Σκέφτεστε να πάτε διακοπές; Μπράβο, πολύ σωστά θα κάνετε. Μέσα στο χάος, το κόστος και τη σύγχυση, που περιβάλλουν σήμερα τα ταξίδια, για κάποιους, ακόμη και μια εβδομάδα στον ήλιο, μπορεί να είναι άπιαστο όνειρο. Για όσους δεν το κατάλαβαν, η εργασία από το σπίτι δεν αποτελεί διάλειμμα ή διακοπές. Ισως, μάλιστα, κάποιοι να έχουν επιβαρυνθεί ακόμη περισσότερο, αφού ενίοτε (ή πάντοτε) η μετάβαση στον χώρο εργασίας μπορεί να είναι ανακουφιστική.
Οι διακοπές δεν είναι απλή ικανοποίηση, είναι μια κατάσταση ζωτικής σημασίας για καλή υγεία και ψυχολογική ευεξία. Μάλιστα, ειδικά μετά την χρονιά που περάσαμε, είναι πιο σημαντικό από ποτέ να βρούμε έναν τρόπο να ξεφύγουμε ταξιδεύοντας, στο εσωτερικό (για σκεφτείτε λίγο βουτιές σε γαλανά νερά και χουζούρι κάτω από τον καυτό ήλιο), αλλά, γιατί όχι, και στο εξωτερικό. Η Σάρον Γουόκερ γράφει στην Telegraph επτά λόγους για τους οποίους οφείλουμε να ξεφύγουμε από την καθημερινότητά μας και τους τρόπους να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη των διακοπών για την υγεία μας. Κρατήστε σημειώσεις:
1. Καλύτερος ύπνος
«Οι διακοπές προσφέρουν την ευκαιρία για ύπνο καλής ποιότητας», λέει ο δρ Γκάι Μίντοους, ιδρυτής του «The Sleep School». Σύμφωνα με μια μελέτη, ύστερα από δύο ή τρεις ημέρες διακοπών, οι περισσότεροι άνθρωποι απολαμβάνουν κατά μέσο όρο μία ώρα περισσότερου ύπνου καλής ποιότητας από ό, τι πριν από το ταξίδι, πράγμα που βοηθάει το ανοσοποιητικό σύστημα: «Γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι, που συνήθως κοιμούνται λιγότερο από έξι ώρες τη νύχτα, έχουν 4,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να κρυολογήσουν», λέει ο Μίντοους. Υποστηρίζει ακόμα ότι γενικά είναι καλύτερο να ξυπνάς και να κοιμάσαι την ίδια ώρα κάθε μέρα, αλλά η σιέστα το απομεσήμερο μπορεί να είναι ένας άλλος τρόπος για να «αποταμιεύσει» κανείς ύπνο. Φροντίστε, ωστόσο, να κλείνετε όλες τις οθόνες πριν από το βραδινό φαγητό, καθώς το μπλε φως διαταράσσει τον ύπνο.
Αν μάλιστα εξαιτίας της πανδημίας κοιμάστε πιο αργά (βλέποντας Netflix και Ertflix με τις ώρες μέσα στη νύχτα) είναι καιρός τώρα να ρυθμίσετε και πάλι το εσωτερικό σας ρολόι. «Οταν οι άνθρωποι απομακρύνονται από τα φώτα της πόλης, μέσα σε πέντε ημέρες τα επίπεδα μελατονίνης τους αλλάζουν έως και δύο ώρες νωρίτερα, οπότε τους παίρνει ο ύπνος πιο γρήγορα και είναι βαθύς και καλύτερης ποιότητας», λέει ο Μίντοους και συμπληρώνει ότι «Ο βαθύς ύπνος συνδέεται με βελτιωμένη επίλυση προβλημάτων και “επισκευή” των κυττάρων».
2. Περισσότερη βιταμίνη D
Οι διακοπές είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για την αναπλήρωση των αποθεμάτων της βιταμίνης D, ειδικά έπειτα από μήνες διαβίωσης σε εσωτερικούς χώρους. Αυτή η λιποδιαλυτή βιταμίνη, η οποία παράγεται από το σώμα μας κάτω από το φως του ήλιου, είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών. Πρόσφατα, εξάλλου, έχει αποδειχτεί ο ρόλος της στην ανοσία και τη δυνατότητα προστασίας από οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις.
Ενας στους πέντε από εμάς πιστεύεται ότι δεν έχει επαρκείς ποσότητες: ειδικά τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με πιο σκούρο δέρμα ανήκουν σε ομάδες με υψηλά επίπεδα ανεπάρκειας βιταμίνης D. Ευτυχώς, οι διακοπές μπορούν να μας ενισχύσουν στα γρήγορα. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να παραγάγουν αρκετή βιταμίνη D μένοντας καθημερινά στον ήλιο για σύντομα χρονικά διαστήματα, με ακάλυπτα χέρια και πόδια, κρατώντας τα απλωμένα και χωρίς αντηλιακό, ειδικά από τις 11 π.μ. έως τις 3 μ.μ. Αν ο ήλιος είναι πολύ δυνατός, μείνετε για λίγο ακάλυπτοι και μετά βάλτε αντηλιακό και αναζητήστε σκιά.
«Εάν βρίσκεστε έξω 6-7 ώρες την ημέρα, αυτό ισοδυναμεί με 10.000 μονάδες βιταμίνης D. Σίγουρα θα αυξήσει τα αποθέματά σας για έναν ολόκληρο μήνα μετά», λέει ο δρ Τζέοφ Μούλαν, ειδικός (εναλλακτικής) λειτουργικής ιατρικής και σύμβουλος διατροφής στο κέντρο Human People.
3. Προστατεύουν την καρδιά
Η άδεια μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου, περιορίζοντας τον κίνδυνο εμφάνισης του μεταβολικού συνδρόμου, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο των Συρακουσών της Νέας Υόρκης. Το μεταβολικό σύνδρομο περιλαμβάνει συνθήκες όπως υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και αρτηριακής πίεσης, τα οποία μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychology & Health, διαπίστωσε ότι διέτρεχαν χαμηλότερο κίνδυνο όσοι είχαν κάνει πέντε διαλείμματα, έχοντας πάρει δύο εβδομάδες ετήσιας άδειας τον περασμένο χρόνο, με τον κίνδυνο του μεταβολικού συνδρόμου να μειώνεται κατά 24% για κάθε διάστημα διακοπών που έκαναν.
Η Framingham Heart Study, μια μακροχρόνια μελέτη που παρακολούθησε 5.209 άνδρες και γυναίκες ηλικίας από 30 έως 62 ετών, συνέδεσε επίσης τις σπάνιες διακοπές με μεγαλύτερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, σε σύγκριση με εκείνους που έκαναν διακοπές δύο φορές τον χρόνο. Μια άλλη έρευνα παρακολούθησε 12.000 μεσήλικες άνδρες, οι οποίοι είχαν υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, επί εννέα χρόνια. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι δεν έλαβαν ετήσια άδεια, είχαν 21% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από όλες τις αιτίες και είχαν 32% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιακή προσβολή.
Ωστόσο, προσπαθήστε να μην αναιρέσετε τα καλά των διακοπών τρώγοντας και πίνοντας υπερβολικά…
4. Μειώνουν το άγχος και μας γεμίζουν με ενέργεια
«Οι συνέπειες της κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες) είναι τεράστιες, οπότε θα ήταν πολύ ευεργετικό να τη μειώσετε πηγαίνοντας διακοπές», λέει ο δρ Μούλαν, «Οι άνθρωποι ξεχνούν ότι το άγχος είναι σαν να ψεκάζεις το σώμα σου καθημερινά με στεροειδή. Η κορτιζόλη καταστέλλει τις σεξουαλικές ορμόνες και τον θυρεοειδή, οπότε τα μαλλιά μπορεί να αραιώσουν, ενώ επίσης μειώνεται η λίμπιντο και η ενέργειά σας».
Η έρευνα δείχνει ότι οι διακοπές μπορεί να μειώσουν το άγχος και την εξάντληση (του burn out), όπως και τον αριθμό των αδειών για λόγους ασθενείας, αλλά για να δείτε τα πλήρη οφέλη για την υγεία σας θα πρέπει να απενεργοποιήσετε τις ηλεκτρονικές συσκευές σας. Και αυτό γιατί ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ διαπίστωσαν ότι για να ωφεληθεί κανείς από τις διακοπές του, η αποσύνδεση από την εργασία και από τον έλεγχο των e-mail και η απενεργοποίηση του επαγγελματικού κινητού τηλεφώνου ήταν πιο σημαντικοί παράγοντες από τη χρονική διάρκεια των διακοπών.
Η ψυχολόγος Λίντα Μπλερ προσθέτει ότι δεν έχει σημασία πόσο μακριά πάτε. Στην πραγματικότητα, οι διακοπές σας μπορεί να είναι ακόμα πιο χαλαρωτικές αν πάτε κάπου κοντά. «Το άγχος ταξιδιού στην αρχή ή στο τέλος των διακοπών μπορεί πραγματικά να μειώσει τα οφέλη. Οι καλύτερες διακοπές, που έκανα ποτέ με τα παιδιά μου, ήταν σε ένα ξενοδοχείο 5 χλμ. μακριά. Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και τους είπα ότι θα κάνουμε ένα μακρινό ταξίδι, αλλά ύστερα από πέντε λεπτά φτάσαμε και όλοι ήταν ενθουσιασμένοι, κανείς δεν είχε κουραστεί. Ηταν οι πιο ξεκούραστες διακοπές που κάναμε ποτέ», λέει.
5. Στόχος σας το πρόγραμμα γυμναστικής
Ωρα για δίαιτα και γυμναστική! Τίποτα δεν μπορεί να μας κινητοποιήσει περισσότερο από την εικόνα του «χειμωνιάτικου» σώματός μας ενώ προσπαθεί να στριμωχτεί στο περσινό μαγιό… Ωστόσο, για να αξιοποιήσετε στο έπακρο το κίνητρό σας, πρέπει να σκεφτείτε πέρα από τους αριθμούς: «Οταν επικεντρωνόμαστε σε ένα αποτέλεσμα ή έναν “εξωτερικό” στόχο, όπως “πρέπει να χάσω 10 κιλά”, στην ουσία εξαρτώμεθα από μια εξωτερική επικύρωση», λέει η δρ Χέδερ ΜακΚι, ειδικός στην αλλαγή συμπεριφοράς, «Στη συνέχεια, αν η ζυγαριά δεν φτάσει στον σωστό αριθμό, νιώθουμε ότι “αποτύχαμε”, χάνουμε το κίνητρό μας και παραιτούμεθα». Αντ’ αυτού, πρέπει να «επικεντρωθούμε στη διαδικασία», λέει η ΜακΚι, δημιουργώντας νέες συνήθειες ως μέρος της καθημερινής ρουτίνας μας, όπως η αύξηση του αριθμού των βημάτων που κάνουμε καθημερινά.
Συμβουλεύει, επίσης, να σκεφτούμε ποιο είναι το κίνητρό μας για να χάσουμε βάρος ή να γυμναστούμε. «Το θέλετε επειδή θα νιώσετε πιο ευτυχισμένοι και πιο σίγουροι με το σώμα σας; Ή για να έχετε περισσότερη ενέργεια;», λέει η ΜακΚι. Η έρευνα δείχνει ότι είναι πολύ πιο πιθανό να επιμείνουμε όταν οι στόχοι είναι «εγγενείς», που σημαίνει ότι συνδυάζονται με τις αξίες μας και έχουν προσωπική σημασία.
6. Χρόνος μαζί και χώρια
Είτε έχετε περάσει τον περασμένο χρόνο κλεισμένοι μαζί με την οικογένειά σας σε ένα διαμέρισμα, προσπαθώντας να συνδυάσετε τη δουλειά από το σπίτι με τα μαθήματα των παιδιών από το σπίτι, είτε είχατε ελάχιστες ευκαιρίες να δείτε από κοντά τους αγαπημένους σας, είναι σημαντικό να μοιραστείτε λίγο ποιοτικό χρόνο μαζί τους. Η έρευνα δείχνει ότι οι δραστηριότητες των διακοπών, όπως το παιχνίδι ή η βόλτα, μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία κοινών εμπειριών, στη βελτίωση των σχέσεων και στη δημιουργία στενότερων δεσμών στις οικογένειες.
Ωστόσο, αν η σχέση σας είναι στα όριά της, οι διακοπές μπορούν να γίνουν αφορμή για να διορθωθεί ή να διαλυθεί. Σε κάθε περίπτωση, η έρευνα δείχνει ότι τα ζευγάρια που ταξιδεύουν μαζί έρχονται πιο κοντά και έχουν μεγαλύτερη οικειότητα με τον σύντροφό τους.
Αν, πάλι, έχετε περάσει τον τελευταίο χρόνο ο ένας πάνω στον άλλο, είναι ευκαιρία να ανασάνετε λίγο, λέει η Μπλερ: «Διατηρήστε ένα σημείο επαφής καθημερινά –θα πρότεινα να τρώτε μαζί το βράδυ– και όλη την υπόλοιπη ημέρα μπορεί να κανει ο καθένας ό,τι θέλει. Ετσι, θα νιώσετε ανανεωμένοι όταν επιστρέψετε».
7. … και μόλις επιστρέψετε, προγραμματίστε το επόμενο ταξίδι
Ερευνητές στην Ολλανδία εξέτασαν την επίδραση των διακοπών στην ευτυχία και διαπίστωσαν ότι η μεγαλύτερη βελτίωση της διάθεσης προήλθε αναμένοντας τις διακοπές, με τη θετική επιρροή της «προσδοκίας των διακοπών» να διαρκεί οκτώ εβδομάδες. Δυστυχώς, αυτό το «ανέβασμα» δεν φαίνεται να παραμένει μετά τις διακοπές για τους περισσότερους ανθρώπους. Ακόμα και εκείνοι που αισθάνονταν «πολύ χαλαρωμένοι» στις διακοπές τους, ανέφεραν ότι τα οφέλη διήρκεσαν το πολύ δύο εβδομάδες μετά. Για μέγιστη ευτυχία, λοιπόν, οι ερευνητές προτείνουν τα πολλά μικρά ταξίδια κατά τη διάρκεια του χρόνου, αντί για μεγάλες διακοπές μία φορά. Πράξτε, λοιπόν, αναλόγως.