Τι δημόσια διοίκηση χρειαζόμαστε στη μετά Covid εποχή; Και πώς πρέπει να αλλάξει η τοπική αυτοδιοίκηση για να αντιμετωπίσει καλύτερα τις προκλήσεις του μέλλοντος; Ποιες διαρθρωτικές αλλαγές θα μπορούσαν να συμβάλουν αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των χρόνιων προβλημάτων τους;
Η πανδημία του κορονοϊού έχει προσφέρει ευκαιρίες για υπέρβαση των ιδιομορφιών και κάμψη των αδυναμιών της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Με βάση τη διεθνή εμπειρία αλλά και τη διαθέσιμη έρευνα για την ελληνική διοίκηση, είναι δυνατή η διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων για αλλαγές στην οργάνωση και λειτουργία της. Σε αυτή την κατεύθυνση, η διαΝΕΟσις δημοσιεύει κείμενα στα οποία αποτυπώνεται η σημερινή κατάσταση αλλά και καταγράφονται ουσιαστικές προτάσεις για την επόμενη μέρα.
Ο καθηγητής του ΕΚΠΑ Δημήτρης Α. Σωτηρόπουλος στον τομέα της δημόσιας διοίκησης καταθέτει επτά προτάσεις πολιτικής, με βάση την εμπειρία ξένων χωρών και με αφορμή την ανάγκη για άμεση επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας και του κράτους:
- Ψηφιοποίηση περισσότερων υπηρεσιών της δημόσιας διοίκησης προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
- Αποτελεσματικότερη ένταξη των αποφοίτων της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΣΔΔΑ) στις υψηλόβαθμες θέσεις της διοίκησης.
- Διεύρυνση της ήδη επιχειρούμενης ευελιξίας της δημόσιας διοίκησης και επέκταση της τηλεργασίας στο Δημόσιο.
- Δημιουργία μόνιμων δικτύων συνεργασίας μεταξύ δημοσίων υπαλλήλων, εκπροσώπων των κοινωνικών εταίρων και εμπειρογνωμόνων.
- Συλλογή και ανάλυση δεδομένων αφενός για την ανταπόκριση των υπαλλήλων στις προκλήσεις που δημιούργησε η πανδημία στο έργο τους και αφετέρου για την εμπειρία, τις στάσεις και τις αντιλήψεις των ίδιων των υπαλλήλων στη διάρκεια της πανδημίας.
- Επανεξέταση των μεγεθών πλεονάζοντος και ελλείποντος προσωπικού και περαιτέρω διευκόλυνση της οριζόντιας μετακίνησης υπαλλήλων.
- Περιορισμός της πολυνομίας με εφαρμογή των νέων σχετικών ρυθμίσεων που έχουν ψηφιστεί για την καλή νομοθέτηση (ν. 4622/2019, σε αντικατάσταση του ν. 4048/2012).
Συνοπτικά, οι παραπάνω προτάσεις στηρίζονται στην ανάλυση παλιών και πρόσφατων προβλημάτων της διοίκησης και των συνεπειών τους. Αντανακλούν διεθνείς «καλές πρακτικές» (best practices) στη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας.
Στόχος είναι η καλύτερη και αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων, της διαφάνειας και της ταχύτητας όσον αφορά τις σχέσεις κράτους-πολίτη, για πολύ πιο εμπεριστατωμένη λήψη αποφάσεων εκ μέρους της διοίκησης με βάση την επιστημονική γνώση και εμπειρία. Και αποσκοπούν στην αναβάθμιση του υποστηρικτικού ρόλου του κράτους στο πεδίο της επιχειρηματικότητας, με στόχο την ανάκαμψη της αγοράς και την ενίσχυση της απασχόλησης.
Η τοπική αυτοδιοίκηση
Η ανόρθωση της χώρας, μετά από μια δεκαετία κρίσης, δεν μπορεί να αγνοήσει την αυτοδιοίκηση, τον βασικό θεσμό όπου συναντάται η διοίκηση με την πολιτική, το κράτος με την κοινωνία.
Σε αυτήν την κατεύθυνση ο καθηγητής στο ΕΚΠΑ Νικόλαος Κομνηνός Χλέπας παρουσιάζει δέκα συγκεκριμένες προτάσεις για έναν ριζικό ανασχεδιασμό της:
- Απελευθέρωση του πολιτικού ανταγωνισμού και ενίσχυση της δημοκρατικής νομιμοποίησης.
- Ενθάρρυνση συνεργασιών και συναινέσεων στους ΟΤΑ.
- Προώθηση της εκπροσώπησης των γυναικών.
- Αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης.
- Διαφοροποίηση του συστήματος διακυβέρνησης σε συγκεκριμένες κατηγορίες ΟΤΑ.
- Αποπολιτικοποίηση και εκσυγχρονισμός του διοικητικού μηχανισμού.
- Μεταφορά σημαντικών υπηρεσιών κοινωνικού χαρακτήρα στους ΟΤΑ.
- Αναβάθμιση του ρόλου των ΟΤΑ στο πλαίσιο του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, καθώς και ως προς την προστασία του περιβάλλοντος.
- Απλοποίηση του συστήματος ελέγχων και εκσυγχρονισμός του συστήματος εποπτείας.
- Εξασφάλιση της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ καθώς και της διαφάνειας ως προς τη διαχείριση.