Ποια ήταν η σχέση του μακαρίτη πια Χέλμουτ Κολ με την Ελλάδα; Μάλλον μια σχέση δυσπιστίας, λένε αναλυτές.

Ισως αυτή η απόσταση να οφειλόταν στο ότι υπήρχε το διπλωματικό και οικονομικό «αγκάθι» του Κατοχικού Δανείου, το οποίο είχε θέσει ο Ανδρέας Παπανδρέου ήδη από το 1965 (ως αν. υπουργός Συντονισμού) στον τότε καγκελάριο της Δυτ. Γερμανίας Λούντβιχ Ερχαρτ και ο Κολ το ξαναβρήκε μπροστά του ως καγκελάριος της ενωμένης Γερμανίας πάλι από τον ίδιο άνθρωπο στα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Ισως πάλι γιατί και ο ίδιος διαπνεόταν από την ίδια προτεσταντική πειθαρχία που χαρακτηρίζει την πολιτική του θυγατέρα Ανγκελα Μέρκελ και δεν του άρεσε αυτό που έβλεπε στην Ελλάδα των 90s -αλλά σε κάποιους άλλους άρεσε. O Κολ ήταν αυτός που το 2014, μεσούσης της κρίσης, είχε χαρακτηρίσει λάθος την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωζώνη το 2002. O ίδιος όμως ήταν και αυτός που ζητούσε από το Βερολίνο και τους Ευρωπαίους να δείξουν αλληλεγγύη στην Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση η σχέση του Κολ με τη χώρα μας ήταν ιδιαίτερη. Στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 2014 με τίτλο «Aus Sorge um Europa» («Από αγωνία για την Ευρώπη») ο χριστιανοδημοκράτης πολιτικός επέκρινε το σοσιαλδημοκράτη διάδοχό του στην καγκελαρία Γκέρχαρντ Σρέντερ για τον ρόλο του στην ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, ο Κολ ασκούσε αυστηρή κριτική στον Σρέντερ (ο οποίος χρημάτισε καγκελάριος την περίοδο 1998 -2005) επειδή δέχτηκε η Ελλάδα να ενταχθεί στο πρώτο σχήμα της Ευρωζώνης το 2002, μολονότι δεν πληρούσε ακριβώς τα κριτήρια.

Ηταν μια εκδίκηση του δεξιού Κολ προς τον σοσιαλδημοκράτη Σρέντερ, στον οποίο δεν είχε ποτέ συγχωρήσει τη σκληρή γλώσσα στις προεκλογικές μάχες του 1998 – ο υποψήφιος του SPD είχε βαφτίσει μεταξύ άλλων τον Κολ ως τον «καγκελάριο της ανεργίας».

Ο Κολ κατηγόρησε τον Σρέντερ και για τη συμφωνία που είχε κάνει με τους Γάλλους να παρακάμψουν το Σύμφωνο Σταθερότητας και να εγγράφουν διαρκώς ετήσιο έλλειμμα στον προϋπολογισμό τους μεγαλύτερο από το όριο του 3% του ΑΕΠ.

«Αυτές οι δύο αποφάσεις του Σρέντερ (για την Ελλάδα και την παραβίαση του Συμφώνου Σταθερότητας από Γαλλία και Γερμανία) ήταν από τα σοβαρότερα λάθη που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην ΕΕ» δήλωνε ο «πατέρας» της γερμανικής επανένωσης. «Αυτό που συνέβη είναι πραγματικά αίσχος για τη γερμανική πολιτική και, ταυτοχρόνως, μια απεμπόληση της γαλλογερμανικής συνεργασίας» προσέθετε ο πρώην καγκελάριος.

Για την Ελλάδα ήταν ξεκάθαρος: Οσο ήταν ο ίδιος καγκελάριος, δεν υπήρξε κάποια συμφωνία για να ενταχθεί εξαρχής η χώρα μας στην Ευρωζώνη. «Η Ελλάδα βρισκόταν ήδη τότε σε μια κατάσταση η οποία ήταν φανερή σε όποιον κοιτούσε λίγο πιο προσεκτικά ενώ δεν έλειπαν και οι προειδοποιήσεις», έγραψε χαρακτηριστικά στο βιβλίο του. Ομως ο Σρέντερ δεν κοιτούσε προσεκτικά -ή δεν ήθελε να κοιτάξει- και δέχτηκε την πρόωρη όπως κάποιοι την περιγράφουν, είσοδο της Ελλάδας στο ευρώ.

Ομως η αρχική ανησυχία του Κολ ήταν το Κατοχικό Δάνειο. Το περιοδικό Spiegel είχε αναφέρει το 2015 ότι η κυβέρνηση Κολ κράτησε μακριά από τις διαπραγματεύσεις για την ενοποίηση της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας χώρες όπως η Ελλάδα, διότι τότε θα έπρεπε να έχει τεθεί ζήτημα πολεμικών αποζημιώσεων.

Υπήρχε, βλέπετε, η από το 1965 απάντηση του δυτικογερμανού καγκελαρίου Ερχαρτ προς την Ελλάδα. Ο Ερχαρτ είχε αναγνωρίσει το δίκαιο του ελληνικού αιτήματος, αλλά είχε πει στον Ανδρέα Παπανδρέου ότι δεν μπορούσε να γίνει τίποτε έως ότου υπάρξει συμφωνία ειρήνης. Κατά τις διηγήσεις του Παπανδρέου, μολονότι ο Ερχαρτ δεν είχε ακριβώς συμφωνήσει να μας επιστραφεί το δάνειο είχε αποδεχτεί το δίκαιο της απαίτησής μας, την ικανοποίηση της οποίας παρέπεμψε όμως σε μέλλοντα χρόνο, μετά την υπογραφή Συμφωνίας Ειρήνης.

Οι διαπραγματευτές του Κολ φρόντισαν ώστε να αποφευχθεί η χρήση του όρου «Ειρηνευτική Συνθήκη», η οποία άφηνε «νομικό παράθυρο» σε πιθανό αίτημα από την ελληνική πλευρά για πολεμικές αποζημιώσεις. Αντί για αυτό υπεγράφη η «Συνθήκη Δύο συν Τέσσερις» από την Ανατολική και τη Δυτική Γερμανία και τις τέσσερις δυνάμεις που κατέλαβαν τη Γερμανία μετά το πέρας του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, τη Γαλλία, τη Βρετανία, τη Σοβιετική Ενωση και τις ΗΠΑ.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 ο Ανδρέας Παπανδρέου έστειλε σχετική νότα για το ζήτημα αλλά ο Κολ την απέρριψε. Και το θέμα έμεινε εκεί.

Ηταν ο Κολ ένας «γερμανός φίλος». Οχι δεν ήταν. Ομως για να το γλυκάνουμε, ήταν ένας πολύ καλός φίλος του «δικού μας» Οτο Ρεχάγκελ.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News