Πριν από εβδομήντα χρόνια, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ένας ιός είχε τρομοκρατήσει τις ΗΠΑ. Οι πολίτες περιόριζαν οικειοθελώς τις εξόδους τους, ενώ στις πόλεις όπου εντοπίζονταν κρούσματα, επιβάλλονταν αυστηρά περιοριστικά μέτρα. Επικρατούσε ένας συλλογικός πανικός, αλλά περισσότερο τρομοκρατημένοι ήταν οι γονείς, καθώς η νόσος που προκαλούσε ο ιός έπληττε ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά και μπορούσε να επιφέρει έως και παράλυση. Μάλιστα, πολλά από τα παιδιά που προσβάλλονταν από τον ιό μπορούσαν να συνεχίσουν να ζουν μόνο μέσω τεράστιων τεχνητών αναπνευστήρων, γνωστών ως «iron lungs» – σιδερένια πνευμόνια.
Ο εν λόγω ιός ήταν, φυσικά, ο ιός της πολιομυελίτιδας, τον οποίο οι Αμερικανοί κατάφεραν τελικά να νικήσουν, αποφασίζοντας κάποια στιγμή να αντιδράσουν συλλογικά. Το ότι μόλις το 0,1% όλων όσοι προσβάλλονταν από τον ιό παρουσίαζε σοβαρές επιπλοκές δεν απέτρεψε τους Αμερικανούς να σπεύσουν να εμβολιαστούν μαζικά με το εμβόλιο που ανέπτυξε στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ο Τζόνας Σολκ.
«Εξακολουθούμε να επιβάλλουμε τα εμβόλια για παιδιά έως σήμερα», αναφέρει σε άρθρο του στην Washington Post o Ασίς Τζα, πρύτανης της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Brown University των ΗΠΑ. Ο επιστήμονας και γιατρός από τις ΗΠΑ αποφάσισε να γράψει μερικές αράδες για την έξαρση της πολιομυελίτιδας στην πατρίδα του πριν από επτά δεκαετίες, θεωρώντας ότι μπορεί έτσι να συνδράμει τους γονείς στο να αποφασίσουν, τελικά, να εμβολιάσουν τα παιδιά τους κατά της Covid-19.
Ο Ασίς Τζα γράφει για την κατάσταση που επικρατεί στην πατρίδα του η οποία, ωστόσο, είναι παρόμοια σε πολλά κράτη του κόσμου. Μετά την έγκριση του εμβολίου της Pfizer/BioNTech για παιδιά ηλικίας από 5 έως 11 ετών από τις αρμόδιες αρχές των ΗΠΑ και τη διάθεση των πρώτων δόσεων στα κατά τόπους εμβολιαστικά κέντρα, πολλοί γονείς έσπευσαν να κλείσουν ραντεβού για τον εμβολιασμό των τέκνων τους. Εξίσου πολλοί, ωστόσο, είναι και οι γονείς που εμφανίζονται απρόθυμοι να εμβολιάσουν τα παιδιά τους σε τόσο μικρή ηλικία, μεταξύ των οποίων αρκετοί, μάλιστα, έχουν εμβολιαστεί οι ίδιοι.
«Η απροθυμία τους είναι κατανοητή», αναφέρει ο ινδικής καταγωγής αμερικανός γιατρός. «Οι γονείς έχουν επανειλημμένα ακούσει ότι η Covid-19 δεν είναι μεγάλη υπόθεση για τα παιδιά. Αυτό ισχύει για τα περισσότερα παιδιά, όπως ίσχυε και με την πολιομυελίτιδα. Τόσο για την Covid-19 όσο και για την πολιομυελίτιδα, τα τρία τέταρτα εκείνων που προσβάλλονται δεν εμφανίζουν ποτέ συμπτώματα και οι περισσότεροι που αρρώστησαν, ανέρρωσαν πλήρως αφότου εμφάνισαν συμπτώματα παρόμοια με της γρίπης», εξηγεί.
Ωστόσο μεταξύ της πολιομυελίτιδας και της Covid-19 υπάρχουν και κάποιες πολύ σημαντικές διαφορές. Το πρωτότυπο εμβόλιο του Τζόνας Σολκ κατά της πολιομυελίτιδας χρησιμοποιούσε έναν ανενεργό ιό, ο οποίος, δεδομένων των ατελειών στη διαδικασία απενεργοποίησης, μπορούσε μια στο τόσο να επιφέρει την εμφάνιση της τρομακτικής νόσου.
«Τα εμβόλια για την Covid-19 είναι διαφορετικά. Δεν χρησιμοποιούν τον κορονοϊό, επομένως είναι φυσικά αδύνατο να κολλήσει κάποιος την ασθένεια από το εμβόλιο. Με αυτόν τον τρόπο, τα εμβόλια κατά του κορονοϊού είναι πολύ πιο ασφαλή», επισημαίνει ο Ασίς Τζα.
Επιπρόσθετα, τα εμβόλια κατά του κορονοϊού και της νόσου που προκαλεί χορηγήθηκαν μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα σε περισσότερους από 4 δισεκατομμύρια ανθρώπους ανά την υφήλιο, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και δεκάδες εκατομμύρια παιδιά, και πλέον οι ειδικοί γνωρίζουν και δηλώνουν ξεκάθαρα ότι είναι τα πιο ασφαλή εμβόλια που έχουν αναπτυχθεί ποτέ.
Εως σήμερα στις ΗΠΑ, από την Covid-19 έχουν χάσει τη ζωή τους μόλις 700 παιδιά, σε σύνολο τουλάχιστον 778.000 θανάτων. Ωστόσο, εξαιτίας της πανδημίας έκλεισαν τα σχολεία και, όπως συνέβη και με την επιδημία πολιομυελίτιδας στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1950, χιλιάδες παιδιά χρειάστηκε να νοσηλευτούν, καθώς νόσησαν βαριά, και χιλιάδες παιδιά εμφάνισαν λόγω της Covid-19 πολυσυστημικό φλεγμονώδες σύνδρομο (MIS) που μπορεί να καταστεί απειλητικό για τη ζωή. Την ίδια ώρα, δεν είναι γνωστός ο αριθμός των παιδιών που προσβλήθηκαν από τον κορονοϊό, νόσησαν και ανάρρωσαν, αλλά σήμερα υποφέρουν από την αποκαλούμενη «long Covid», δηλαδή από εμμένοντα συμπτώματα, που διαρκούν έως και μήνες μετά τη νόσηση.
Ανάμεσα στην πολιομυελίτιδα και στην Covid-19 υφίσταται και μία ακόμη σημαντική διαφορά. «Εξαλείψαμε την πολιομυελίτιδα, αλλά δεδομένης της ιδιαίτερα μεταδοτικής φύσης του, ο κορονοϊός θα καταστεί ενδημικός», σημειώνει ο αμερικανός ειδικός και αυτό σημαίνει ότι κατά πάσα πιθανότητα, τα εμβόλια θα ενταχθούν στη νέα κανονικότητα ολόκληρης της ανθρωπότητας, ούτως ώστε να βρίσκεται διαρκώς υπό έλεγχο ο ιός και να μη νοσούν σοβαρά (με κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους) όσοι προσβάλλονται.
Οσον αφορά ειδικά τα μικρά παιδιά, δίχως τα εμβόλια θα συνεχίσουν να είναι ευάλωτα «για χρόνια, εάν όχι για δεκαετίες. Η παραπληροφόρηση και η ρητορική κατά των εμβολίων καθιστά πιο εύκολη την παράβλεψη του αντίκτυπου του κορονοϊού στα παιδιά, ιδιαίτερα καθώς προσπαθούμε ακόμη να κατανοούμε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της μόλυνσης», εξηγεί ο Ασίς Τζα.
Σε αντίθεση με την Covid-19 σήμερα, πριν από εβδομήντα χρόνια στις ΗΠΑ ήταν αδύνατο να αγνοηθεί η πολιομυελίτιδα, καθώς σχεδόν όλοι γνώριζαν κάποιον που είχε παραλύσει εξαιτίας της πάθησης, ενώ τα αναπηρικά καροτσάκια και οι πατερίτσες ανήκαν στην καθημερινότητα πάμπολλων ανθρώπων.
Το πιο επιφανές θύμα του ιού πολιομυελίτιδας στις ΗΠΑ ήταν ο Πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ, οποίος το 1938, πολλά χρόνια πριν αναπτυχθεί το πρώτο εμβόλιο κατά της οξείας λοιμώδους πάθησης, ίδρυσε την οργάνωση March of Dimes, με στόχο την εξάλειψη του ιού. Οταν αναπτύχθηκε και εγκρίθηκε το εμβόλιο του Τζόνας Σολκ, οι γονείς στις ΗΠΑ έσπευσαν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους για να τα προστατέψουν από μία ασθένεια ο αντίκτυπος της οποίας ήταν αδιαμφισβήτητος.
«Εάν η σημερινή παραπληροφόρηση, η πολιτικοποίηση και η ρητορική κατά των εμβολίων υπήρχαν στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1950, θα είχε γίνει το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας εξίσου αποδεκτό; Θα είχαν ακουστεί τα ίδια επιχειρήματα (σ.σ. που ακούγονται σήμερα), ότι τα περισσότερα παιδιά δεν κινδυνεύουν; Οτι η συντριπτική πλειονότητα δεν παρουσιάζει συμπτώματα; Ή ότι μόνο μια μικρή μειονότητα πεθαίνει;», διερωτάται ο Ασίς Τζα, ολοκληρώνοντας τον συλλογισμό του.
Ευτυχώς, πριν από 70 χρόνια, κανένα από τα παραπάνω επιχειρήματα δεν είχε ιδιαίτερη πέραση και σύμφωνα με τον αμερικανό γιατρό, δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ούτε σήμερα. «Με τα ταξίδια των διακοπών και τις οικογενειακές μαζώξεις να διακρίνονται στον ορίζοντα, πρέπει να εμβολιάσουμε όλα τα παιδιά που πληρούν τις προϋποθέσεις το συντομότερο δυνατό, ούτως ώστε τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες να αρχίσουμε να αφήνουμε πίσω μας την πανδημία και να ατενίζουμε ένα καλύτερο μέλλον», προτρέπει τους συμπολίτες του και, εμμέσως, ολόκληρη την ανθρωπότητα ο Ασίς Τζα.