Πήρε ένα μπουκέτο λουλούδια –κίνηση αβρότητας– από τον διάδοχό της, Oλαφ Σολτς, έλαβε χειροκρότημα από τους υπαλλήλους της καγκελαρίας και παρέδωσε τα κλειδιά στον νέο ένοικο. Θα έχει επιτέλους ελεύθερο χρόνο, λέει, ύστερα από 16 χρόνια υπερεργασίας σε ένα από τα πιο βαριά πόστα της Ευρώπης η Aνγκελα Μέρκελ. Iσως φτιάχνει πια με τα χεράκια της την αγαπημένη της σούπα, από πατάτα. Iσως εξιχνιάζει και κανένα φόνο, όπως αυτός του βαρόνου στο γειτονικό μέγαρο, υπό εξαιρετικά μυστηριώδεις συνθήκες. Πώς ξεπηδά μια πρώην καγκελάριος από τα γραφεία της Willy Brandt Strassε του Βερολίνου για να χωθεί στις σελίδες ενός μυθιστορήματος, μόνο ο συγγραφέας Νταβίντ Ζάφιερ το ξέρει. Δικής του εμπνεύσεως είναι η ηρωίδα-ντετέκτιβ Μις Μέρκελ που εξιχνιάζει εγκλήματα μαζί με τον πιστό φίλο της, μπουλντόγκ, τον Πούτιν!
Ενημέρωσε σχετικώς ο άρτι αφιχθείς από τη Γερμανία φίλος Νίκος Κιτωνάκης, διευθυντής Ερευνας & Σπουδών στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, ο οποίος και κεραίες διαθέτει και χιούμορ. Το βιβλίο έχει σκαρφαλώσει στην πρώτη θέση των ευπώλητων της Γερμανίας και η επιτυχία του έχει ήδη ωθήσει τον ευφάνταστο συγγραφέα να γράψει και δεύτερο, πάντα με άξονα την εξιχνίαση μυστηρίου από τη Μις Μέρκελ και βοηθό τον Πούτιν. Εχει σημασία ότι η ηρωίδα του Σάφιερ «σκίζει» στα γερμανικά βιβλιοπωλεία: βασικά βάζει τα γυαλιά στους απανταχού σοβαροφανείς, βιβλιοφάγους και μη.
«Ξεφυλλίζοντας το μυθιστόρημα σε κεντρικό βιβλιοπωλείο της Φρανκφούρτης, δεν μπορούσα παρά να αναρωτηθώ για ποιο λόγο οι γερμανοί αναγνώστες θέλησαν να διαβάσουν ένα τέτοιο ανάγνωσμα. Ισως επειδή η Μέρκελ συμβολίζει μια περίοδο σταθερότητας και ελέγχου, την οποία είχαν καλοσυνηθίσει και πλέον νοσταλγούν. Ισως επειδή νιώθουν κι αυτοί την ανάγκη να κάνουν μεσσιανικές προβολές στην ηγεσία τους. Διότι, τέλος πάντων, από τη στιγμή που στην αμερικανική κινηματογραφική μυθοπλασία, ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναλαμβάνει να σώσει τον κόσμο ολάκερο από εξωγήινους, δεν δικαιούται κοτζαμάν καγκελάριος να διαλευκάνει ένα απλό έγκλημα;», γράφει μεταξύ άλλων ο Νίκος Κιτωνάκης, χωρίς να φείδεται κριτικής για την τέως καγκελάριο.
Η συγκυρία του πολέμου, η καταστροφή της Ουκρανίας, το δράμα των προσφύγων κάνουν το όνομα του Πούτιν να φαντάζει τραγικά μοιραίο. «I’m used to clearing up after Putin’s muck», «Είμαι συνηθισμένη να μαζεύω τις αηδίες του Πούτιν», λέει σε μια αλληγορική αποστροφή της η Μις Μέρκελ σε ελεύθερη απόδοση, προσθέτοντας δόση ωμής αλήθειας στη μυθοπλασία.
Δεν είναι πάντως εύκολο να φανταστεί κανείς τι θα γινόταν αν κάποιος έλληνας ευρηματικός συγγραφέας επεδείκνυε ανάλογη διάθεση, αν παρουσίαζε φέρ’ ειπείν τον πρώην Πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη σε ρόλο Φίλιπ Μάρλοου (Τσάντλερ) ή Σαν Σπέιντ (Χάμετ), την πρώην γραμματέα του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα ως άλλη Μις Μαρπλ (Αγκαθα Κρίστι) ή τον Κώστα Καραμανλή σε αυτόν του Πέπε Καρβάλιο (Μονταλμπάν) ή έστω του αστυνόμου Κώστα Χαρίτου (Μάρκαρης). Αν τους έβαζε να ντυθούν ντετέκτιβ, με τον μεγεθυντικό φακό ανά χείρας. Και είχαν σκύλο ονόματι Πούτιν ή Ερντογάν…
Οχι πως δεν υπάρχει ελευθερία λόγου και έκφρασης στη χώρα, αλλά παίρνουν κάθε φορά φωτιά τα πληκτρολόγια, για να μπει σχεδόν πάντα ερωτηματικό στην ερμηνεία, μετά της δέουσας θεωρίας συνωμοσίας: παραγγελία είναι το βιβλίο; Ποιος τον έβαλε να το γράψει; Πόσα πήρε γι’ αυτό;
Οι επαγγελματίες χιουμορίστες, οι γελοιογράφοι-σκιτσογράφοι, ίσως είναι οι μόνοι που γνωρίζουν βαθιά ότι το χιούμορ περί την πολιτική δεν είναι απλή υπόθεση. Το δαχτυλάκι τους να κουνήσουν, κι έχουν την κριτική στα social media έτοιμη. Ξεπροβάλλει ξάφνου, για να καπελώσει τα πάντα, το ευάλωτο των θεσμών και ο σεβασμός του ως αδήριτη ανάγκη της δημόσιας ζωής. Τα στοιχεία, δηλαδή, που στην υπερβολή τους μπορούν να κάνουν την πολιτική να φαίνεται υποκριτική, ενίοτε και ανυπόληπτη.
Πάρτε ως παράδειγμα τον Δημήτρη Χαντζόπουλο της «Καθημερινής». Το σκίτσο του με την ελληνική σημαία να βάφεται στα ουκρανικά χρώματα έχει θίξει μια μερίδα «εθνικώς υπερήφανων» συμπατριωτών μας που δεν αγαπούν «ιεροσυλίες» σαν κι αυτή.
Παλαιότερη έμπνευσή του, με την οποία έδινε στις σχεδιαζόμενες εγκαταστάσεις του Ελληνικού ονόματα όπως «Polakis 200», «Tsakalotos Park», «Kyritsis Playground», είχε προκαλέσει βιτριολικά σχόλια ακόμη και από συνάδελφό του, στέλεχος του ΜέΡΑ25.
Τι άλλο όμως είναι το χιούμορ από βαλβίδα ασφαλείας σε μια χύτρα όπως το πολιτικό σύστημα που πάντα βράζει; Θέλει παιδεία, περίσσευμα δημοκρατικότητας και εκλεπτυσμένο χιούμορ για να το αντέξει κανείς. Θέλει και πολιτικά μεγέθη μεγάλα, και βεβαίως συνθήκη μη πολέμου-ευημερίας για να σκάσει το χειλάκι, να ακουστεί καλύτερα το γέλιο τους, το γέλιο μας.
ΥΓ.: Και να σκεφθείτε ότι η Ανγκελα Μέρκελ δεν συμπαθεί τα σκυλιά. Σε μια παλαιότερη συνάντησή της με τον Πούτιν, ο τελευταίος είχε αφήσει ελεύθερο να την πλησιάσει το αγαπημένο του μαύρο Λαμπραντόρ, η Κόνι, κάνοντας τη γερμανίδα καγκελάριο να αλλάξει χρώμα. Η παραφιλολογία λέει ότι το έκανε επίτηδες…