντες από ημικρανία έως ότου απευθυνθεί στον γιατρό, παρ’ όλο που οι κρίσεις επηρεάζουν αρνητικά την προσωπική και την κοινωνική ζωή του, σύμφωνα με μελέτη που παρουσιάσθηκε στο 9ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Νευρολογικών Ενώσεων (EFNS) που διεξήχθη στην Αθήνα.

Που υπάρχουν εξειδικευμένα ιατρεία κεφαλαλγίας;

Σχεδόν όλα τα δημόσια νοσοκομεία διαθέτουν σήμερα ιατρεία κεφαλαλγίας ώστε να καταστείλουν και να ανιχνεύσουν τα αίτια των πιο συχνών πόνων της ζωής μας, των πονοκεφάλων. Μπορείτε να κλείσετε ραντεβού μέσω του τηλεφωνικού 1535.

Ειδικό Ιατρείο Παιδικής Κεφαλαλγίας λειτουργεί στο Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2108036200, 2108036582, 2108036300.

Γενικές συμβουλές για αντιμετώπιση χωρίς φάρμακα

Τι θα πρέπει να προσέξετε για να κάνει ο γιατρός σας σωστή διάγνωση

Ένταση-Χαρακτήρας-Συχνότητα


Επιστημονική επιμέλεια: Δρ Γκουρμπαλή Α. Βασιλική, υπεύθυνη του ειδικού ιατρείου κεφαλαλγίας  Γ.Ν.Α. «O Ευαγγελισμός»