Εφ’ όσον ψηφίζεις, άλλο πράγμα είναι τι λες ότι ψηφίζεις και άλλο πράγμα είναι τι όντως ψηφίζεις. Και όσο μεγαλώνει το έλλειμμα δημοκρατικότητας στο περιβάλλον σου, το οικογενειακό, το κοινωνικό και το πολιτικό-πολιτειακό, τόσο μεγαλώνει και η απόκλιση των λόγων και των έργων σου; Σωστά; Μάλιστα. Συνήθως, δηλαδή. Οπωσδήποτε, δε, αν είσαι δημόσιος υπάλληλος και δεν θέλεις μπελάδες…
Ομως πάνε αυτές οι άμυνες, ξέχασε τα ψέματα και τα κολπάκια σου. Διότι βρέθηκε τρόπος αποτελεσματικότερος του ορού της αληθείας ώστε να πεις το ποίημα και να ψάλεις τον κομματικό σου ύμνο. Ποιος τα λέει αυτά; Βάσει όσων έγραψε η Repubblica, όχι η Γκεστάπο πάντως, ούτε το… ιατρικό επιτελείο των εταιρειών δημοσκοπήσεων οι οποίες βαρέθηκαν να τις βγάζεις σκάρτες. Τα λέει μία αυστηρώς επιστημονική μελέτη που δείχνει ότι το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα αποκαλύπτει την πολιτική αλήθεια σου! Σε τι Θεό πιστεύεις, αν είσαι δεξιός ή αριστερός.
Νευροεπιστήμονες και ψυχολόγοι (αλλά και πολιτικοί επιστήμονες) διασήμων πανεπιστημίων (όπως το Σαπιέντσα της Ρώμης, αυτό της Μελβούρνης, το βρετανικό Kingston, κ.ά.) εκπόνησαν από κοινού μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports, ένα από τα περιοδικά της ομάδας Nature. Οι ειδικοί μέτρησαν την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου 69 ιταλών ψηφοφόρων, ανδρών και γυναικών, την παραμονή των Ευρωεκλογών του 2019.
Οι Ιταλοί που συμμετείχαν στην προεκλογική έρευνα εκλήθησαν να απαντήσουν αν συμφωνούν ή διαφωνούν με διάφορες δηλώσεις που αφορούσαν τη μετανάστευση, την οικονομία, την Ευρωπαϊκή Ενωση, κ.λπ. Η διαφορά από τα παραδοσιακά γκάλοπ του είδους ήταν η εξής: αυτοί οι άνθρωποι είχαν «καλωδιωθεί» καταλλήλως ώστε ένας ηλεκτροεγκεφαλογράφος να καταγράφει την εγκεφαλική δραστηριότητά τους.
Το κύμα Ν400
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα στο λεγόμενο N400, το ηλεκτρικό κύμα που παράγεται ταχύτατα στον ανθρώπινο εγκέφαλο ύστερα από ερεθίσματα αντίθετα με την αντικειμενική πραγματικότητα ή με την ηθική μας ή με την πολιτική ιδεολογία μας. Οταν ερχόμαστε σε επαφή με δηλώσεις που δεν ανταποκρίνονται στα πιστεύω μας, το κύμα N400 αναπτύσσεται στον εγκέφαλό μας αστραπιαίως (σε 400 χιλιοστά του δευτερολέπτου, εξ ου και ο αριθμός 400 στο όνομα του κύματος).
Μία εβδομάδα μετά τις εκλογές, οι ερευνητές επικοινώνησαν με τους Ιταλούς του πειράματος και τους ρώτησαν τι ψήφισαν. Το συμπέρασμα; Οι «πολιτικές» απαντήσεις που είχαν δώσει προεκλογικώς τα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα είχαν μεγάλη σύμπτωση με την τελική ψήφο όσων συμμετείχαν στο πείραμα. Η χρήση του ιατρικού μηχανήματος που «σκανάρει» τον εγκέφαλό μας απεδείχθη ότι μειώνει το σφάλμα πρόβλεψης κατά 59%.
Η επιτυχία πρόβλεψης του ηλεκτροεγκεφαλογράφου ήταν ιδιαίτερα σημαντική όσον αφορά τα οικονομικά ζητήματα, το εισόδημα, τους φόρους, κ.λπ. Και οι εκτιμήσεις των ειδικών κλίνουν στην άποψη ότι το ιατρικό αποτέλεσμα, τελικά, είναι, από πολιτική άποψη εξεταζόμενο, πιο αξιόπιστο από τις απαντήσεις που δίνουμε στα γκάλοπ! Αφού στις προεκλογικές δημοσκοπήσεις οι περισσότεροι απαντούμε συμβατικά και ψευδώς.
Οι επιστήμονες του πρότζεκτ διατείνονται ότι η εργασία τους αντιπροσωπεύει μία αρχική απόδειξη της προγνωστικής αποτελεσματικότητας των ηλεκτροεγκεφαλογραφημάτων. Και ότι μελλοντικώς, αφού η μέθοδος δοκιμαστεί σε μεγαλύτερα δείγματα πληθυσμού, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ώστε να εντοπιστούν οι πραγματικές ανάγκες των ψηφοφόρων, μακριά και πέρα από όσα οι ίδιοι λένε στα γκάλοπ ή στα καφενεία…