Ο γυναικείος οργασμός είναι ένα μυστήριο που έχει απασχολήσει πολλούς. Εραστές, συγγραφείς, σεναριογράφους -όλοι θυμόμαστε το ρεσιτάλ που έδωσε η Μεγκ Ράιαν σε ένα αμερικανικό ντάινερ για να αποδείξει πόσο εύκολα μπορεί μία γυναίκα να προσποιηθεί την κορύφωση της απόλαυσης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης («Οταν ο Χάρι γνώρισε τη Σάλι», 1989). Μα πάνω απ’ όλα, ο γυναικείος οργασμός ιντριγκάρει τους επιστήμονες. Γιατί; Επειδή πρόκειται μία σωματική αντίδραση –έκκριση ορμονών πιο επιστημονικά- η οποία φαίνεται να μην έχει καμία λειτουργικότητα, πέρα από την προφανή, την αίσθηση της ευφορίας. Αντίθετα με τον ανδρικό οργασμό, ο οργασμός μίας γυναίκας δεν είναι απαραίτητος για τη διαδικασία της αναπαραγωγής, καθώς δεν σχετίζεται με την απελευθέρωση των ωαρίων.
Κι όμως, κάποτε – το κάποτε για τους επιστήμονες μπορεί να συνεπάγεται και δεκάδες εκατομμύρια χρόνια πριν – ίσως η απελευθέρωση των ορμονών που συνοδεύει έναν οργασμό να ήταν απαραίτητη για τη γονιμοποίηση. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση JEZ-Molecular and Developmental Evolution, είναι πολύ πιθανό ο «σύγχρονος» γυναικείος οργασμός να αποτελεί μία εξέλιξη ενός μηχανισμού που κάποτε ήταν απαραίτητος για την αναπαραγωγή του είδους.
«Προσοχή, αυτό δεν σημαίνει ότι προκαλούσε τότε την ίδια αίσθηση με τον σύγχρονο οργασμό», σημειώνει η γιατρός του παιδιατρικού νοσοκομείου στο Σινσινάτι, Μιχαέλα Παβλίτσεβ, μία εκ των μελετητών της έρευνας. «Αυτό που ήταν ίδιο, ο πυρήνας δηλαδή, είναι η απελευθέρωση ορμονών», προσθέτει μιλώντας στον Guardian. Για να διαλευκάνουν το μυστήριο του γυναικείου οργασμού, η ίδια και ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ, Γκούντερ Βάγκνερ, έπρεπε να εντοπίσουν την εξελικτική προέλευσή του.
Στράφηκαν στα πλακουντοφόρα θηλαστικά. Μιλάμε για δύο ευρύτερες κατηγορίες. Σε κάποια θηλαστικά, όπως οι γάτες και τα κουνέλια, οι εκκρίσεις ορμονών -αυτές που δημιουργούν το αίσθημα της ευφορίας στις γυναίκες- προκύπτουν κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης και παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην απελευθέρωση των ωαρίων από τις ωοθήκες. Δίνουν κατά κάποιο τρόπο το σύνθημα. Αντίθετα, σε άλλα θηλαστικά, τον άνθρωπο και τα υπόλοιπα πρωτεύοντα δηλαδή, η ωορρηξία είναι κάτι που συμβαίνει αυθόρμητα και σίγουρα ανεξάρτητα από τον οργασμό.
Ωστόσο, αν ανατρέξει κανείς πίσω στο χρονολόγιο της εξέλιξης των θηλαστικών θα δει ότι ο μηχανισμός αναπαραγωγής που ήθελε η ωορρηξία να προϋποθέτει σεξουαλική πράξη και την έκκριση ορμονών, προηγείται χρονικά. Και η αυθόρμητη ωορρηξία; Αυτή πρέπει να προέκυψε σε έναν κοινό πρόγονο των πρωτευόντων και των τρωκτικών περί τα 75 εκατ. χρόνια πίσω. Αυτό αποδεικνύει ότι ο γυναικείος οργασμός μπορεί να έχει τις ρίζες του σε έναν μηχανισμό απελευθέρωσης ωαρίων κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Και ο μηχανισμός αυτός ίσως έγινε περιττός όταν εμφανίστηκε η αυθόρμητη ωορρηξία. Ωστόσο, ενω ο μηχανισμός, λόγω «αχρηστίας», σταδιακά εξέπνευσε, ο οργασμός παρέμεινε, πιθανώς αναλαμβάνοντας άλλους ρόλους. Την ευχαρίστηση; Ασφαλώς. Αλλά «ίσως έχει αποκτήσει έναν ρόλο στη στενότερη σύνδεση των ατόμων που συνουσιάζονται. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να απέκτησε κάποιου άλλου είδους λειτουργία εφόσον έχασε τον αρχικό ρόλο που είχε στην αναπαραγωγή», εξηγεί η Παβλίτσεβ.
Η θεωρία τους για την προέλευση του γυναικείου οργασμού αποδεικνύεται και μέσω της ανατομίας. Στα ζώα της πρώτης κατηγορίας –όπου η έκκριση ορμονών σηματοδοτεί την απελευθέρωση ωαρίων- η κλειτορίδα βρίσκεται μέσα ή πολύ κοντά στον κόλπο του θηλυκού, που σημαίνει ότι αυτή είναι πολύ πιθανό να ερεθιστεί κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Στα άλλα θηλαστικά -αυτά στα οποία η ωορρηξία συμβαίνει ανεξάρτητα από τη σεξουαλική πράξη- η κλειτορίδα βρίσκεται πιο μακριά από τον κόλπο. Γι’ αυτό και μία γυναίκα δεν έρχεται σε οργασμό απαραιτήτως κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης και γι’ αυτό και είναι πολύ πιθανό να καταφεύγει σε μεθόδους Μεγκ Ράιαν για να προσποιηθεί την απόλαυση.
Ενδιαφέρουσα μελέτη, κατά την άποψη (γυναίκας) καθηγήτριας Βιολογίας στο πανεπιστήμιο της Ιντιάνα Ελίζαμπεθ Λόιντ, η οποία έχει γράψει σχετικό βιβλίο για την περίπτωση του γυναικείου οργασμού («The Case of the Female Orgasm»). Ωστόσο, η ίδια δεν πείθεται από το πόρισμα της έρευνας, τουλάχιστον όχι ακόμα. Πρώτα απ’ όλα επειδή η μελέτη δεν λαμβάνει υπόψιν τις νευρολογικές και μυϊκές διαστάσεις του γυναικείου οργασμού. Ούτε μπορεί να συμπεριλάβει δεδομένα για τον οργασμό άλλων ειδών, καθώς δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για αυτά. Η Λόιντ προτιμά την άλλη θεωρία που θέλει τον γυναικείο οργασμό να είναι αποτέλεσμα μίας ιδιομορφίας. Στους άνδρες, στις οκτώ εβδομάδες ζωής τους –ως έμβρυα- μία απελευθέρωση ορμονών μετατρέπει τα γεννητικά όργανα σε ανδρικά γεννητικά όργανα. Οι ίδιοι χρειάζονται τον οργασμό για να μεταφέρουν το σπέρμα στο εσωτερικό μίας γυναίκας. Αντίθετα, στο γυναικείο είδος δεν παρατηρείται αυτή η απελευθέρωση στην εμβρυακή ζωή. Πολλώ δε μάλλον, οργασμός δεν υπηρετεί κάποιον σκοπό (πέρα από την ευχαρίστηση, φυσικά) ούτε αποτελεί κάποια εξέλιξη ενός μηχανισμού για την αναπαραγωγή. Απλώς προκύπτει σαν ένα «υπέροχο μπόνους» για τον γυναικείο οργανισμό.