Σε αίθουσα του δημοτικού σχολείου ο Μπους ενημερώνεται τηλεφωνικά ενώ οι υπόλοιποι παρακολουθούν τις τις εξελίξεις στην τηλεόραση | U.S. National Archives
Θέματα

O Μπους την 11η Σεπτεμβρίου

Ο άνθρωπος που παρακολουθούσε από κοντά τις αντιδράσεις του τότε αμερικανού προέδρου, Τζορτζ Μπους, αποφάσισε να δημοσιοποιήσει τις σημειώσεις που έκανε την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 - Ενας Μπους ψύχραιμος, εκδικητικός, αποφασισμένος να διεξάγει έναν πόλεμο κατά μίας ιδέας
Protagon Team

Είναι αρκετά 15 χρόνια για μία ψύχραιμη ματιά στην τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου; Αγνωστο. Αλλά ο Αρι Φλάισερ θεώρησε ότι δεν υπάρχει λόγος να φυλάσσει στη θυρίδα μίας τράπεζας τις σημειώσεις που έκανε εκείνη την ημέρα, ως επικεφαλής της γραμματείας Τύπου του αμερικανού προέδρου. Αποφάσισε να παραδώσει τις έξι σελίδες στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters. Να μάθουν οι πολίτες των ΗΠΑ τις λεπτομέρειες που δεν γνωρίζουν με σιγουριά παρά μόνον υποθέτουν. Τι ακριβώς έκανε ο Τζορτζ Μπους όταν έμαθε ότι δύο ουρανοξύστες χτυπήθηκαν από αεροπλάνα;

Οι σημειώσεις που έδωσε ο Φλάισερ σε δημοσιογράφους του Reuters (REUTERS/Hussein Waaile)

Η ημέρα είχε αρχίσει με την επίσκεψη του Μπους σε ένα δημοτικό σχολείο στην Σαρασότα, στη Φλόριντα. Ακριβώς μετά τις γνωριμίες και τις χειραψίες ανάμεσα στον τότε πρόεδρο και τα στελέχη του σχολείου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ενημερώθηκε για το περιστατικό. Ενα αεροπλάνο χτύπησε τον βόρειο πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. Ισως ήταν δυστύχημα.

Ο Μπους δεν αποχώρησε από το σχολείο, συνέχισε το πρόγραμμά του κανονικά. Η είδηση ότι χτυπήθηκε και ο δεύτερος πύργος έφτασε όταν ο ίδιος διάβαζε ένα παραμύθι στους μαθητές του σχολείου. Ναι, συνέχισε να διαβάζει το «The Pet Goat», ενώ κάποιος του ψιθύρισε -η φωτογραφία είναι γνωστή- ότι είχαν χτυπηθεί δύο ουρανοξύστες με χιλιάδες κόσμο μέσα. Πώς παρέμεινε τόσο ήρεμος; Γιατί δεν απευθύνθηκε αμέσως στους αμερικανούς πολίτες εκείνη τη στιγμή; Ο κ. Φλάισερ. από τη δική του σκοπιά, αναφέρει ότι ο λόγος που συνέχισε με το πρόγραμμα ο Μπους ήταν επειδή δεν έπρεπε να μιλήσει σε δημοσιογράφους προτού ενημερωθεί εξ ολοκλήρου. Ο ίδιος, άλλωστε, ως υπεύθυνος στα ζητήματα επικοινωνίας, τον συμβούλεψε με ένα σημείωμα να «μην πει τίποτε ακόμη».

Το πριν. Πριν αντιληφθεί ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ τι ακριβώς συνέβη στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, διάβαζε -σχεδόν ανέμελος- ένα παραμύθι σε μαθητές Δημοτικού (U.S. National Archives)
Το μετά. Ο Μπους πέρασε από διάφορες συναισθηματικές φάσεις όσο βρισκόταν στο προεδρικό αεροσκάφος Air Force One (U.S. National Archives)

Οι πρώτες σκέψεις του προέδρου –όταν πια ήταν σαφές ότι επρόκειτο για τρομοκρατική επίθεση- ήταν εκδικητικές. «Θα τους πιάσουμε τους μ….ς. Βρισκόμαστε σε πόλεμο», είπε τηλεφωνικά στον τότε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Ντικ Τσένεϊ. «Ανυπομονώ να μάθω ποιος το έκανε. Θα πάρει χρόνο αλλά θα εκδικηθούμε», έλεγε στους βοηθούς του που βρίσκονταν μαζί του στο αεροσκάφος Air Force One.  Υπήρξε και μία στιγμή διαύγειας κατά μία ειρωνεία. Προέβλεψε ότι «όταν μάθουμε ποιος το έκανε, δεν θα τους αρέσω ως πρόεδρος. Κάποιος θα πληρώσει».

Φυσικά επικρατούσε σύγχυση. Οι αρμόδιοι της ασφάλειας έπρεπε να δράσουν γρήγορα για να αποτρέψουν οποιαδήποτε άλλη επίθεση. Τοποθετήθηκε οπλισμένος φύλακας ακόμη και στην πόρτα που οδηγούσε στην καμπίνα του πιλότου του προεδρικού αεροσκάφους Air Force One. Τα πάντα έμοιαζαν πιθανά, ακόμη και το ενδεχόμενο να βρίσκεται κάποιος πράκτορας ανάμεσά τους, μέσα στο αεροσκάφος.

Με τον επικεφαλής προσωπικού, Αντι Καρντ στο προεδρικό αεροσκάφος (U.S. National Archives)

Το αεροσκάφος έκανε μία παράκαμψη πριν φτάσει στον Λευκό Οίκο. Πρώτος προορισμός ήταν η βάση στο Μπάρκσντειλ, στη Λουιζιάνα, ύστερα η βάση Οφουτ, στη Νεμπράσκα. Ο Μπους «ήθελε να γυρίσει σπίτι το συντομότερο», όπως έλεγε συνέχεια. «Δεν θέλω όποιος κι αν είναι αυτός να με αποκλείει από την Ουάσιγκτον», επαναλάμβανε. Αλλά οι άνδρες των υπηρεσιών Ασφαλείας ήταν σαφείς στις οδηγίες τους. Το κλίμα δεν ήταν ασφαλές. «Το σωστό είναι να περιμένουμε», συμβούλευε και ο επικεφαλής του προσωπικού, Αντι Καρντ. Τελικά προσγειώθηκε στην Ουάσιγκτον το βράδυ.

Οση ώρα βρισκόταν στον αέρα, βγήκε και ο μοιρολατρικός εαυτός του αμερικανού προέδρου. Λογικό, καθώς, θεωρητικά, βρισκόταν σε κίνδυνο η ίδια του η ζωή. Τηλεφώνησε στη σύζυγό του Λόρα. «Αν είμαι στον Λευκό Οίκο και συντριβεί πάνω του αεροσκάφος, το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι ελπίζω να έχω διαβάσει τη Βίβλο εκείνη την ημέρα», είπε.

Αυτός ήταν ο βαθιά θρησκευτικός και προσωπικός εαυτός που έβγαλε στις συζητήσεις του με τα κοντινά του πρόσωπα. Στους υπόλοιπους, στον Τσένεϊ για παράδειγμα, τόνιζε διαρκώς ότι πρέπει να σχηματιστεί η εντύπωση ότι η αμερικανική κυβέρνηση είχε ακόμη τον έλεγχο της κατάστασης. «Πρέπει να δουν οι πολίτες μία κυβέρνηση που λειτουργεί, γιατί η τηλεόραση αυτή τη στιγμή δείχνει ότι το έθνος μας έχει διαλυθεί, έχει βομβαρδιστεί».

Το ύφος στο αεροσκάφος ήταν τόσο δραματικό που ανά διαστήματα, κάποιες στιγμές έμοιαζαν εντελώς σουρεαλιστικές. Οταν έμπαιναν για παράδειγμα διαφημίσεις την ώρα που ήταν όλοι κολλημένοι στην τηλεόραση, αναμένοντας πληροφορίες για εξελίξεις, και ξαφνικά παρακολουθούσαν ένα σποτάκι για ταινίες αποτρίχωσης.

Στον Λευκό Οίκο, πλέον, συζητά με τους βοηθούς του την ομιλία που έχει προετοιμάσει να κάνει προς τους πολίτες, το βράδυ της 11ης Σεπτεμβρίου (U.S. National Archives)

Εννέα ημέρες αργότερα, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ έκανε την περίφημη ομιλία που καθόρισε εν πολλοίς τα επόμενα έτη σε διάφορα μέρη του κόσμου, αλλά πιο συγκεκριμένα στη Μέση Ανατολή. Κήρυξε τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας (war on terror). «Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας αρχίζει με την Αλ Κάιντα, αλλά δεν σταματά εκεί. Δεν θα σταματήσει μέχρι κάθε τρομοκρατική οργάνωση διεθνούς εμβέλειας να εντοπιστεί και να  ηττηθεί», τόνισε. Ο κόσμος που παρακολουθούσε καταχειροκρότησε. Οι συγκεντρωμένοι δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τότε ότι ο Μπους τους έβαζε σε έναν πόλεμο κατά μίας ιδέας, ή ούτε καν μίας ιδέας, κατά μίας αόριστης έννοιας. Λογικό: το μόνο που σκέφτονταν ήταν τα 2.996 θύματα της 11ης Σεπτεμβρίου.