Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Αυτός είναι ο πυρήνας των είκοσι ερωτημάτων που έθεσε η επιθεώρηση Scientific American. Το κάθε ένα καλύπτει έναν τομέα – από τον εποικισμό άλλων πλανητών έως τις πιθανότητες επιβίωσης του Homo Sapiens. Και την απάντηση σε κάθε ερώτημα έδωσε ένας ειδικός. Το αποτέλεσμα δεν μοιάζει ακριβώς με ένα παιχνίδι μελλοντολογίας. Αλλά με μια προβολή στο αύριο.
1. Υπάρχει μέλλον για την ανθρωπότητα έξω από τη Γη;
Τα επόμενα εκατό χρόνια θα υπάρξουν πιονέροι που θα ζήσουν στον Αρη ή και άλλους πλανήτες χρησιμοποιώντας τις βιοτεχνολογίες και τα cyborg για να προσαρμοστούν στο εξωγήινο περιβάλλον. Θα δημιουργηθεί έτσι ένα μετα-ανθρώπινο είδος, το οποίο θα μπορέσει να ταξιδέψει πέρα από το ηλιακό σύστημα.
* Μάρτιν Ρις, βρετανός κοσμολόγος και αστροφυσικός
2. Πότε και πού θα βρούμε εξωγήινες μορφές ζωής;
Εάν υπάρχει στον Αρη θα το ανακαλύψουμε μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια. Αλλοι υποψήφιοι είναι η Ευρώπη, που είναι το φεγγάρι του Δία, και ο Τιτάνας, δηλαδή το φεγγάρι του Κρόνου. Εάν υπάρχει όμως εκεί κάποια μορφή ζωής θα είναι πολύ διαφορετική από αυτή που γνωρίζουμε στη Γη
* Κάρολ Ε. Κλίλαντ, καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Κέντρο Αστροβιολογίας του πανεπιστημίου του Κολοράντο
3. Θα κατανοήσουμε ποτέ την αληθινή φύση της συνείδησης;
Ναι, δεν είναι μακριά η ημέρα όπου η επιστήμη θα φτάσει σε μια ποσοτική και προληπτική κατανόηση της ανθρώπινης συνείδησης και της θέσης της στο σύμπαν.
* Κρίστοφ Κοχ, πρόεδρος του αμερικανικού ινστιτούτου Allen για την Επιστήμη του Εγκεφάλου
4. Θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε μια μέρα τις κατάλληλες υποδομές υγείας για όλον τον πληθυσμό της Γης;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν συναντούν ποτέ στη ζωή τους γιατρό εξαιτίας της απόστασης των υποδομών υγείας. Πρέπει να επενδύσουμε σε ιατρικό προσωπικό.
* Ραχ Πανχαμπί, ιδρυτής του Last Mile Health
5. Η πρόοδος των νευροεπιστημών θα αλλάξει τον ποινικό κώδικα;
Οχι. Δεν μπορούμε να πούμε για κάποιον που έχει διαπράξει ένα αδίκημα ότι δεν φταίει ο ίδιος αλλά ο εγκέφαλός του. Ακόμη και αν εντοπίσουμε ένα συγκεκριμένο «εγκεφαλικό κύκλωμα» στους παιδεραστές, δεν θα μπορούσαμε να τους αφήσουμε ελεύθερους ακριβώς επειδή τείνουν να διαπράξουν το αδίκημα ξανά.
* Πατρίτσια Τσέρτσλαντ, καθηγήτρια Φιλοσοφίας και Νευροεπιστημών στο πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο
6. Τι πιθανότητες υπάρχουν να έχει επιβιώσει ο Homo Sapiens τα επόμενα 500 χρόνια;
Οι πιθανότητες είναι καλές. Ακόμη και οι μεγαλύτερες απειλές, από τους πυρηνικούς πολέμους έως οι οικολογικές καταστροφές που θα προκαλέσει η κλιματική αλλαγή, δεν θα εξαφάνιζαν εντελώς από τη Γη το ανθρώπινο είδος.
* Κάρλτον Κέιβς, καθηγητής Φυσικής και Αστρονομίας στο πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού
7. Σήμερα είμαστε πιο ασφαλείς απέναντι σε ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα;
Ο Ψυχρός Πόλεμος τελείωσε αλλά η «μηχανή της Αποκάλυψης» που κατασκευάστηκε τότε λειτουργεί ακόμη. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, έχουν 800 πυρηνικές κεφαλές στα υποβρύχιά τους τις οποίες θα μπορούσαν να εκτοξεύσουν ανά πάσα στιγμή. Και η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί σε μερικά λεπτά. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ακόμη η πιθανότητα ενός τυχαίου πυρηνικού πολέμου ή μιας εκτόξευσης που θα προκαλέσει ένας χάκερ.
* Φρανκ Φον Χίπελ, επίτιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον
8. Το σεξ θα περιπέσει σε αχρησία;
Οχι, αλλά είναι πιθανό να χρησιμοποιείται όλο και λιγότερο για την αναπαραγωγή. Κι αυτό γιατί σε 20 με 40 χρόνια θα μπορούμε να αποσπούμε ωράρια και σπερματοζωάρια από βλαστοκύτταρα.
* Χένρι Γκρίλι, διευθυντής του Κέντρου Νόμων και Βιοηθικής του πανεπιστημίου του Στάνφορντ
9. Θα μπορούμε να αντικαθιστούμε όλους τους ιστούς του ανθρώπινου σώματος;
Στους αιώνες που θα έρθουν είναι πιθανό να είμαστε σε θέση να δημιουργούμε ή να ανανεώνουμε όλους τους ιστούς του σώματος περιλαμβανομένων και εκείνων του εγκεφάλου, οι οποίοι είναι οι πιο σύνθετοι και μέχρι στιγμής οι πιο άγνωστοι για μας.
* Ρόμπερτ Λάνγκερ, καθηγητής στο ΜΙΤ
10. Μπορούμε να αποφύγουμε την έκτη εξαφάνιση;
Μπορούμε να την επιβραδύνουμε και επομένως να την αποφύγουμε αλλά μόνο εάν δράσουμε με ταχύτητα για να σταματήσουμε την απώλεια του βιότοπου, η οποία είναι και αυτή που οδηγεί στην εξαφάνιση ενός είδους. Η πρότασή μου; Να μετατρέψουμε σε φυσικό πάρκο τις μισές θάλασσας της Γης και τα μισά εδάφη της.
* Εντουαρντ Ο Ουίλσον, επίτιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ
11. Θα μπορέσουμε να τραφούμε από τον πλανήτη χωρίς να τον καταστρέψουμε;
Ναι, αρκεί να μειώσουμε την σπατάλη στο φαγητό και την κατανάλωση κρέατος, να αναπτύξουμε τις κατάλληλες τεχνολογίες, να εστιάσουμε στα κοινωνικοοικονομικά και περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα που χαρακτηρίζουν τη αειφόρο γεωργία.
* Πάμελα Ρόναλντ, ομότιμη καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Ντέιβις της Καλιφόρνιας
12. Θα εποικίσουμε το Διάστημα;
Εάν μιλάμε για την αποστολή ανθρώπων για μακρές περιόδους σε άλλους πλανήτες, αυτό μπορεί να συμβεί τα επόμενα πενήντα χρόνια. Αλλά εάν μιλάμε για αποικίες οι οποίες θα μπορούν να αυτοσυντηρούνται και να είναι ανεξάρτητες από τη Γη θα χρειαστεί πολύ περισσότερος χρόνος – αν υποθέσουμε ότι κάποια στιγμή θα μπορέσουμε να το κάνουμε.
* Κάθριν Α. Κόνλεϊ, υπεύθυνη της υπηρεσίας Planetary Protection της NASA
13. Θα ανακαλύψουμε κάποιον πλανήτη ίδιο με τη Γη;
Ναι, πρέπει μόνο να τον ψάξουμε. Σήμερα ξέρουμε ότι υπάρχουν πολλοί περισσότεροι πλανήτες σε τροχιά γύρω από αστέρια απ’ όσο πίστευαν οι ειδικοί είκοσι χρόνια πριν. Ξέρουμε επίσης ότι το νερό, απαραίτητο συστατικό για τη ζωή, είναι πολύ κοινό στο Διάστημα.
* Ακι Ρόμπεργκ, αστροφυσικός στο Goddard Space Flight Center της NASA
14. Θα υπάρξει θεραπεία για τη νόσο του Αλτσχάιμερ;
Εάν όχι μια θεραπεία που θα εξαφανίζει την ασθένεια, οπωσδήποτε θα υπάρξει ριζική βελτίωση μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Συνιστά ήδη μεγάλη επιτυχία το γεγονός ότι καθυστερούμε πέντε με δέκα χρόνια την εμφάνιση του σταδίου της άνοιας.
* Ρέιζα Σπέρλνιγκ, καθηγήτρια Νευρολογίας στο Harvard Medical School
15. Θα χρησιμοποιούμε στο μέλλον τεχνολογίες πρόβλεψης της διάθεσής μας;
Ναι. Στα επόμενα δέκα χρόνια αυτές οι τεχνολογίες θα μας προσφέρουν το αντίστοιχο της εξατομικευμένης πρόβλεψης για τον καιρό. Για παράδειγμα, με βάση τα επίπεδα του στρες, του ύπνου και της κοινωνικοσυναισθηματικής μας δραστηριότητας, θα μπορούμε να προβλέψουμε σε ποσοστό 80% τις πιθανότητες ενός χαλαρού και χαρούμενου σαββατοκύριακου.
* Ροζαλίντ Πικάρ, διευθύντρια του Affective Compiuter Research Group στο ΜΙΤ της Βοστώνης
16. Θα κατανοήσουμε ποτέ την φύση της σκοτεινής ύλης;
Δεν είναι βέβαιο. Θα εξαρτηθεί από το τι είναι πραγματικά η σκοτεινή ύλη και σε πιο βαθμό αλληλεπιδρά με την κανονική. Ισως να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τον τρόπο που επηρεάζει μεγάλες συμπαντικές δομές όπως είναι οι γαλαξίες.
* Λίζα Ράνταλ, καθηγήτρια Θεωρίας της Φυσικής και Κοσμολογίας στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
17. Θα μπορέσουμε να ελέγξουμε ασθένειες όπως είναι η σχιζοφρένεια και ο αυτισμός;
Μέχρι στιγμής οι νευροεπιστήμονες δεν έχουν εντοπίσει κάποιο λειτουργικό πρόβλημα που να συνδέεται με αυτές τις ασθένειες. Σε αυτή τη φάση ερευνούμε τη βιοχημεία και την αρχιτεκτονική του εγκεφάλου.
* Μάικλ Γκατζανίκα, διευθυντής του Κέντρου για τη Μελέτη του Μυαλού του πανεπιστημίου της Σάντα Μπάρμπαρα.
18. Η τεχνολογία θα περιορίσει τα πειράματα σε ζώα;
Εάν αποδειχθούν αξιόπιστα τα μικροτσίπ προσομοίωσης των ανθρώπινων οργάνων, όπως φαίνεται από τις πρώτες μελέτες, στην αναπαραγωγή της φυσιολογίας και των παθολογιών των πραγματικών οργάνων, τότε θα μπορέσουμε να απαλλάξουμε σταδιακά τα πειραματόζωα από τα τεστ των νέων φαρμάκων.
* Ντόναλντ Ε. Ινγκμπερ, διευθυντής του Wyss Institute του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
19. Η ισότητα των φύλων θα επιτευχθεί και στο επιστημονικό πεδίο;
Ναι, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε. Είναι απαραίτητες «ροζ ποσοστώσεις» για να προσηλυτίσουμε τις γυναίκες στην επιστήμη και την τεχνολογία, όπως επίσης και πολιτικές φιλικές προς την οικογένεια αλλά και μια νέα προσέγγιση στην έννοια του leader.
* Λόντα Σχίνμπινγκερ, καθηγήτρια Ιστορίας της Επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ
20. Θα μπορέσουμε μια μέρα να προβλέπουμε τις φυσικές καταστροφές ώρες και ημέρες πριν από την εκδήλωσή τους;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι οι σεισμοί, που προς το παρόν είναι απρόβλεπτοι. Στο μέλλον θα μπορούμε να χτυπήσουμε τον συναγερμό λίγα λεπτά πριν από τη δόνηση. Δεν θα είναι αρκετό για την εκκένωση μιας πόλης, αλλά αρκετό για τη σωτηρία πολλών ανθρώπινων ζωών.
* Ρίτσαρντ Αλεν, διευθυντής του Σεισμολογικού Εργαστηρίου του Μπέρκλεϊ στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια