Υπήρχε μία εποχή, η οποία όλο και ξεμακραίνει στο μυαλό μας, που το photoshop ήταν μία τεχνική και ένα εργαλείο για να ρετουσαριστούν τα μοντέλα και οι διάσημοι που πόζαραν στα ιλουστρασιόν περιοδικά. Οι κοινοί θνητοί δεν είχαν τόσο άμεση πρόσβαση στην φτιασιδωμένη ομορφιά και στην αψεγάδιαστη εικόνα.
Σήμερα, χάρη στα όλο και πιο οικονομικά προσβάσιμα smartphones, ο καθένας μπορεί να «πειράξει» τις φωτογραφίες του μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, ποστάροντας στα social media την ιδανικότερη εκδοχή του εαυτού του.
Οπως αναφέρει το δημοσίευμα των Times του Λονδίνου, ο όρος που καθιστά μία φωτογραφία κατάλληλη για να την ποστάρει κάποιος, είναι το «Instagram ready». Ποια είναι όμως εκείνα τα στοιχεία που κάνουν ένα πορτρέτο «έτοιμο για Instagram»;
Ο βρετανός φωτογράφος Ράνκιν ασχολήθηκε με ένα πολύ αποκαλυπτικό πρότζεκτ, που ονόμασε «Selfie Harm»-κάνοντας ένα εύστοχο λογοπαίγνιο ανάμεσα στο «self» (εαυτός) και τη φωτογραφία «selfie», αλλά και με την έννοια «self harm» (αυτοτραυματισμός). Το σκεπτικό του, είναι ξεκάθαρο: όσο περισσότερο επεμβαίνεις στην εικόνα του εαυτού σου, τόσο καταλήγεις να αυτοτραυματίζεσαι ψυχολογικά, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Ο Ράνκιν φωτογράφισε λοιπόν 14 νεαρά άτομα ηλικίας 13-19 ετών και στη συνέχεια έδωσε στους ίδιους τις φωτογραφίες τους, ζητώντας τους να τις επεξεργαστούν με τα κατάλληλα φίλτρα του κινητού τους, ώσπου θα ένιωθαν ότι η εικόνα τους ήταν πραγματικά έτοιμη για να βγει στα social media.
Μέσα σε μόλις πέντε λεπτά, τα άτομα αυτά κατάφεραν να «τελειοποιήσουν» κάθε υποτιθέμενο ψεγάδι τους, κάνοντας το δέρμα τους να δείχνει εντελώς λείο, τα μάτια τους πιο μεγάλα και πιο λαμπερά, τα φρύδια και τα χείλη τους πιο «γεμάτα».
«Βρίσκω ενοχλητικό το πόσο μεγάλες είναι, ακόμη και οι μικρές αλλαγές. Τα social media έχουν μετατρέψει τους ανθρώπους σε brands» σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Ράνκιν, ο οποίος στο πλαίσιο του συγκεκριμένου πρότζεκτ, αντιπαραθέτει το «πριν» και το «μετά» της κάθε φωτογραφίας. Οι εικόνες παρουσιάστηκαν υπό τη σκέπη ενός φιλόδοξου αφιερώματος με τίτλο «Visual Diet», που έχει ως στόχο να διερευνήσει πώς η εικόνα μας μπορεί να επηρεάσει την ψυχική μας υγεία.
Σύμφωνα με νέα έρευνα του University College του Λονδίνου, τα κορίτσια έχουν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν σημάδια κατάθλιψης από τα αγόρια, σε θέματα που σχετίζονται με την ψηφιακή ζωή και ύπαρξή τους στα social media. Τα στοιχεία προέκυψαν αναλύοντας συμπεριφορές δεκατετράχρονων αγοριών και κοριτσιών.
«Οπως όλα τα πράγματα στη ζωή, έτσι και η ενασχόληση με την εικόνα και την αυτοπροσωπογραφία, μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη ή επικίνδυνη, εθιστική ή εποικοδομητική. Ολα αυτά έχουν γίνει τεράστιο θέμα, εξαιτίας της απίστευτης επίδρασης που έχουν τα social media στην καθημερινότητά μας. Κάθε ψηφιακή πλατφόρμα είναι γεμάτη από υπερβολικά ρετουσαρισμένες και εξαιρετικά εθιστικές εικόνες. Κι όλα αυτά, βλάπτουν σοβαρά την ψυχική υγεία, παίζουν επικίνδυνα παιχνίδια με το μυαλό» τονίζει ο 53χρονος φωτογράφος.
Και καταλήγει: «Στο παρελθόν είχα δεχτεί πολύ έντονη κριτική επειδή είχα χρησιμοποιήσει photoshop στις δουλειές μου, και τώρα το κάνουν όλοι, παντού. Πέρα από το κακό που κάνει η εξάρτηση στα καλλωπιστικά φίλτρα του Instagram στην ψυχική υγεία ενός ατόμου, πλήττει ανεπανόρθωτα και την ίδια την τέχνη της φωτογραφίας, που υπεραγαπώ».