Μία μικρή επανάσταση συντελέστηκε τον Αύγουστο, όταν μπήκε για πρώτη φορά σε κυκλοφορία ένα λεωφορείο με προδιαγραφές βγαλμένες από τον «Πόλεμο των Αστρων». Το ασημί Mercedes – Benz –Future – Bus συνδέει από τότε πιλοτικά την ολλανδική πόλη του Χάαρλεμ με το αεροδρόμιο Σίπολ του Αμστερνταμ και αποτυπώνει, έως έναν βαθμό, τον τρόπο που θα μετακινούμαστε στο μέλλον με τα ΜΜΜ στις πόλεις και όχι μόνον.
Σήμα κατατεθέν του καινοτόμου λεωφορείου της Mercedes είναι το σύστημα CityPilot, χάρη στο οποίο μπορεί να κινηθεί σχεδόν 100% αυτόνομα στη λωρίδα του, ενώ εντυπωσιακό είναι και το εσωτερικό με οθόνες πολυμέσων 43 ιντσών και στύλους με λαβές, που παραπέμπουν σε δέντρα και μετατρέπουν το αυτοκίνητο σε μικρό πάρκο.
Το σύστημα CityPilot έχει εξελιχθεί σε σχέση με το παρελθόν, καθώς τώρα πλέον είναι σε θέση να ξεχωρίσει τους πεζούς και να κατηγοριοποιήσει τα διάφορα εμπόδια, ενώ δικτυώνεται με τα φανάρια κυκλοφορίας, για να προσαρμόζει την ταχύτητα του λεωφορείου στην πράσινη φάση τους και να μη σταματά συνεχώς στο κόκκινο.
Ταυτόχρονα είναι σε θέση να κρατά το όχημα στη μέση της λωρίδας με ταχύτητες έως 70 χλμ./ώρα και χωρίς την παρέμβαση του οδηγού και να σταματά ακριβώς σε απόσταση πέντε εκατοστών από το πεζοδρόμιο για λόγους ασφαλείας και διευκόλυνσης των επιβατών.
Πρόκειται ωστόσο για μία μεταβατική πρόταση στον δρόμο προς την δημιουργία εντελώς αυτόνομων, ηλεκτροκίνητων λεωφορείων που θα κατασκευάζονται εκτός των άλλων και από 3D εκτυπωτές. Ένα τέτοιο όχημα έχει στα σκαριά η αμερικανική Start-up εταιρεία Local Motors, που κατασκευάζει ένα δωδεκαθέσιο μίνι λεωφορείο με ηλεκτροκινητήρα, το οποίο προβλέπεται να αρχίσει να εκτελεί δρομολόγια –μεταξύ άλλων- στο Λας Βέγκας, στο Μαϊάμι και στην Ουάσινγκτον.
Το λεωφορειάκι ονομάζεται Olli, μπορεί να επικοινωνεί φωνητικά με τους επιβάτες του και θα το δούμε και στην Ευρώπη, όπου η Local Motors εγκαινίασε ήδη μία κεντρική αντιπροσωπεία στο Βερολίνο. To Olli απαντά στις ερωτήσεις των επιβατών σχετικά με τη διαδρομή ή αξιοθέατα και είναι σε θέση να εξατομικεύσει το δρομολόγιό του χάρη στη σύνδεση με τους λογαριασμούς των επιβατών του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Αυτόνομα μίνι λεωφορεία λειτουργούν από τον Σεπτέμβριο και στο Ελσίνκι, όπου εκτελούν σύντομα δρομολόγια σε μία προκαθορισμένη διαδρομή μήκους περίπου 420 μέτρων και μεταφέροντας δώδεκα επιβάτες ανά δρομολόγιο με ταχύτητα περίπου 11 χλμ./ώρα.
Μία ανάλογη προσπάθεια ξεκίνησε και στην Ελβετία, όπου τα τοπικά Ταχυδρομεία δοκίμασαν δύο πρωτότυπα λεωφορεία πόλης. Πρόκειται για ρομποτικά οχήματα της γαλλικής μάρκας Navya, τα οποία πραγματοποιούσαν πιλοτικά ένα κυκλικό δρομολόγιο με μήκος διαδρομής 1,5 χιλιομέτρου στο καντόνι Βάλις. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα διακόπηκε πάντως μετά από μία σύγκρουση του ενός λεωφορείου πάνω σε ένα σταθμευμένο βανάκι.
Τόσο τα γαλλικά, όσο και τα αμερικανικά Mini Bus είναι μικρότερα και αργότερα από το Future Bus της Mercedes, ωστόσο εφοδιάζονται με ηλεκτροκινητήρες και όχι με ντιζελοκινητήρα, ενώ στις δικές τους περιπτώσεις μπορεί να καθήσει –θεωρητικά- ο οδηγός σπίτι του. Και μπορεί να κινούνται προς το παρόν σε ταχύτητες χελώνας ή να αμφισβητούνται τα επίπεδα ασφαλείας τους για να μεταφέρουν επιβάτες, ωστόσο είναι ξεκάθαρο ότι το μέλλον τους ανήκει.
Σύμφωνα με τους ειδικούς θα αποτελέσουν εκτός των άλλων την απάντηση των Μέσων Μαζικών Συγκοινωνιών στους στόλους αυτόνομων Ι.Χ., που ετοιμάζονται να ρίξουν στην αγορά εταιρείες, όπως οι Uber, Google ή Car2Go. Στόχος των διαχειριστών των αυτόνομων λεωφορείων είναι να παρέχουν τις υπηρεσίες τους, χωρίς να αυξηθούν αισθητά οι τιμές των εισιτηρίων για το επιβατικό κοινό.
Ιδιαίτερα τα μικρά, αυτόνομα λεωφορεία μπορούν να αλλάξουν εντελώς το τοπίο στον κλάδο των μεταφορών επιβατών, γιατί είναι ιδανικά με την ευελιξία τους για τα κέντρα των πόλεων, μπορούν να σε μεταφέρουν μέχρι την πόρτα του σπιτιού σου και ταυτόχρονα να συνδέσουν απομακρυσμένους οικισμούς ή συνοικίες με κεντρικούς κόμβους.
Φαίνεται επίσης, ότι θα δούμε πιο σύντομα στους δρόμους μας ρομποτικά λεωφορεία παρά αυτόνομα Ι.Χ., αν και οι τεχνικές προδιαγραφές τους είναι ουσιαστικά ταυτόσημες. Ωστόσο τα λεωφορεία θα λάβουν νωρίτερα άδειες κυκλοφορίας, καθώς θα αναπτύσσουν χαμηλές ταχύτητες έως 30 χλμ./ώρα και επίσης θα χρησιμοποιούν αποκλειστικά δικές τους λεωφορειολωρίδες σε προκαθορισμένες διαδρομές, οι οποίες θα είναι ευκολότερα ελεγχόμενες. Αντίθετα, η κυκλοφορία των Ι.Χ. δεν είναι δυνατόν να περιοριστεί τοπικά και μπορούν υπεισέλθουν στις διαδρομές τους πάμπολλοι αστάθμητοι παράγοντες, ενώ τα συγκεκριμένα οχήματα θα κινούνται σαφώς πιο γρήγορα από ό,τι ένα αστικό λεωφορειάκι.
Όλα αυτά φαντάζουν στα μάτια μας σαν σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Η αλήθεια είναι πάντως, ότι το λεωφορείο του μέλλοντος με τον αυτόματο πιλότο βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο και ότι θα αρχίσει να εντάσσεται σταδιακά στον κυκλοφοριακό ιστό των πόλεων μέχρι τα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας.
Μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση για τα λεωφορεία αποτελούν τα λεγόμενα Bus rapid transit systems με οχήματα μεγαθήρια μήκους γύρω στα 30 μέτρα και με δυνατότητα μεταφοράς έως 300 επιβατών, όπως είναι το Volvo Gran Artic 300. Χρησιμοποιούν αποκλειστικές λεωφορειολωρίδες και λειτουργούν σαν υποκατάστατα των πολύ ακριβότερων Μέσων Σταθερής Τροχιάς σε πόλεις της Βραζιλίας και της Κολομβίας, ωστόσο πρόκειται για λύσεις τοπικού χαρακτήρα. Αναμένεται όμως να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μείωση των ρύπων και στην καταπολέμηση των υψηλών θερμοκρασιών στις μεγαλουπόλεις στο πλαίσιο του τετραετούς προγράμματος, που αποφάσισαν οι δήμαρχοι 90 πόλεων στο πρόσφατο συνέδριο C40 στην Πόλη του Μεξικού.