Ερευνητές στη Βρετανία κατάφεραν, για πρώτη φορά, να φέρουν στη ζωή έμβρυα ποντικιών, χρησιμοποιώντας μεν σπερματοζωάρια, αλλά παρακάμπτοντας την απαραίτητη -με όσα γνωρίζουμε ως σήμερα- διαδικασία γονιμοποίησης του ωαρίου από το σπέρμα.
Στο παρελθόν οι επιστήμονες είχαν «ξεγελάσει» ωάρια, σύμφωνα με δημοσίευμα της Telegraph, με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν σε έμβρυα, χωρίς προηγουμένως να έχουν γονιμοποιηθεί (παρθενογένεση). Ομως όλα αυτού του τύπου τα έμβρυα πέθαιναν μέσα σε λίγες ημέρες, επειδή δεν είχαν εξασφαλίσει αναπτυξιακές διαδικασίες, για τις οποίες είναι αναγκαία η παρουσία του σπερματοζωαρίου.
Ερευνητές του Τμήματος Βιολογίας και Βιοχημείας του Πανεπιστημίου του Μπαθ κατόρθωσαν να αναπτύξουν μέθοδο εισαγωγής σπερματοζωαρίων σε τέτοιου τύπου έμβρυα ποντικών, δημιουργημένα δηλαδή από παρθενογένεση, με αποτέλεσμα να προκύψουν υγιή έμβρυα και εν συνεχεία απόγονοι, και μάλιστα με ποσοστό επιτυχίας που φτάνει ως και το 24% – ιδιαιτέρως υψηλό, αν σκεφτεί κάποιος το μηδενικό ποσοστό των τελευταίων προσπαθειών.
Υπό κανονικές συνθήκες, το ωάριο και το σπερματοζωάριο από κοινού μεταμορφώνονται σε έμβρυο. Κατά τη γονιμοποίηση του ωαρίου συμβαίνουν μια σειρά από βιολογικές διαδικασίες αναπρογραμματισμού, που επιτρέπουν στο σπερματοζωάριο να ωριμάσει, έτσι ώστε να διαιρεθεί και να παράξει όλα τα διαφοροποιημένα (εξειδικευμένα) κύτταρα ενός οργανισμού.
Οι ερευνητές εισήγαγαν το σπερματοζωάριο σε εμβρυικό κύτταρο, προτού αυτό διαιρεθεί σε δύο κύτταρα. Τα εμβρυικά κύτταρα είχαν προηγουμένως υποστεί χημική επεξεργασία, ώστε να περιέχουν μόνο μια σειρά χρωμοσωμάτων και όχι τη συνήθη διπλή σειρά που προκύπτει μετά τη συγχώνευση του σπερματοζωαρίου με το ωάριο.
Ο Τόνι Πέρι, εμβρυολόγος και επικεφαλής της μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, δήλωσε ότι πρόκειται για την πρώτη φορά που επιτυγχάνεται πλήρης ανάπτυξη μέσω της εισαγωγής σπέρματος σε έμβρυα. «Η έρευνά μας ανατρέπει το δόγμα των πρώτων εμβρυολόγων, από το 1827, όταν παρατήρησαν τα πρώτα ωάρια θηλαστικών και 50 χρόνια αργότερα, όταν παρατήρησαν τη διαδικασία γονιμοποίησης, πιστεύοντας από τότε ότι μόνο ένα ωοκύτταρο, γονιμοποιημένο από ένα σπερματοζωάριο, είναι δυνατό να οδηγήσει στη γέννηση ενός ζωντανού θηλαστικού», δήλωσε ο Πέρι.
Είναι, λοιπόν, πιθανό στο μέλλον να συνδυάζονται κοινά κύτταρα του σώματός μας με σπέρμα, ώστε να δημιουργηθούν απόγονοι. Ετσι δύο άντρες, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να αποκτήσουν παιδί, χρησιμοποιώντας μόνο σπέρμα και τα κύτταρά τους – ακόμα και ένας άνδρας μόνος του θα μπορούσε να αποκτήσει απόγονο χρησιμοποιώντας δικά του κύτταρα, δημιουργώντας παιδί που θα είναι όμοιό του, όχι κλώνος. Βέβαια, στην παρούσα φάση, όλα αυτά είναι απλώς ενδεχόμενα.
Ετσι, αν και το νέο πείραμα δείχνει ότι είναι δυνατό να παρακαμφθεί η γονιμοποίηση του ωαρίου, η μέθοδος πολύ απέχει από το να θεωρηθεί εφαρμόσιμη και στους ανθρώπους. Κατ’ αρχάς, η επιβίωση (24%) των εμβρύων θεωρείται χαμηλή – η επιτυχία της μεθόδου, δηλαδή, είναι μία φορά στις τέσσερις. Επίσης, δεν είναι βέβαιο πως αυτό που κατέστη εφικτό στα ποντίκια, θα είναι και στα ανθρώπινα έμβρυα.
Τα ποντίκια που γεννήθηκαν με αυτή τη μέθοδο δείχνουν απολύτως υγιή, ωστόσο οι απόγονοί τους προήλθαν από διαφορετικές γενετικές «διαδρομές» από τις συνηθισμένες. Οι ερευνητές δήλωσαν αισιόδοξοι ότι εν καιρώ πιθανώς θα καταστεί εφικτό να γεννιούνται ζώα χωρίς κανονική γονιμοποίηση, ενώ δεν απέκλεισαν ότι η μέθοδός τους ίσως αξιοποιηθεί και στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή στους ανθρώπους – αν και θα χρειαστεί ακόμη πολύς χρόνος.