Σταδιακή μείωση της αποτελεσματικότητας του αντιγριπικού εμβολίου και αύξηση των νοσηλειών λόγω εποχικής γρίπης, λίγους μήνες μετά τον εμβολιασμό, αποκαλύπτει νέα έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ. Βέβαια, η περίοδος της γρίπης σε χώρες με ψυχρά κλίματα έχει μεγάλη διάρκεια, κάτι που σημαίνει ότι ίσως οι πολίτες που διαμένουν σε αυτές χρειάζονται και δεύτερη δόση. Ωστόσο, στη χώρα μας η περίοδος εμφάνισης της γρίπης είναι αρκετά μικρότερη…
Σύμφωνα με την έρευνα, η μέγιστη αποτελεσματικότητα του εμβολίου για τη γρίπη παρατηρείται περίπου 15 ημέρες μετά τον εμβολιασμό και ακολουθεί μείωση της τάξης του 8% έως 9% κάθε μήνα, με ενδεχομένως ταχύτερη μείωση σε ηλικιωμένα άτομα.
Σε παλιότερες, αλλά και πιο πρόσφατες μελέτες, φαίνεται ότι τα αντισώματα έναντι του ιού της γρίπης μειώνονται κατά το ένα τρίτο εντός τεσσάρων έως πέντε μηνών μετά τον εμβολιασμό. Ετσι, στις ΗΠΑ άλλαξαν οι κατευθυντήριες οδηγίες και πλέον συστήνουν ο εμβολιασμός για τη γρίπη σε παιδιά και ενήλικες να πραγματοποιείται στα τέλη του Οκτωβρίου και όχι στις αρχές Σεπτεμβρίου.
«Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση στο έγκριτο περιοδικό Clinical Infectious Diseases, μια καθυστέρηση κατά έναν ή δύο μήνες στον ετήσιο εμβολιασμό μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου κατά 10% έως 20%», αναφέρει ο Θάνος Δημόπουλος, καθηγητής Θεραπευτικής και πρύτανης του ΕΚΠΑ.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη προήλθαν από μια βάση δεδομένων στις ΗΠΑ, όπου καταγράφονται ασθενείς οι οποίοι νοσηλεύτηκαν λόγω οξείας λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος σε περιόδους έξαρσης της γρίπης κατά τα έτη 2015-16 έως και 2018-19.
Στη μελέτη εντάχθηκαν οι ασθενείς οι οποίοι παρουσίασαν βήχα ή απόχρεμψη 10 ημέρες πριν από την εισαγωγή τους. Οι ασθενείς που βρέθηκαν θετικοί στη γρίπη, συγκρίθηκαν με όσους είχαν αρνητικό τεστ (ομάδα μαρτύρων).
Ως εμβολιασμένοι, ορίστηκαν οι ασθενείς οι οποίοι είχαν εμβολιαστεί τουλάχιστον 14 ημέρες πριν εμφανίσουν συμπτώματα γρίπης.
Οι ερευνητές ανέλυσαν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε σχέση με την ανάγκη νοσηλείας λόγω γρίπης. Συμπεριλήφθηκαν 3.016 ενήλικες (μέση ηλικία 60 έτη) με γρίπη τύπου Α (Η3Ν2), 1.492 ασθενείς με γρίπη τύπου Α (Η1Ν1) και 1.060 ασθενείς με γρίπη τύπου Β/Yamagata.
Το 34% του υπό μελέτη πληθυσμού είχε εμβολιαστεί μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, 77% μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου και 92% μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου και 97% μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου.
Τα αποτελέσματα προσαρμόστηκαν, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, η εθνικότητα, η εποχή του χρόνου, το ιστορικό προηγούμενων νοσηλειών και ενδείξεις υποκείμενων νοσημάτων.
Οπως φάνηκε από την ανάλυση των δεδομένων, η αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου σε σχέση με την ανάγκη νοσηλείας λόγω γρίπης, μειώθηκε κατά μέσο όρο 7,5%-8,5% για κάθε 30 μέρες μετά τον εμβολιασμό, ανάλογα με τον τύπο της γρίπης.
Τα ευρήματα αυτά ήταν πιο έκδηλα στους ηλικιωμένους ασθενείς, άνω των 65 ετών, στους οποίους καταγράφηκε μείωση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου, κατά μέσο όρο 10,8% για κάθε 30 μέρες μετά τον εμβολιασμό τους.
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι ενδεχόμενη καθυστέρηση στον εμβολιασμό έναντι της γρίπης, για έναν ή δύο μήνες, μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού κατά 10% έως 20%.
Εναλλακτικά, θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο επαναληπτικού εμβολιασμού τρεις έως τέσσερις μήνες μετά την πρώτη δόση ή η κυκλοφορία ενός πιο ενισχυμένου αντιγριπικού εμβολίου με μεγαλύτερη διάρκεια της αντισωματικής απάντησης.
Η καλύτερη χρονική στιγμή για να γίνει το εμβόλιο στις ΗΠΑ πλέον θεωρείται ο Οκτώβριος, και όχι ο Σεπτέμβριος, αλλά αυτό εξαρτάται πάντα από τα επιδημιολογικά δεδομένα των προηγούμενων ετών στην κάθε πολιτεία.
Στην Ελλάδα
Στη χώρα μας τα εμβόλια της γρίπης παραδοσιακά ξεκινούν να χορηγούνται στις αρχές Νοεμβρίου. Φέτος, όμως, σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση θα ξεκινήσει την 1η Οκτωβρίου.
Με τον φόβο, όμως, της συλλοίμωξης με κορονοϊό και καθώς πέρυσι δεν υπήρχαν εμβόλια για την Covid, το υπουργείο Υγείας ξεκίνησε τη χορήγηση του εμβολίου της γρίπης στις ευπαθείς ομάδες το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου.
Διευκρινίζεται ότι πέρυσι δεν καταγράφηκε ούτε ένα κρούσματα γρίπης στη χώρα μας, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, λόγω των μέτρων προστασίας, αλλά και περιορισμού για τον κορονοϊό.
Ωστόσο, καθώς φέτος τα μέτρα δεν προβλέπεται να είναι τόσο αυστηρά, η γρίπη ίσως επιστρέψει.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της μελέτης και το κύμα της γρίπης στη χώρα μας που διαρκεί έως πέντε μήνες, όσοι εμβολιαστούν τον Νοέμβριο, δυνητικά θα έχουν ικανοποιητικό αριθμό αντισωμάτων μέχρι και τον Απρίλιο, οπότε και το κύμα θα βρίσκεται σε ύφεση.
Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα δεν αναμένεται να απαιτηθεί αναμνηστική δόση του εμβολίου της γρίπης, ακριβώς λόγω της μικρότερης περιόδου εμφάνισής της, σε σύγκριση με άλλες χώρες που έχουν ψυχρό κλίμα, αλλά ούτε και να αλλάξει ο χρόνος χορήγησης του εμβολίου.
Λόγω όμως της μείωσης των αντισωμάτων, το εμβόλιο είναι απαραίτητο να χορηγείται κάθε χρόνο, ειδικά στις ειδικές ομάδες πληθυσμού, όπως άτομα με υποκείμενα νοσήματα και άνθρωποι μεγάλης ηλικίας.