«Ας κάνουμε τη Γαλλία μεγάλη ξανά», δήλωσε ενώπιον των υποστηρικτών της η Μαρίν Λεπέν κατά το προεκλογικό συνέδριο του Εθνικού Μετώπου το πρώτο Σαββατοκύριακο του Φεβρουαρίου, τονίζοντας τους κινδύνους του ισλαμισμού και της παγκοσμιοποίησης, βάλλοντας κατά της «αποτυχημένης» Ευρωπαϊκής Ένωσης και υποσχόμενη δημοψήφισμα για την αποχώρηση της Γαλλίας.
Η ακροδεξιά πολιτικός γνωρίζει, ωστόσο, ότι για να μπορέσει να βελτιώσει περαιτέρω τα ποσοστά της θα πρέπει να πείσει εκατοντάδες χιλιάδες ακόμα Γάλλους, πέρα από τους υποστηρικτές του κόμματός, να την ψηφίσουν. Γνωρίζει, όμως, επίσης την τεράστια επιρροή που ασκούν πλέον τα social media στις εκλογικές αναμετρήσεις. Για τον λόγο αυτόν όρισε επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας της στο Διαδίκτυο, τον Φιλίπ Βαρντόν, έναν ακτιβιστή κατά των προσφύγων και των μεταναστών, διαβόητο για ακραίες ενέργειες όπως οι καταλήψεις τζαμιών ή η προσφορά γευμάτων με βάση το χοιρινό στους άστεγους της Νίκαιας με τον σημαντικό πληθυσμό μουσουλμάνων πολιτών.
Οι επιδόσεις του Εθνικού Μετώπου στην ψηφιακή επικοινωνία είναι αδιαμφισβήτητα εξαιρετικές. Υπήρξε το πρώτο κόμμα που έφτιαξε δική του ιστοσελίδα, στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ενώ σήμερα συγκεντρώνει το μεγαλύτερο «ποσοστό συμμετοχής» (engagement rate) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ των προεδρικών υποψηφίων με βάση τα «likes» και τα «follows». Την ίδια ώρα –επισημαίνει ο ανταποκριτής του Politico στο Παρίσι Νικολά Βινοκούρ σε δημοσίευμά του- στρατιές εθελοντών στο Διαδίκτυο, στη Γαλλία, στην Ευρώπη αλλά και στο εξωτερικό, εργάζονται νυχθημερόν για τη διάδοσή των όποιων μηνυμάτων και θέσεων της Μαρίν Λεπέν. Και εφαρμόζοντας μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν είτε στην προεκλογική εκστρατεία για το Brexit είτε στις ΗΠΑ από τον Μπέρνι Σάντερς και, κυρίως, από τον Ντόναλντ Τραμπ, το «μεταλλαγμένο», πιο σύγχρονο, λιγότερο ακραίο αλλά εξίσου τοξικό, Εθνικό Μέτωπο επιδιώκει να παρακάμψει τα παραδοσιακά ΜΜΕ μέσω μιας «δημιουργικής» χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
«Ο βασιλιάς αγκιτάτορας»
Ο διαδικτυακός στρατός της Μαρίν Λεπέν, μεγαλύτερος και αρτιότερος από εκείνους των αντιπάλων της, ξεχωρίζει κυρίως για την επιθετικότητα των μηνυμάτων του αλλά και για την ολοένα μεγαλύτερη συμμετοχή «διεθνών λαϊκιστών» στην προεκλογική εκστρατεία – σημειώνει ο γάλλος δημοσιογράφος. Το στρατηγείο, ωστόσο, της εκστρατείας βρίσκεται στο Παρίσι, στην οδό Φομπούρ Σεντ Ονορέ, έναν από τους πιο ακριβούς δρόμους της γαλλικής πρωτεύουσας όχι μακριά από το Ελιζέ, εκεί όπου ο «βασιλιάς αγκιτάτορας, όπως αποκαλούν τον Φιλίπ Βαρντόν οι επιτελείς του, όλοι τους μέλη της μονάδας «Ιδεών και Εικόνας», φέρει την ευθύνη της παραγωγής της πρώτης ύλης που διοχετεύεται στην συνέχεια στα κοινωνικά δίκτυα.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η Μαρίν Λεπέν έρχεται πρώτη στον πρώτο γύρο των εκλογών του Απριλίου αλλά χάνει στον δεύτερο γύρω δύο εβδομάδες μετά. Αυτό που επιδιώκει ο Φιλίπ Βαρντόν και οι συνεργάτες του είναι να μεταφράσουν το προβάδισμα που διατηρούν στο Διαδίκτυο σε ψήφους ώστε να διαψεύσουν τις όποιες προβλέψεις. Συνέβη στη Βρετανία, τον Ιούνιο, συνέβη στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο και γνωρίζοντας πως τόσο οι υποστηρικτές του Brexit όσο και ο Ντόναλντ Τραμπ είχαν ισχυρή παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο ακροδεξιός προπαγανδιστής ευελπιστεί να φέρει τα πάνω κάτω και στη Γαλλία.
Πρώην μέλος του «Block Ιdentitaire», μιας ακραία εθνικιστικής και τοπικιστικής οργάνωσης στη νότια Γαλλία, ο 36χρονος Βαρντόν προσχώρησε στο Εθνικό Μέτωπο πριν από μία διετία ως υποψήφιος στη λίστα της Μαριόν Μαρεσάλ – Λεπέν, ανιψιάς της προέδρου του κόμματος, στις περιφερειακές εκλογές του 2015 για να φτάσει να είναι σήμερα ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες της υποψήφιας προέδρου της Γαλλίας. Μιλώντας στο Politico, ο ίδιος χαρακτήρισε τον εαυτό του «κλασικό λενινιστή» ακτιβιστή, δηλώνοντας πως δεν είναι ειδικός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αλλά τα μέλη της ομάδας «Ιδεών και Εικόνας» αναγνωρίζουν στο αφεντικό τους τον σχεδιαστή μιας από τις μεγαλύτερες διαδικτυακές εκστρατείες του Εθνικού Μετώπου, «Ο Πραγματικός Φιγιόν», – #LeVraiFillon – με στόχο το ξεμπρόστιασμα του γάλλου πρώην πρωθυπουργού, έπειτα από την επικράτησή του στις εσωκομματικές εκλογές του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων τον περασμένο Νοέμβριο. Ακολούθησε το #FillonGate, ένα νέο χάσταγκ του Εθνικού Μετώπου που εστιάζει στους όποιους διάφορους ισχυρισμούς που κυκλοφορούν κατά του δεξιού προεδρικού υποψηφίου ενώ πριν από μερικές ημέρες, έπειτα από τις αποκαλύψεις για τις αργομισθίες της συζύγου Φιγιόν, Πενελόπ, δημιουργήθηκε, αναμενόμενα, και το #PenelopeGate, για να γίνει σχεδόν αμέσως το δεύτερο πιο δημοφιλές θέμα στο Twitter.
Παγκοσμιοποίηση του «πατριωτισμού»
Αλλά φαίνεται πως ο Βαρντόν και οι συνεργάτες του δεν παλεύουν μόνοι τους για την ανάδειξη και την επικράτηση της ακροδεξιάς υποψήφιας. Την ώρα που οι λογαριασμοί του Εθνικού Μετώπου κατακλύζονταν από tweets στο #LeVraiFillon, ένας ανώνυμος λογαριασμός με μόλις 900 followers προσέφερε τη δική του στήριξη στην Μαρίν Λεπέν.
Στη διεύθυνση «Farid Fillon», κυριαρχεί μια πειραγμένη φωτογραφία του Φιγιόν στην οποία παρουσιάζεται γενειοφόρος να φορά την παραδοσιακή μουσουλμανική ενδυμασία ενώ οι αναρτήσεις στον λογαριασμό αποτελούν μια σειρά από χλευαστικά memes και tweets και αρνητικά σχόλια από την τρέχουσα ειδησεογραφία. Το ίδιο είχε συμβεί και με τον Αλέν ο οποίος έγινε «Αλί» Ζιπέ πριν από την ήττα του στις εσωκομματικές εκλογές ενώ ο λογαριασμός «Djamel Macron», έχει στο στόχαστρό του τον ανεξάρτητο Εμανουέλ Μακρόν. Όσον αφορά τον υποψήφιο των Σοσιαλιστών, δήλωσε «περήφανος» που πρόσφατα μετονομάστηκε σε «Bilal Hamon». Πολιτικοί της Κεντροδεξιάς αντέδρασαν οργισμένα ενώ το γεγονός καταδίκασαν και ορισμένα στελέχη του Εθνικού Μετώπου. Ερωτώμενη σχετικά κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συνέντευξης τον Ιανουάριο, η Μαρίν Λεπέν δήλωσε πάντως πως «οτιδήποτε δεν αποτελεί προσβολή, δυσφήμιση, υποκίνηση μίσους, ανήκει στην ελευθερία της έκφρασης», προσθέτοντας, ωστόσο, πως «φυσικά και δεν προέρχονται από εμάς».
Η δημιουργία των εν λόγω λογαριασμών «είναι ενδεικτική της ικανότητας του Εθνικού Μετώπου να επωφελείται από τη δράση μιας ευρείας βάσης ανεξάρτητων χρηστών του Διαδικτύου και υποστηρικτών του κόμματος από τη διεθνή κοινότητα που έχουν τη δυνατότητα να κάνουν περισσότερο καυστικά τα μηνύματά του, επιτρέποντας στους υποψηφίους του για να κρατήσουν τα χέρια τους καθαρά», αναφέρει χαρακτηριστικά ο γάλλος ανταποκριτής, προσδιορίζοντας πως το προπαγανδιστικό υλικό μπορεί να ετοιμάζεται από έναν Αμερικανικό που έλαβε την απαραίτητη πρώτη ύλη από υποστηρικτές της Λεπέν στη Γαλλία ενώ στη συνέχεια αναρτάται σε ανώνυμους λογαριασμούς, σύμφωνα με συγκεκριμένες οδηγίες που εντοπίζονται σε forums του Διαδικτύου.
Έπειτα από την σημαντική στήριξη που παρείχε στον Ντόναλντ Τραμπ, o αμερικανός Pepe The Frog για παράδειγμα, ένα από τα πιο διάσημα memes του κυβερνοχώρου και άτυπη μασκότ της αποκαλούμενης εναλλακτικής δεξιάς (alternative right) στις ΗΠΑ, ανέλαβε δράση κατά του Φιγιόν όντας πλέον η «Pepe Le Pen».
Μεταξύ των υποστηρικτών του Εθνικού Μετώπου στο Διαδίκτυο περιλαμβάνονται μια ακροδεξιά ομάδα ακτιβιστών γνωστή στη Γαλλία ως «Fachosphère», φιλο-ρωσικά blogs της Γαλλίας, γάλλοι πολίτες αλλά και υποστηρικτές της Λεπέν στις ΗΠΑ και, φυσικά, στη Ρωσία. O Φιλίπ Βαρντόν αποφεύγει να διαψεύσει ή να επιβεβαιώσει τους δεσμούς του Εθνικού Μετώπου με πολιτικούς ακτιβιστές στο εξωτερικό. Αλλά αναγνωρίζει την ύπαρξη ενός παγκόσμιου «πατριωτικού» μετώπου στο Διαδίκτυο. «Ξαφνικά, βλέπουμε πολλούς ανθρώπους, κυρίως υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ που δηλώνουν το εξής: “Εντάξει, με το Brexit τελειώσαμε, τελειώσαμε και με τον Τραμπ, τώρα συνεχίζουμε στη Γαλλία. Εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς τη σημασία που έχουν οι γαλλικές εκλογές για την κοσμοθεωρία τους», υποστήριξε.