Στις 27 Οκτωβρίου 1954, έχοντας πλέον εδραιωθεί η εταιρεία του ως μια από τις πλέον σημαίνουσες στη δημιουργία της ποπ κουλτούρας, ο Γουόλτ Ντίσνεϊ παραδέχεται το προφανές: «Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ένα πράγμα: όλα ξεκίνησαν από ένα ποντίκι».
Ενα οποιοδήποτε ποντίκι, άραγε; Σίγουρα, όχι. Πρόκειται για το πρώτο τρωκτικό, στη θέα του οποίου δεν προκλήθηκαν φωνές, φόβος και απέχθεια, αλλά μακρύ γέλιο. Ο Μίκι Μάους έγινε η προσωποποίηση της ευθυμίας, το σύμβολο μιας ολόκληρης εταιρείας και ένας από τους βασικούς διαμορφωτές της παιδικής ψυχής ανά τον κόσμο. Ηταν το δημιούργημα του Γουόλτ Ντίσνεϊ και του Ουμπ Ιβερκς – εκεί στο μακρινό 1928.
Εξαρχής, ο Μίκι ήταν ένα άκρως ιδιόμορφο καρτούν: ανθρωπόμορφο, με κόκκινο παντελονάκι, μεγάλα γαλάζια παπούτσια και άσπρα γάντια. Μια φιγούρα που έγινε είδωλο για εκατομμύρια παιδιά και συνεχίζει ακόμη και σήμερα, παρά την επιβολή νέων προτύπων, να συνεγείρει τις μικρές ηλικίες (… και όχι μόνο).
Η πρώτη που έκανε την εμφάνισή του ήταν στο δοκιμαστικό φιλμ «Plane Crazy», αλλά επισήμως έκανε την εμφάνισή του στην ταινία μικρού μήκους «Steamboat Willie», στις 15 Μαΐου 1928. Παρεμπιπτόντως, ένα από τα πρώτα ομιλούντα καρτούν.
Από τότε εμφανίστηκε σε 130 ταινίες, ενώ δέκα από αυτές ήταν υποψήφιες των Βραβείων της Ακαδημίας για την Καλύτερη Ταινία Καρτούν Μικρού Μήκους. Τελικά, το «Lend a Paw» έλαβε το 1942 το σχετικό βραβείο. Διόλου παράξενο ότι το 1978, ο Μίκι έγινε το πρώτο καρτούν που απέκτησε δικό του αστέρι στον περιβόητο δρόμο των αστεριών στο Χόλιγουντ.
Είναι ολοφάνερο πως ο Ντίσνεϊ έπεσε σε φλέβα χρυσού με το συγκεκριμένο καρτούν. Στη συνέχεια δημιούργησε κι άλλα, κανένα όμως δεν έφτασε τη δημοφιλία και την επιρροή που άσκησε ο Μίκι στην παγκόσμια κουλτούρα. Ο Μίκι έγινε σειρά στην τηλεόραση, μπήκε στις εφημερίδες, έγινε περιοδικό, θεματικό πάρκο, χαρακτήρας σε βίντεο γκέιμς και πρωταγωνιστής σε εκατομμύρια προϊόντα, τα οποία από μόνα τους συνθέτουν μια απόλυτα επικερδή επιχείρηση. Αν ήταν άνθρωπος, ο Μίκι αυτή τη στιγμή θα ήταν ζάμπλουτος. Το ίδιο και οι «φίλοι» του.
Ας μην ξεχνάμε πως ο Μίκι δεν εμφανίστηκε σαν… καλαμιά στον κάμπο, αλλά είχε δίπλα του την Μίνι Μάους, το κορίτσι του, τον Πλούτο, το συμπαθές σκυλί της Μίνι, τους φίλους του Ντόναλντ Ντακ και Γκούφι, τη νέμεσή του, τον Πέτε και κάμποσους άλλους χαρακτήρες.
Οι κριτικοί του κινηματογράφου χαρακτήρισαν τον Μίκι ως μια μορφή άτακτου αντιήρωα, για να εξελιχθεί στη συνέχεια σε «καθημερινός» ήρωας γεμάτος ατέλειες, αλλά και περιπετειώδη φύση. Από το 2009 και μετά, εμφανίζει μια νέα στροφή στο χαρακτήρα του, καθώς η Disney τόνισε εκ νέου την άτακτη πλευρά του χαρακτήρα του, αφήνοντας κατά μέρος την χαρούμενη. Ηταν η εποχή που εμφανίστηκε στο προσκήνιο το βίντεο γκέιμ «Epic Mickey».
Πώς δημιουργήθηκε
Ο Μίκι, ούτε λίγο ούτε πολύ, δημιουργήθηκε για να αντικαταστήσει ένα άλλο πρώιμο καρτούν, τον Οσβαλντ, ένα τυχερό λαγό. Ωστόσο, μια έντονη διαφωνία του Ντίσνεϊ με τον κινηματογραφικό παραγωγό Τσαρλς Μιντς οδήγησε στο πρόωρο τέλος του Οσβαλντ και στη δημιουργία του Ντίσνεϊ. Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Ντίσνεϊ μόλις δημιουργήθηκε ο Μίκι ήταν να πάρει στην κατοχή του όλα τα δικαιώματα για να μην έχει τα προβλήματα που αντιμετώπισε με τον Οσβαλντ και τον Μιντς. Φυσικά, κάτι τέτοιο αποδείχθηκε η απόλυτη εμπορική κίνηση.
Την άνοιξη του 1928, ο Ντίσνεϊ ζήτησε από τον Ουμπ Ιβερκς να σχεδιάσει μια σειρά από νέα καρτούν. Ο Ιβερκς δοκίμασε διάφορα ζώα: σκυλιά και γάτες, βάτραχοι, αγελάδες και άλογα, αλλά κανένα δεν άρεσε στον Ντίσνεϊ, ο οποίος εμπνεύστηκε τον Μίκι από ένα ποντίκι των Laugh-O-Gram Studios στο Κάνσας, που είχε στο γραφείο του. Το δημιουργικό κομμάτι της έμπνευσης ανέλαβε να το φέρει εις πέρας ο Ιβερκς και από το… πενάκι του δημιουργήθηκε ο Μίκι.
Το αρχικό όνομά του ήταν Μόρτιμερ, αλλά η γυναίκα του Ντίσνεϊ του είπε πως έπρεπε να το αλλάξει αμέσως. Ο ηθοποιός Μίκι Ρούνεϊ διατεινόταν πως ο Ντίσνεϊ εμπνεύστηκε από το δικό του όνομα για να βαφτίσει το ποντίκι του.
Ωστόσο, ο βιογράφος του Ντίσνεϊ, Τζιμ Κορκίς, θεωρεί πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Πώς ήταν και πώς έγινε
Τα πρώτα χρόνια, ο Μίκι έμοιαζε πολύ με τον Οσβαλντ, ενώ το σώμα του βασίστηκε στα κυκλικά σχήματα επειδή για τα τεχνικά δεδομένα της εποχής ήταν πιο εύκολο να αναπαραχθεί με αυτό τον τρόπο. Οι σχεδιαστές του Ντίσνεϊ θεωρούν πως αυτό το σχήμα ήταν που έκανε πιο «τραβηχτικό» τον Μίκι στο κοινό. Ειδικά τα στρογγυλά αυτιά του ήταν ένας από τα κλασικά «σημάδια» της φυσιογνωμίας του και από τα πλέον αγαπητά σύμβολα των παιδιών.
Τα κατοπινά χρόνια, πάντως, απέκτησε ένα πιο ρεαλιστικό σχήμα, ενώ μπήκε αρκετό νερό στο… κρασί των δημιουργών του, καθώς θα έπρεπε η φιγούρα του να συμβαδίζει με την εμπορική εκμετάλλευσή του. Αναγκαστικά, υπήρξαν αλλαγές στην εμφάνισή του, οι οποίες βοήθησαν τους παραγωγούς προϊόντων που αφορούσαν άμεσα τον Μίκι.
Επιμέρους αλλαγές υπήρξαν με τα χρόνια, αλλά η βασική ιδέα δεν άλλαξε. Ούτε καν τα ρούχα του: στην πραγματικότητα ένα ζευγάρι άσπρα γάντια και ένα κόκκινο, πάντα κόκκινο, παντελονάκι με δύο κουμπιά μπροστά.
Το πρώτο φιλμ
Η πρώτη φορά που έκανε Ο Μίκι την εμφάνισή του σε φιλμ ήταν στις 15 Μαΐου 1928 στο «Plane Crazy». Φευ, η πρώτη εμφάνιση δεν προκάλεσε ρίγη εντυπωσιασμού στους θεατές.
Επειτα από προσπάθειες βελτίωσεις, στις 18 Νοεμβρίου 1928 κάνει την εμφάνισή του το φιλμ «Steamboat Willie» στη Νέα Υόρκη. Μια πρωτοτυπία της συγκεκριμένης ταινίας ήταν ότι το σάουντρακ (δεν έχει διακριβωθεί ποιος ήταν ο συνθέτης) ακολουθεί τη ροή της ιστορίας και δεν παίζει ανεξάρτητα από αυτήν. Οσο για τη φωνή του Μίκι (αλλά και της Μίνι) «δράστης» ήταν ο ίδιος ο Γουολτ Ντίσνεϊ – μέχρι και το 1946 οπότε και ανέλαβε τη δουλειά ο Τζίμι ΜακΝτόναλντ.
Ο Μίκι Μάους στην Ελλάδα
Το διάσημο ποντίκι ήρθε στα μέρη μας τη δεκαετία του ’50. μέσω του περιοδικού «Γέλιο και Χαρά» των εκδόσεων Πεχλιβανίδη, όμως η δημοσίευσή τους διακόπηκε άδοξα όταν ο έλληνας εκδότης έκανε το λάθος να χρησιμοποιήσει τον τίτλο «Μίκυ». Αυτό προκάλεσε τη δικαστική παρέμβαση της Αμερικανικής εταιρείας που κατείχε και τα πνευματικά δικαιώματα. Στις αρχές του 1966 ο εκδότης του περιοδικού «Γυναίκα», Ευάγγελος Τερζόπουλος, εξασφάλισε την άδεια να φέρει ξανά τον Μίκι Μάους στην Ελλάδα, αλλά και γενικά να δημοσιεύει κόμικς με τους ήρωες του Ντίσνεϊ. Το πρώτο ελληνικό τεύχος εμφανίσθηκε στα περίπτερα την Παρασκευή 1η Ιουλίου του 1966, είχε τίτλο «Στις πηγές των Μογγόλων» (από την περιεχόμενη ιστορία του ιταλού καρτουνίστα Ρομάνο Σκάρπα, ενώ υπήρχε και μία δεύτερη με ήρωα το Ντόναλντ Ντακ σχεδιασμένη από τον Καρλ Μπαρκς). Στο εξώφυλλο υπήρχε σχέδιο του Πωλ Μάρρυ που παρίστανε το Μίκι να κουβαλά με το αριστερό του χέρι μια βαλίτσα και με το δεξί το σκύλο του Πλούτο. Κόστιζε 3 δρχ. και αριθμούσε 52 σελίδες. Την Παρασκευή 29 Απριλίου 1994 κυκλοφόρησε το τεύχος Νο 1450 μαζί με το οποίο δινόταν ως δώρο η ανατύπωση του Τεύχους Νο 1.
Η συμπλήρωση των 2.000 τευχών του Μίκι Μάους γιορτάστηκε στην Ελλάδα με διάφορες εκδηλώσεις, στις οποίες συμμετείχαν μερικοί από τους σημαντικότερους έλληνες ζωγράφους, αλλά και με την έκδοση ενός γιγαντιαίου τεύχους 516 σελίδων που κυκλοφόρησε στις 12 Νοεμβρίου του 2004. Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 40 ετών (30 Ιουνίου του 2006), εκδόθηκε ένα ακόμη συλλεκτικό τεύχος, 548 σελίδων.
Η επιδραστικότητά του περιοδικού ήταν τόσο μεγάλη που έγινε συνώνυμο όλων των κόμιξ. Εκείνη την εποχή, και όλες τις επόμενες, η έκφραση «Μίκι» ήταν, ουσιαστικά, ο συγκερασμός όλων των άλλων ηρώων.