Η Μπενεντίκτιν ήταν όμορφη. Τουλάχιστον έτσι την φαντάζονται οι Βρετανοί, καθώς δεν υπάρχει σκίτσο ή ζωγραφική προσωπογραφία της. Ούτε φωτογραφία της υπάρχει, η Kodak, η Polaroid δεν είχαν ακόμα ανακαλυφθεί πριν επτά αιώνες. Οι Βρετανοί ξαναζούν αυτή την περίοδο την φοβερή της ιστορία, που έγινε γνωστή όταν ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα ψηφιοποίησης αρχείων (απ’ αυτά που θα κοπούν μετά το Brexit) έβγαλε την Μπενεντίκτιν από την ιστορική αφάνεια και την ξανασύστησε στους συμπατριώτες της.
Ο βρετανικός Τύπος, ανάμεσα στους φόβους για το Brexit και τις ενδοοικογενειακές ίντριγκες του Μπάκιγχαμ, τον τελευταίο χρόνο της αφιερώνει σελίδες επί σελίδων. Προσπαθεί να επανασυνθέσει καρέ-καρέ την ζωή της, καταφεύγοντας σε αναλύσεις ειδικών της ιστορίας του Μεσαίωνα. Η «λάγνα καλόγρια» του Μεσαίωνα, πνεύμα ελεύθερο, ατίθασο, ερωτικό και ιντριγκαδόρικο, ασκεί μια ακατανίκητη γοητεία στους φλεγματικούς Εγγλέζους. Δικαίως νομίζω.
Ανοίγω παρένθεση: Είμαι ένας μανιακός των ιστορικών αρχείων. Τα κατακίτρινα δυσανάγνωστα χαρτιά τους με σαγηνεύουν, διότι μόνο όποιος καταβυθιστεί μέσα τους καταλαβαίνει την φθαρτότητα της ύπαρξης μας, αλλά κυρίως την κυκλικότητα της ανθρώπινης ιστορίας. Κάτω από την προαιώνια σκόνη που σκεπάζει ιστορικές μαρτυρίες και αρχειακούς καταλόγους, δεσπόζει η διαρκής επανάληψη των ίδιων ανθρώπινων λαθών και παθών από την εποχή της γένεσης.
Πόλεμος, ίντριγκα, φθόνος, βουλιμία για εξουσία και πλούτο, μανία δύναμης και επιβολής, φόβος για το επέκεινα, ελπίδα και απόγνωση, μίσος και αγάπη, ανεξέλεγκτα πάθη του κορμιού και του μυαλού. Αυτά υπάρχουν απαράλλαχτα μέσα σε κάθε αρχείο, είτε προχθεσινό είναι είτε πανάρχαιο. Κι εγώ χώνομαι μέσα του, όχι από ακαδημαϊκό ιστορικό ενδιαφέρον αλλά διότι ψάχνω την εικόνα του εαυτού μου και των γύρω μου πριν διακόσια ή χίλια διακόσια χρόνια. Η ανθρώπινη φύση τελικά δεν αλλάζει. Ωθείται από τα ίδια κίνητρα, κατακτά μονίμως τους ίδιους ουρανούς και βουλιάζει αενάως στους ίδιους βάλτους.
Γι αυτό και με συγκλόνισε το ξαναζωντάνεμα -μετά από 700 ολόκληρα χρόνια- της «λάγνας» καλόγριας Μπενεντίκτιν Ιωάννας του Λιντς, που δραπέτευσε το 1320 από το μοναστήρι της στο Γιορκ της κεντρικής Αγγλίας, πόλης επιβαρυμένης από μύθους, αίμα, μεγαλοπρέπεια και υποκρισία. Οι εκκλησιαστικοί ρουφιάνοι την ανακάλυψαν κρυμμένη σε διπλανή πόλη (Μπέβερλι), όπου ζούσε «κολασμένα, παραγκωνίζοντας την σεμνότητα του φύλου της», όπως αορίστως περιγράφουν οι εκκλησιαστικές καταγγελίες που βρέθηκαν στα αρχεία. Οι επιστολές τους δεν εξηγούν τι ακριβώς συνέβαινε. Ζούσε σαν πόρνη ή σαν φυσιολογική γυναίκα-νοικοκυρά με κάποιον άντρα; Αδιάφορο. Οι πρώην καλόγριες δεν δικαιούνταν κανένα από τα δυο.
Η ψηφιοποίηση των αρχείων της περίφημης μητρόπολης του Γιορκ (η Νέα Υόρκη στην άλλη άκρη του Ατλαντικού στήθηκε ως αποικία του Γιορκ) αποκάλυψε όλη την ενδοεκκλησιαστική αλληλογραφία που αφορούσε την «αμαρτωλή» μοναχή. Θανάσιμο αμάρτημα της η εγκατάλειψη των τοίχων του μοναστηριού προς χάριν της «σαρκικής λαγνείας». Μας γνώρισε επίσης έναν έξαλλο αρχιεπίσκοπο (ονόματι Γουίλιαμ Μίλτον) που την είχε πάρει στο κατόπι με φρικτές διαθέσεις για την ίδια της την ζωή.
Πρωτίστως όμως, τα αρχεία μας έκαναν κοινωνούς μιας πραγματικά μαφιόζικης απόδρασης της Μπενεντίκτιν, ισάξιας των ιστοριών της (επίσης Βρετανίδας) Αγκαθα Κρίστι: για να νιώσει πραγματικά ελεύθερη, η τετραπέρατη καλόγρια δεν το ‘σκασε απλώς από το φρικτό απομονωτήριο της, σκηνοθέτησε προηγουμένως τον θάνατο της κι έθαψε ένα ομοίωμα της στο νεκροταφείο του μοναστηριού. Εκπληκτική ιστορία. Παρά ταύτα, την ανακάλυψαν.
Τα αρχεία φέρνουν την Μπενετίκτιν Ιωάννα του Λιντς μπροστά στα μάτια μου. Κορωμένη απ’ το ερωτικό πάθος και απαυδισμένη από την μοναστηριακή της φυλακή, τρέχει να σωθεί μέσα στα σκοτάδια του Μεσαίωνα. Ξωπίσω της καλπάζει ένας πανίσχυρος χρυσοντυμένος αρχιεπίσκοπος, που δεν συγχωρεί την λαγνεία των άλλων. Μεγαλύτερο κι από την (κατά Μίλτον) εκπόρνευση της, ήταν το αμάρτημα της ταφής ενός ειδωλολατρικού ομοιώματος σε νεκροταφείο βαφτισμένων χριστιανών.
Το αμάρτημα επισείει τον θάνατο, μας λένε τα σκονισμένα βιβλία του Γιορκ. Μια ολόκληρη κομητεία, ειδοποιημένη απ’ τις εκκλησιαστικές αρχές περικυκλώνει την λάγνα αποστάτισσα. Κι εκεί το αρχείο σωπαίνει ξαφνικά. Για να μας αφήσει να φανταστούμε την λύση του δράματος που επιθυμούμε εμείς. Γι αυτό, πιότερο κι από τις λάγνες καλόγριες, αγαπώ αυτά τα κιτρινισμένα σκόρπια φύλλα στα βάθη των παλιών αρχοντικών και στα υπόγεια των μοναστηριών…