Τον Ιανουάριο του 2017 έκανε παγωνιά στη Θεσσαλονίκη. Μια από εκείνες τις εφιαλτικές ημέρες, μια υπάλληλος ΜκΟ συνάντησε στον Σιδηροδρομικό Σταθμό δυο πακιστανούς μετανάστες να τουρτουρίζουν χωρίς χοντρά ρούχα. Οι μετανάστες αυτοί, οι οποίοι ισχυρίζονταν ότι ήταν ανήλικοι, είχαν πρόσφατα αποβληθεί από τη δομή στην οποία φιλοξενούνταν, διότι είχαν πρωταγωνιστήσει σε ένα πολύ σοβαρό επεισόδιο. Για την ακρίβεια, είχαν μαχαιρώσει κάποιον άλλο φιλοξενούμενο στη δομή, η οποία λειτουργεί με την ευθύνη πολύ γνωστής ΜκΟ. Επειδή ήταν άστεγοι και χωρίς χρήματα, η γυναίκα τούς συμβούλευσε να καταφύγουν στο σπίτι του Μ. Πρόκειται για Γάλλο ο οποίος ζει στη Θεσσαλονίκη από το 2006, ταγμένος στους αναξιοπαθούντες. Ο Μ. ήταν γνωστός σε πολλούς παράγοντες ΜκΟ, διότι μάζευε ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα και ήταν αλληλέγγυος σε όποιον τον είχε ανάγκη. Μάλιστα, το σπίτι του βρίσκεται πολύ κοντά στο Γαλλικό Ινστιτούτο και το προξενείο της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη.
Όντως, οι νεαροί αναζήτησαν καταφύγιο στο σπίτι του Μ. Μαζί τους έφεραν κι άλλους δύο φίλους τους και μετά από λίγες ημέρες έφεραν κι έναν πέμπτο. Όλοι τους ισχυρίζονταν ότι είναι από 14 έως 17 ετών. Ανήλικοι. Λίγες εβδομάδες αργότερα, η ΜκΟ ζήτησε από όποιον φιλοξενεί ανηλίκους στη Θεσσαλονίκη να προσέλθει στα γραφεία της για να τους δηλώσει. Όντως, ο Μ. προσήλθε με τους τρεις από τους πέντε φιλοξενούμενους, δήλωσε και τους άλλους δυο, και ζήτησε βοήθεια από τη ΜκΟ, διότι την εποχή εκείνη φιλοξενούσε συνολικά 14 άτομα στο σπίτι του, κάτι που ήταν πολύ δύσκολο να αντέξει. Να σημειωθεί ότι οι δύο που δεν είχαν προσέλθει στη ΜκΟ, ήταν εκείνοι που είχαν εμπλακεί στο επεισόδιο με τον τραυματισμό και για το οποίο είχαν αποβληθεί από τη δομή. Επίσης, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, η γυναίκα που έφερε σε επαφή τους μετανάστες με τον Μ. απολύθηκε από τη ΜκΟ, μόλις αυτό μαθεύτηκε.
Μετά την επίσκεψη εκείνη, εμφανίστηκαν στη ΜκΟ οι ανωτέρω δύο μετανάστες, κατηγορώντας τον Μ. ότι ασελγούσε σε βάρος τους. Οι υπάλληλοι της ΜκΟ ενήργησαν ως προανακριτική αρχή, παίρνοντας καταθέσεις και από τα υπόλοιπα παιδιά. Στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι οι καταθέσεις ελήφθησαν μέσω διερμηνέα, στη γλώσσα ή τη διάλεκτο των κατηγόρων. Ο μικρότερος, 14 ετών, κατέθεσε ότι δεν τον παρενόχλησε, αλλά του έδινε χάπια για τη φαγούρα τα οποία τον έκαναν να κοιμάται όλη την ημέρα. Οι τρεις είπαν ότι έμπαινε γυμνός όταν αυτοί έκαναν μπάνιο κι ο ένας υποστήριξε ότι ο Γάλλος τον έβαζε να διεισδύει μέσα του. Μάλιστα, ισχυρίστηκε ότι αυτό συνέβη τέσσερις φορές.
Τις ημέρες εκείνες, ο Μ. έλειπε σε μια αποστολή στα Σκόπια. Επιστρέφοντας, συνελήφθη, καθώς η ΜκΟ είχε προσφύγει –ως όφειλε- στην Εισαγγελία Ανηλίκων, είχε διενεργηθεί έρευνα από το Τμήμα Προστασίας Ανηλίκων της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης στο σπίτι του, όπου βρέθηκαν 14 κουτιά με χάπια ενός παυσίπονου που περιέχει κωδεΐνη, τύπου Lonarid. Κρίθηκε προφυλακιστέος, ενώ με ειδική διάταξη της Εισαγγελίας, στις 23 Φεβρουαρίου 2017 δόθηκαν φωτογραφίες του στη δημοσιότητα. Μεταφέρθηκε στη φυλακή Γρεβενών, μια δύσκολη φυλακή για κρατούμενους για εγκλήματα τιμής. Εκεί, κάποιοι κρατούμενοι του επιτέθηκαν για να τον βιάσουν και τον χτύπησαν πολύ άσχημα. Συνεπεία αυτού, είχε ένα καρδιακό επεισόδιο, ενώ από τα χτυπήματα έχασε δόντια. Το αίτημά του για μεταφορά στο νοσοκομείο δεν ικανοποιήθηκε.
Πριν από δυο εβδομάδες ο Γάλλος δικάστηκε στη Θεσσαλονίκη, από το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων. Ελλείψει ιδίων πόρων, ζήτησε νομική συμπαράσταση από το κράτος. Ο δικηγόρος που ορίστηκε αυτεπαγγέλτως, θέλησε πρώτα να διαβάσει τη δικογραφία. «Εκτός από δικηγόρος είμαι και πατέρας», λέει στο Protagon ο Χρήστος Σταματίου, νομικός παραστάτης του. «Ζήτησα να δω πρώτα τη δικογραφία, για να σιγουρευτώ ότι δεν θα αντιμετώπιζα κάποιο ηθικό πρόβλημα. Μόλις τη διάβασα, διαπίστωσα ότι δεν προκύπτει η τέλεση των αδικημάτων», όπως είπε αργότερα και στην αγόρευσή του.
Ο Μ. ζήτησε να δικαστεί, διότι δεν άντεχε άλλο στη φυλακή, πίστευε ότι η απόφαση θα ήταν ευνοϊκή για εκείνον, ενώ είχε ήδη αποφασιστεί η παράταση της προφυλάκισής του στο ανώτατο όριο των 18 μηνών. Και γιατί να μην το πιστεύει, άλλωστε; Δεν υπήρχαν στοιχεία για τα εγκλήματα για τα οποία κατηγορούνταν, ενώ είχαν έρθει από τη Γαλλία μάρτυρες για τη δίκη του. Μάλιστα, είχαν έρθει οι άνθρωποι που του είχαν στείλει τα 14 κουτιά με τα παυσίπονα χάπια, τα οποία τον είχαν ενοχοποιήσει ως διακινητή ναρκωτικών, αξίας 1,67 € ανά κουτί. Ήταν έτοιμοι να καταθέσουν ότι του είχαν στείλει διάφορα είδη για να προσφέρει σε αναξιοπαθούντες, ανάμεσα στα οποία και τα χάπια αυτά, είχαν φέρει και το δελτίο αποστολής μαζί.
Η δίκη όμως είναι από αυτές που δημιούργησαν ένα -αμήχανο στην αρχή και ανήσυχο στη συνέχεια- σούσουρο στον νομικό κόσμο της Θεσσαλονίκης. Για ένα τόσο σοβαρό κατηγορητήριο, για εγκλήματα που επισύρουν ποινή πολυετούς καθείρξεως, εξετάστηκαν μόλις τρεις μάρτυρες υπεράσπισης, και πάντως όχι εκείνοι που είχαν έρθει από τη Γαλλία ειδικά για τη δίκη.
Οι κατήγοροι δεν παρουσιάστηκαν στο Δικαστήριο. Μάλιστα, δεν είναι γνωστό πού βρίσκονται, έχουν εξαφανιστεί. Ως μάρτυρες κατηγορίας κατέθεσαν οι ψυχολόγοι – εμπειρογνώμονες της ΜκΟ στους οποίους είχαν γίνει οι καταγγελίες. Σύμφωνα με τις καταθέσεις τους, δεν ήταν σε θέση να αξιολογήσουν κατά πόσον οι καταγγέλλοντες είχαν επίγνωση της σοβαρότητας των καταγγελιών τους, διότι μεσολαβούσε η διερμηνεία, αλλά και διότι η δημιουργία του ψυχολογικού προφίλ, ιδιαίτερα παιδιών, χρειαζόταν πολλές συνεδρίες και δεν αρκούσε μία, η οποία έτσι κι αλλιώς δεν ήταν συνεδρία, παρά μόνο λήψη κατάθεσης από υπαλλήλους της ΜΚΟ, όχι στα πλαίσια κάποιας θεσπισμένης προανακριτικής διαδικασίας. Για τον ίδιο λόγο, δεν μπορούσαν να καταλάβουν εάν λένε αλήθεια ή ψέματα. Επίσης, κανείς δεν μπορούσε να καταθέσει με ακρίβεια ποια είναι η ηλικία των παιδιών. Στα προφίλ τους στο facebook, πάντως, οι καταγγέλλοντες εμφανίζουν ημερομηνίες γεννήσεως που τους καθιστούν ενήλικες κατά τον κρίσιμο χρόνο. Εφόσον δεν ήταν ανήλικοι, όμως, δεν υπάρχει έγκλημα. Όσο για τον 14χρονο ο οποίος κατέθεσε ότι ο Μ. τον νάρκωνε με χάπια, εμφανίζεται σε φωτογραφίες την περίοδο εκείνη να χοροπηδά ευτυχισμένος. Επιπλέον, μόλις συνελήφθη και άκουσε τις κατηγορίες, ο Μ. είχε ζητήσει από ιατροδικαστή εξέταση, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν είχε υπάρξει σεξουαλική επαφή. Η εξέταση βγήκε αρνητική.
Αγνοώντας όλα τα παραπάνω στοιχεία, η έδρα ζήτησε να μάθει μόνον εάν ο κατηγορούμενος ήταν παντρεμένος και είχε σχέσεις με γυναίκες καθώς και πώς βιοποριζόταν καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που εκτελούσε το φιλανθρωπικό του έργο. Ως προς το πρώτο, η απάντηση ήταν αρνητική κι ως προς το δεύτερο κανείς δεν απάντησε θετικά. Για δε το τρίτο, εξήγησε ότι ο τρόπος ήταν να τον χρηματοδοτούν άλλοι φιλάνθρωποι διαθέτοντας το εισόδημα από την εργασία τους, όσο αυτός διέθετε την προσωπική του ζωή στην υπηρέτηση αυτού του σκοπού, κάτι που είχε πράξει ο ίδιος τα προηγούμενα χρόνια, διαθέτοντας το εισόδημα από τη δική του εργασία σε αυτούς που διέθεταν την προσωπική τους ζωή στον ίδιο σκοπό. Δεν του αναγνωρίστηκε κανένα απολύτως ελαφρυντικό, ούτε καν του πρότερου έντιμου βίου. Καταδικάστηκε σε 14 χρόνια κάθειρξη και οδηγήθηκε στη φυλακή, διότι αποφασίστηκε η έφεση να μην έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα.
Ο Μ. σαπίζει στη φυλακή, χωρίς να έχει αποδειχθεί η ενοχή του. Με κατήγορους η αξιοπιστία των οποίων δεν είναι αδιαμφισβήτητη και οι οποίοι θα ωφελούνταν εάν εμφανίζονταν ως κακοποιημένοι, διότι θα μπορούσαν να μπουν σε καθεστώς ασύλου. Υπάρχει, όμως, ένα σημείο στο οποίο δεν έχει δοθεί σημασία και πιθανώς να αφορά και άλλες περιπτώσεις: η διαχείριση του Προσφυγικού.
Είναι νόμιμο μια ΜκΟ να διώχνει ανήλικους από τις δομές της; Είναι, μας διαβεβαιώνουν οι αρμόδιοι, εφόσον έχουν επιδείξει παραβατική συμπεριφορά. Της αποβολής πρέπει να προηγηθεί αναφορά στην Εισαγγελία Ανηλίκων. Η Εισαγγελία Ανηλίκων είναι αρμόδια για να ειδοποιήσει την Αστυνομία και να χειριστεί την υπόθεση.
Είναι νόμιμο η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, να «αναθέτει» σε ΜΚΟ να διενεργούν έρευνες για τις συνθήκες φιλοξενίας προσφύγων, εκτός δομών ΜΚΟ; Δηλαδή, για να ανακεφαλαιώσουμε, υπάρχουν άνθρωποι, πιθανώς ανήλικοι, οι οποίοι μπορεί να προβαίνουν σε εγκλήματα κατά της ζωής μέσα στις δομές, να εκδιώκονται από αυτές και κανείς να μην ασχολείται με τη δίωξή τους ή την τιμωρία τους. Επιπλέον, υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι είναι πιθανώς ανήλικοι και θεωρείται αξιόπιστη από την πλευρά τους η εκτόξευση κατηγοριών σε βάρος ενήλικου, χωρίς να έχει διαπιστωθεί ο βαθμός ωριμότητάς τους. Άνθρωποι οι οποίοι έχουν επιδείξει οι ίδιοι παραβατική συμπεριφορά και παρ’ όλα αυτά οι καταθέσεις τους να θεωρούνται τόσο ισχυρές και αξιόπιστες που, ενώ δεν παραστάθηκε κανείς τους για να υποστηρίξει την κατηγορία, το Δικαστήριο δεν ζήτησε καν να προσαχθούν στο ακροατήριο, ώστε να διαπιστωθεί, με τον σχηματισμό της απαραίτητης για την καταδίκη κάποιου σε πολυετή κάθειρξη, δικανικής πεποίθησης, η αλήθεια των καταγγελιών!
Το Protagon επικοινώνησε με την ΜκΟ, οι αρμόδιοι της οποίας μας διαβεβαίωσαν ότι όλα έγιναν νομότυπα και ότι όλοι οι χειρισμοί τους ήταν σωστοί, αρνούμενοι να μας δώσουν το οποιοδήποτε στοιχείο θα επιβεβαίωνε τον ισχυρισμό τους.
Συμπτωματικά, πάλι στη Θεσσαλονίκη, πριν από λίγες ημέρες ένας πατέρας ο οποίος ασελγούσε στην 4χρονη κόρη του καταδικάστηκε σε κάθειρξη 13 ετών και το Δικαστήριο έδωσε στην έφεσή του ανασταλτικό αποτέλεσμα. Ο πατέρας αφέθηκε ελεύθερος. Ίσως επειδή εκείνος είχε να επιδείξει ένα γάμο στο ενεργητικό του…
Ευλόγως, προκύπτει το ερώτημα τι στάση κρατά το προξενείο της Γαλλίας στην Ελλάδα, εφόσον ο Μ. είναι Γάλλος. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν αντιλήφθηκε από την αρχή, και ιδίως στον κρίσιμο χρόνο σύνταξης του κατηγορητηρίου, τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η αντισυμβατική και αντικομφορμιστική στάση ζωής του Μ. και η ανεπαρκής γνώση ελληνικών τον έκαναν να υποτιμήσει τον κίνδυνο από μια τέτοια κατηγορία και να μην ζητήσει βοήθεια. Ακόμη και την ημέρα της δίκης του, είχε την πεποίθηση ότι δεν θα χρειαστεί περαιτέρω βοήθεια, διότι το Δικαστήριο θα αναγνωρίσει την αθωότητά του. Ο Γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη ήταν παρών στη δίκη, ενώ τον επισκέπτεται στη φυλακή.