Οι λέξεις «ραντεβού» και «γνωριμία» (dating) είναι κατ’ αρχάς «αθώες», ωστόσο το απέραντο πλήθος των σύγχρονων εφαρμογών και των ιστοσελίδων γνωριμιών αποδεικνύει ότι το ραντεβού για γνωριμία σήμερα υποκρύπτει πράγματι αυτό ακριβώς που ήταν όταν εμφανίστηκε ο όρος τον 19ο αιώνα: πορνεία. Μόνο που οι πουριτανοί εκείνης της εποχής θεωρούσαν πορνεία, ακόμη και το ραντεβού ενός ανύπαντρου ζευγαριού σε εστιατόριο.
Ωστόσο, τα ήθη ήταν μεν αυστηρά, όχι όμως τόσο αυστηρά όσο μπορεί να φαντάζεται κανείς. Στο βιβλίο της «Labor of Love: The Invention of Dating» («Το Επάγγελμα του Ερωτα: Η εφεύρεση του Ραντεβού») η Μόιρα Γουάιγκελ αναφέρει μια αστεία ιστορία σχετικά με ένα φλερτ του Μπέντζαμιν Φράνκλιν, που συνέβη ακόμα παλιότερα, στις αρχές του 18ου αιώνα: Οι γονείς του κοριτσιού όχι μόνο δεν τους απαγόρευαν να βρεθούν μόνοι τους και να φλερτάρουν αλλά τους ενθάρρυναν.
Προσκάλεσαν, λοιπόν, τον (μετέπειτα) κορυφαίο αμερικανό πολιτικό και συγγραφέα στο σπίτι τους και τον άφησαν μόνο του με την κοπέλα στο σαλόνι. Φυσικά, εκείνοι κρυφοκοίταζαν… Στη βικτωριανή εποχή, οι γονείς κρυφοκοίταζαν στο σαλόνι, όχι για να είναι σίγουροι ότι τα παιδιά συμπεριφέρονταν καθώς πρέπει αλλά γιατί ήλπιζαν να συμβεί ακριβώς το αντίθετο. Διότι οι ερωτικές περιπτύξεις στον καναπέ οδηγούσαν σε γάμο. Αυτός, άλλωστε, ήταν ο προορισμός του κοριτσιού.
Ωστόσο η γνωριμία ήταν πάντα το δύσκολο κομμάτι της ιστορίας. Γιατί από τη μια υπήρχαν οι απαγορεύσεις και από την άλλη ο φόβος να μείνει στο ράφι η κόρη με το στίγμα της γεροντοκόρης. Κάπου εκεί ανάμεσα, λοιπόν, βρήκαν ρόλο οι προξενήτρες (αθάνατη Γεωργία Βασιλειάδου τα είπες όλα) αλλά δεν ήταν και ότι καλύτερο για τους single. Μέχρι που ήρθε… η Τούτσι και τους έσωσε. Οχι στον τόπο μας. Η Τούτσι είναι Αγγλίδα. Εδώ ο σωτήρας των αδέσμευτων, που αναζητούν ταίρι, ονομάζεται Λούης. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά.
Ο Λούης ήταν ένας μεσίτης στην μεταπολεμική Αθήνα, που η αγορά η ίδια τον οδήγησε να ασχοληθεί –ερασιτεχνικά στην αρχή- και με τα συνοικέσια. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ο γιος του Σωτήρης Λούης θα άνοιγε το πρώτο γραφείο συνοικεσίων στην Ομόνοια και αργότερα στον Πειραιά. Συνεχιστές της οικογενειακής επιχείρησης, τα παιδιά του έχουν πλέον επεκτείνει το γραφείο τους και στο εξωτερικό, διατηρούν επίσης την ιστοσελίδα https://www.louisdating.com/, ενώ είναι πολλοί και οι ανταγωνιστές τους, που εν τω μεταξύ έχουν ανοίξει ανάλογα γραφεία.
Η δράση της «Τούτσι» είχε αρχίσει πολύ νωρίτερα. Το 1886, όπως αναφέρει στο Medium η Λίντα Κάρολ, στο Ally Sloper’s Half Holiday, ένα βρετανικό περιοδικό ποικίλης ύλης με πολύ μεγάλη κυκλοφορία (350.000) εμφανίστηκε για πρώτη φορά η στήλη Tootsie’s Matrimonial Agency, με αγγελίες αντρών και γυναικών που αναζητούσαν ταίρι…
Οι περιγραφές είναι σπαρταριστές. Μάλιστα η εμφάνιση, το χρήμα και η απασχόληση παίζουν διαχρονικά και ανεξαρτήτως χώρας τον πρώτο ρόλο. Φυσικά οι αντίστοιχες ελληνικές αγγελίες δεν θα μπορούσαν να λείπουν. Οι Ελληνες έκαναν τα πάντα για να μιμηθούν τους Ευρωπαίους και η Αθήνα του 19ου αιώνα δεν θα μπορούσε να μείνει πίσω και σε αυτό τον τομέα. Για την ακρίβεια είχε προηγηθεί, όπως αποδεικνύει η αγγελία σε στήλη συνοικεσίων του 1883: «Νέος Γάλλος ηλικίας 25 ετών, έχων καλήν θέσιν και επιθυμών να νυμφευθή, ζητεί νεάνιδα έχουσαν 30.000 έως 40.000 δραχμών. Απευθυντέον υπό τα στοιχεία Μ.Ρ εις τα γραφεία της “Εφημερίδος”», Εφημερίς, ΕΤΟΣ Ι’, ΑΡΙΘ.184, Κυριακή 3 Ιουλίου 1883.
Η αγγελία περιλαμβάνεται στο βιβλίο των Θανάση Γιοχάλα και Ζωής Βαΐου «Ο Κίτσος ο Λεβέντης και άλλες αγγελίες» (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2016), ένα υπέροχο ανθολόγιο με 2.600 αγγελίες της περιόδου 1833-1940, ερανισμένες από 142 εφημερίδες και περιοδικά της Αθήνας, από το οποίο σταχυολογούμε επίσης μερικές απολαυστικές χιουμοριστικές αγγελίες:
«Νέα ηλικίας 55 ετών, παρθένος, έχουσα περιουσίαν δραχ. 5 και 60, τα συνήθη φορέματά της, μια κασέλα και καταγόμενη εξ υψηλής οικογενείας πλακιώτικης, ζητεί ένα άνδρα δια να συζήση, όστις να ήνε βουλευτής, ρήτωρ, να βγάζη επικηδείους, όπως της εκφωνήση τοιούτον εις τον θάνατον της, να γνωρίζη λατινικά και να κατάγεται εξ οικογενείας υψηλής, τον καθιστά δε και απόλυτον κληρονόμον της μετά θάνατον. Η διεύθυνσις εις τον αξιότιμον κ. Τζάνε, βουλευτήν Καλαμών». Αριστοφάνης, 6 Ιανουαρίου 1882.
«Χήρα προσφέρει την χείρα της εις χήρον μη υποχείριον, προς απόκτησιν χηριδίων. Πληροφορίαι εγχειρίζονται εις ενεχειροδανειστήριον Χειρογιώργου, κάτωθι Εκατόγχειρος», Ο Φόρος, ΕΤΟΣ Α’, ΑΡΙΘ.3, Σάββατον 3 Ιανουαρίου 1925
«ΠΕΠΕΙ-ΡΑΜΜΕΝΗ ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ(!) ζητεί αποκατάστασιν… Όστις την συζευχθή θα είναι ο τυχερώτερος άνδρας του κόσμου. Θα εύρη σύζυγον κομμένην και ραμμένην δι’ αυτόν. Γράψατε δεσποινίδα. Γ.Μ. Παντρεμενάδικα!», Λοβιτούρα, ΕΤΟΣ Α’, ΑΡΙΘ. 8, 13 Ιανουαρίου 1929
Ο ρόλος του χρήματος στα συνοικέσια
Σημειώστε ότι περί τα τέλη του 19ου αιώνα στη Βρετανία το ετήσιο εισόδημα ενός άνδρα κατά μέσο όρο ήταν περίπου 235 ευρώ σημερινά, ενώ η αμοιβή των γυναικών, που εργαζόντουσαν, ήταν η μισή για την ίδια δουλειά, γράφει η Λίντα Κάρολ στο Medium. Οι ευκατάστατοι άνδρες ποτέ δεν ντρεπόντουσαν να το δηλώσουν. Ισως με τη σκέψη ότι θα είχαν πρόσβαση στις πιο όμορφες και πιο «κατάλληλες για σπίτι» κυρίες… Αλλά ούτε και οι φτωχοί το έκρυβαν, προσβλέποντας σε μια προίκα που θα τους εξασφάλιζε καλύτερη ζωή.
Θέλετε παραδείγματα;
Εχει χρήματα. Χρειάζεται άψογο σώμα
«Ανδρας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, όμορφος, επιστήμων και μουσικός, με εισόδημα 700 λιρών (820 ευρώ) ετησίως, επιθυμεί να γνωρίσει με μια χαριτωμένη γυναίκα με σκοπό τον γάμο. Είναι 27 ετών, έχει μια γοητευτική βίλα στις όχθες του ποταμού στο Μπέρκσαϊρ και είναι κληρονόμος ενός κτήματος. Η κυρία μπορεί να είναι ξανθιά ή μελαχρινή, αλλά πρέπει να έχει άψογο σώμα και μεγάλα μάτια» …
Τραγουδιστής κωμικών τραγουδιών δεν θέλει προίκα
«Τραγουδιστής κωμικών τραγουδιών με μεγάλη φήμη, ηλικίας 24 ετών, μελαχροινός, ύψος 1,80 μ, επιθυμεί να αλληλογραφήσει με μια πρόσχαρη νεαρή κοπέλα, που πρέπει να έχει ωραία εμφάνιση, με σκοπό τον γάμο. Χρήματα δεν χρειάζονται, καθώς ο ενδιαφερόμενος κερδίζει 10 έως 20 λίρες (12-24 ευρώ) την εβδομάδα».
Αλλά και οι απένταροι δεν ντρέπονταν να το δηλώσουν
Η ειλικρίνεια φαίνεται ότι ήταν αναζωογονητική, αφού δημοσιεύονταν αγγελίες ανδρών που αναζητούσαν μια γυναίκα η οποία θα μπορούσε να τους βοηθήσει οικονομικά. Κάποιοι έψαχναν να βρουν μια σύντροφο με την οποία θα μπορούσαν να στήσουν μαζί μια επιχείρηση. Αλλοι πάλι ήθελαν απλά μια γλυκιά μανούλα….
«Νεαρός κύριος, ηλικίας 28 ετών, με ύψος 1,72 μ., με εμφάνιση όχι πολύ κακή θα ήθελε να επικοινωνήσει με νεαρή κυρία περίπου 23 ετών με σκοπό τον γάμο. Κατά προτίμηση κάποια με χρήματα για άνοιγμα επιχείρησης».
«Κύριος με καλή ανατροφή, 29 ετών, με πολύ καλές διασυνδέσεις αλλά χωρίς περιουσία, μεσαίου ύψους, μελαχροινός, εμφανίσιμος, καλού χαρακτήρα, και στοργικός, ρομαντικός και απόλυτα καλή παρέα, με καλή παιδεία και γνώσεις μουσικής, ο οποίος μιλά Ισπανικά, Γαλλικά και Ιταλικά και έχει ταξιδέψει πολύ, θα ήθελε να επικοινωνήσει με ένα φιλικό, στοργικό και όμορφο κορίτσι (όχι άνω των 21 ετών), που επιθυμεί έναν ευγενικό και αφοσιωμένο σύζυγο. Πρέπει να έχει κάποια περιουσία καθώς ο ενδιαφερόμενος λόγω αντιξοοτήτων (προκλήθηκαν μετά από επαναστάσεις στο εξωτερικό) δεν διαθέτει το κατάλληλο εισόδημα για να προσφέρει στη σύζυγό του την άνεση που θα ήθελε».…
«Κύριος, άνεργος, ύψους 1,90 μ, με κόκκινα μαλλιά, μαύρα μάτια, μάλλον αδύνατος, ο οποίος φοράει πάντα ψηλό καπέλο επιθυμεί να αλληλογραφήσει με ψηλή και όμορφη νεαρή κυρία κατά προτίμηση με μικρό εισόδημα»…
Οι γυναίκες με περιουσία το έλεγαν ανοιχτά
Οταν μια γυναίκα είχε τον δικό της πλούτο ή ένα καλό εισόδημα, έσπευσε να ενημερώσει.
«Νεαρή κυρία ηλικίας 18 ετών η οποία θα κληρονομήσει 8.000 λίρες την ημέρα του γάμου της, θα ήθελε να γνωρίσει έναν πολύ καλό και ωραίο κύριο, με σκοπό τον γάμο. Είναι ψηλή, πολύ όμορφη, καλής οικογένειας και ορφανή»… Ο ωραίος κύριος θα γλυτώσει, δηλαδή και από την πεθερά.
«Η Σίσι, νεαρή χήρα (γιατρού) και η αδελφή της Λίλι, επιθυμούν να αλληλογραφήσουν με δύο κύριους με σκοπό τον γάμο. Η Σίσι είναι ξανθιά, με ωραίο σώμα, όμορφη, με εισόδημα 400 λίρες (470 ευρώ) τον χρόνο και χωρίς υποχρεώσεις. Η Λίλι είναι μελαχροινή, μεσαίου ύψους και όμορφη, με 100 λίρες το χρόνο»…
Τα πλούσια γεροντοπαλίκαρα είχαν πάντα πέραση!
«Η Ντόλι επιθυμεί να αλληλογραφήσει με έναν τζέντλεμαν, με σκοπό τον γάμο. Δεν θα είχε αντίρρηση να είναι η αγαπημένη ενός ηλικιωμένου άντρα αντί να γίνει η σκλάβα κάποιου νεαρού»…
«Χήρα (χωρίς υποχρεώσεις) αναζητά έναν ωραίο γέρο, με λευκή γενειάδα (επίσης χωρίς υποχρεώσεις). Θα πρέπει να έχει ιδιωτικό εισόδημα τουλάχιστον 250 λίρες ετησίως»…
Το επάγγελμα έπαιζε σπουδαίο ρόλο…
«Ωραία νεαρή, ηλικίας 20 ετών, που θεωρείται από τους άντρες φίλους της όμορφη, με πολύ ωραίο σώμα, επιθυμεί να επικοινωνήσει με έναν ιατρό. Πρέπει να είναι ψηλός, να έχει μουστάκι και να φοράει πάντα ψηλό καπέλο. Τα χρήματα δεν παίζουν ρόλο καθώς η ενδιαφερόμενη έχει άφθονα και για τους δύο».
Ενδιαφέρον έχει ότι οι στρατιωτικοί και ειδικά οι αξιοσέβαστοι (!) μηχανικοί είχαν μεγάλη πέραση. Απορία: Υπήρχαν άραγε και μη αξιοσέβαστοι στον συγκεκριμένο επαγγελματικό τομέα;
«Δύο αδελφές, η Λίλιαν και η Μοντ, επιθυμούν να επικοινωνήσουν ταυτόχρονα με δύο στρατιωτικούς τζέντλεμαν, οι πρέπει να είναι ψηλοί, ξανθοί και τρυφεροί. Η Λίλιαν, 21 ετών και ο Μοντ, 22, είναι ξανθές και ψηλές, τρυφερές, μουσικοί και άριστες νοικοκυρές, με καλά εισοδήματα».
«Δύο φίλες, η Λένα και η Πόλυ, θα ήθελαν να επικοινωνήσουν με δύο αξιοσέβαστους μηχανικούς, μελαχροινούς, περίπου 24 ετών. Η Λένα είναι ψηλή και ζωντανή, η Πόλυ αρκετά ψηλή και με καλή διάθεση, και οι δύο θα γίνουν πολύ καλές και τρυφερές σύζυγοι. Και ο δύο είναι 22 ετών και ωραίες».
Αλλά υπήρχαν και ιδιαίτερες επιθυμίες
«Ψηλός κύριος, ηλικίας 23 ετών, με σκούρα μαλλιά και μάτια, που οι φίλοι του τον θεωρούν όμορφο, καταξιωμένος και κομψός, ο οποίος αυτή τη στιγμή κατέχει μια προσοδοφόρα θέση σε ένα κτήμα τσαγιού σε ένα υπέροχο και υγιεινό μέρος του Ασαμ (στη ΒΑ Ινδία) ανυπομονεί να γνωρίσει την κατάλληλη σύντροφο για το ταξίδι της ζωής, η κυρία πρέπει να είναι ξανθιά, φιλική και μορφωμένη. Το πάχος απαραίτητο…»
Μια μέρα, ωστόσο, όλα τελείωσαν…
Η στήλη της Τούτσι δημοσιευόταν για πέντε χρόνια. Αποσύρθηκε όμως ξαφνικά τον Ιούλιο του 1891 χωρίς λόγο ή κάποια προειδοποίηση. Το τελευταίο τεύχος περιείχε πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο υποβολής μιας διαφήμισης. Και μετά… πουφ χάθηκε, γράφει η Λίντα Κάρολ. Ετσι, όμως γίνονται αυτά.