Στη νομική ορολογία υπάρχει ο όρος της εκούσιας διακινδύνευσης. Ουσιαστικά είναι αυτό που σου επιτρέπει να μπεις στο ρινγκ με τον Μάικ Τάισον, να αποδεχθείς ότι μπορεί να πεθάνεις και ο αυτός που σε χτύπησε να μην έχει καμία ευθύνη. Ή αυτό που ξέρεις ότι μπορεί να σου συμβεί αν τρέχεις σε αγώνες αυτοκινήτου.
Ναι, το ρίσκο είναι δεδομένο και μεγάλο. Αλλά είναι τόση η κάψα, η επιθυμία, το όνειρο ότι μπορεί κάποτε να γίνεις πρωταθλητής στο καναβάτσο ή το πόντιουμ με τις σαμπάνιες, που τίποτα άλλο δε μετράει.
Σε μια συνέντευξή του το 2017, ο Νίκι Λάουντα, ο άνθρωπος που έφερε τα σημάδια του φλεγόμενου μονοθεσίου στο παραμορφωμένο του πρόσωπο μέχρι το τέλος της ζωής του, είχε πει το κρίσιμο στοιχείο που τον έσωσε.
Είχαν περάσει δέκα χρόνια απ’ το φρικιαστικό του ατύχημα όταν συνάντησε τον γιατρό που τον περιέθαλψε. Ο Λάουντα τον ρώτησε τι πραγματικά συνέβη.
«Ο λόγος που είσαι ζωντανός είναι επειδή διατήρησες τις αισθήσεις σου, δεν τα παράτησες και αντιστάθηκες στο να κοιμηθείς». Αυτό συμβαίνει σε παρόμοιες συνθήκες κόλασης. Μπαίνεις σε φάση ύπνου και χάνεις τη συνειδητότητά σου», του απάντησε ο γιατρός.
Σε πρώτο χρόνο, ο Γκροζάν ζει επειδή κατάφερε αυτό. Παρά τη σφοδρότατη σύγκρουση, με κάποια 221 km/h που έκοψαν στη μέση το μονοθέσιο του, παρά το πύρινο κλουβί, κράτησε την ψυχραιμία του και έκανε αυτά που κάθε πιλότος είναι εκπαιδευμένος να κάνει σε ανάλογες περιπτώσεις.
Ταυτόχρονα, ωστόσο, το ότι βγήκε από ‘κει μέσα χωρίς να σακατευτεί, με σπασμένα πόδια, χέρια, πλευρά ή ό,τι άλλο είναι μία απόδειξη του πόσο ασφαλή είναι πλέον τα μονοθέσια.
Η «μπανιέρα» -όπως λέγεται το κόκπιτ από ανθρακόνημα μέσα στο οποίο ουσιαστικά πακτώνονται οι οδηγοί- είναι ένα σχεδόν αδιαπέραστο προστατευτικό κέλυφος.
Το σύστημα Halo, αυτό το περίεργο τόξο από τιτάνιο που προστατεύει το κεφάλι τους και το HANS που εισήχθη, επιτέλους, μετά από μία εκατόμβη νεκρών τόσο στη Φόρμουλα 1 όσο και στους αμερικανικούς αγώνες, μείωσαν δραματικά τις απώλειες.
Το HANS (Head And Neck Support, η κατασκευή σε σχήμα U που συνδέεται με το κράνος και προστατεύει τον αυχένα και το κεφάλι των οδηγών) είχε σχεδιαστεί ήδη από τη δεκαετία του ’80 αλλά άργησε χονδροειδώς να επιβληθεί στο σπορ.
Υπήρχαν και μερικές περίεργες φωνές, μαζοχιστικού τύπου, όπως του Μαρκ Μάρτιν, του καλύτερου οδηγού που δεν είχε πάρει πρωτάθλημα στα Stock Cars, που είχε πει ότι «δεν θα φόραγα με τίποτα το HANS. Θα έκανα το σταυρό μου και θα το ρίσκαρα».
Σήμερα, ωστόσο, τέτοιου είδους ηρωισμοί απουσιάζουν. Ευτυχώς δηλαδή. Αλλά και δυστυχώς σπανίζουν οι ήρωες γενικά. Για παράδειγμα, ο μεγάλος Άιρτον Σένα, κάποτε, σε ένα ανάλογο ατύχημα με φλεγόμενο μονοθέσιο του Ερίκ Κομά, με το που τον είδε σταμάτησε επί τόπου, κατέβηκε στη μέση της πίστας και έτρεξε να βοηθήσει τον συναθλητή του. Αυτά δε γίνονται πλέον.
Χθες, στη θέα του Γκροζάν μέσα στο φλαμπέ μονοθέσιο, δε συνέβη κάτι τέτοιο. Κανείς δεν σταμάτησε. Αλλά να σας πω την αλήθεια; Ορθώς.
Τα πρωτόκολλα ασφάλειας, το τι ακριβώς πρέπει να γίνει σ’ αυτά τα κρίσιμα δευτερόλεπτα που παίζεται το αν θα βγει ζωντανός ο οδηγός ή, έστω, βαριά τραυματισμένος, είναι πλέον πολύ συγκεκριμένα. Και οι άνθρωποι ξέρουν τι θα κάνουν με χειρουργική ακρίβεια.
Όχι ότι αν δεν υπήρχαν τα πρωτόκολλα η σημερινή γενιά των οδηγών, παιδιά που στη μεγαλύτερη πλειοψηφία τους μεγάλωσαν με Playstation, χωρίς ρίσκο, σε ζωές απολύμανσης και μονοδιάστατης προσέγγισης όχι μόνο στο σπορ αλλά και τη ζωή, θα έκαναν ποτέ αυτό που έκανε κάποτε, στα δοκιμαστικά του ’92 στο βελγικό Grand Prix, ο Σένα.
Ο Λάουντα, ο Στιούαρτ, ο Καρατσιόλα, ο Μπράμπαμ, ο Μακλάρεν, ο Κλαρκ, ο Μος, ο Άιρτον ήταν τεράστιες μορφές. Κι όχι μόνο ως δεξιοκινητική ικανότητα. Δεν βλέπω κάτι ανάλογο σήμερα.
Κοντολογίς. Ο Γκροζάν ευτυχώς ζει. Με μερικές γρατζουνιές. Αν καιγόταν, θα ήταν μία μαύρη σελίδα στο βιβλίο του σπορ. Αλλά, επιτρέψτε μου, χωρίς την υστεροφημία.
Ποιος μνημονεύει τους Άντερσον, Τέιλορ, Φερέρ, Μίτερ και πολλούς, πολλούς άλλους; Ποιος; Οι οδηγοί σήμερα είναι αναλώσιμοι για τις ομάδες. Όπως πάντα ήταν. Απλώς τώρα, στην εποχή του Instagram, δε χρειάζονται ήρωες.
Με μηδέν νίκες και μηδέν pole position στα 34 σου χρόνια, αυτό που μένει είναι το ταλέντο, το όνειρο αλλά και μία εμπειρία που θα καρφωθεί στη μνήμη του Γάλλο-Ελβετού για πάντα. Μαζί με την εκούσια διακινδύνευση.