Θα βρουν ποτέ τη θέση τους οι γκέι στον μουσουλμανικό κόσμο; Δεν θα ‘πρεπε να βιαστεί να απαντήσει κανείς. Η σχέση του Ισλάμ με την ομοφυλοφιλία έχει μπόλικη προκατάληψη και βία. Αλλά κρύβει και μερικές ενδιαφέρουσες εκπλήξεις που κάνουν το στοίχημα της αποδοχής λιγότερο αδύνατο απ’ ό,τι φαίνεται εκ πρώτης όψεως.
1. Τι προβλέπει το ισλαμικό δίκαιο;
Στην ισλαμική νομική θεωρία απαντάται ο όρος λιβάτ – σοδομισμός. Η ποινή μπορεί να είναι διαφορετική ανάλογα με τη νομική σχολή, αλλά πάντως απάνθρωπη: μαστίγωση, πυρά, λιθοβολισμός. Στις περισσότερες μουσουλμανικές χώρες οι ποινές αυτές δεν εφαρμόζονται στην πράξη – με την εξαίρεση της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράν, του Πακιστάν και μερικών χωρών ακόμη. Ακόμη και στις «ανεκτικές» χώρες, πάντως, η ομοφυλοφιλία θεωρείται διαστροφή, έγκλημα, αρρώστια και φυσικά αμαρτία. Συμβαίνει πάντως ακόμη και τα κοσμικά καθεστώτα να κυνηγούν τους ομοφυλόφιλους για να κερδίσουν πόντους νομιμοποίησης στα μάτια των πιστών μουσουλμάνων.
2. Η κληρονομιά της αποικιοκρατίας
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το 2014 το Pew Research Centre, η συντριπτική πλειονότητα των κατοίκων των μουσουλμανικών χωρών δεν αποδέχονται την ομοφυλοφιλία. Σχεδόν παντού ο ποινικός κώδικας προβλέπει συγκεκριμένες ποινές. Αυτές οι προβλέψεις, ωστόσο, δεν οφείλονται πάντα στον ισλαμικό δίκαιο, αλλά και στην κληρονομιά των νόμων της αποικιοκρατίας και ειδικά του βρετανικού δικαίου στην Ιορδανία και τα παλαιστινιακά εδάφη.
Στην Αίγυπτο πάλι – εξηγεί στην Corriere della Sera η Σερένα Τολίνο, ειδική σε θέματα φύλου, σεξουαλικότητας και ισλαμικού δικαίου – παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν νόμοι που τιμωρούν σαφώς την ομοφυλοφιλία, τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί συλλήψεις και καταδίκες σε φυλάκιση. Συνήθως, οι ομοφυλόφιλοι κατηγορούνται για «ανδρική πορνεία» με βάση όχι το ισλαμικό δίκαιο, αλλά έναν νόμο του 1961 που προέκυψε από την εναρμόνιση του αιγυπτιακού ποινικού δικαίου με μια διεθνή συνθήκη του 1949 για τη διακίνηση και την εκμετάλλευση της πορνείας.
3. Μια έννοια άγνωστη στον μουσουλμανικό κόσμο
Τα πρώτα κινήματα υπέρ των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων στις μουσουλμανικές χώρες γεννήθηκαν ανάμεσα στα τέλη 20ου και τις αρχές του 21ου αιώνα. Αυτήν την περίοδο αναπτύχθηκε η έννοια της ομοφυλοφιλίας ως σεξουαλικής ταυτότητας από ομάδες και οργανώσεις που προσπαθούν να συμβιβάσουν αυτήν ακριβώς την έννοια με τη θρησκεία του Ισλάμ. Οπως ήταν φυσικό, από την άλλη όχθη του ποταμού φούντωσε το αντιομοφυλοφιλικό κήρυγμα. Μέχρι τότε, ο στόχος των επικρίσεων (και του ισλαμικού δικαίου) ήταν η ομοφυλοφιλική πράξη (το λιβάτ) και όχι η ίδια η ομοφυλοφιλία, η οποία ως έννοια ήταν σχεδόν ανύπαρκτη.
4. Η θεωρία του ξενόφερτου
Για τους σημερινούς κήρυκες του Ισλάμ η ομοφυλοφιλία είναι κάτι σαν προϊόν εισαγωγής. Στους φετφάδες, δηλαδή στις γνωμοδοτήσεις των μουφτήδων και μουσουλμάνων θεολόγων, η ομοφυλοφιλία αντιμετωπίζεται ως ξενόφερτο ήθος. Οχι μόνο από τη Δυση αλλά και από τους αρχαίους πολιτισμούς της Περσίας και της Αρχαίας Ελλάδας. Ως πηγή του κακού σήμερα θεωρείται και το Ισραήλ.
5. Και οι λεσβίες;
Στο ισλαμικό δίκαιο η γυναικεία ομοφυλοφιλία, αν και καταδικάζεται σαφώς, αντιμετωπίζεται με μια σχετική επιείκεια. «Οι λεσβίες έρχονται αντιμέτωπες με μομφές που προσομοιάζουν με αυτές για τον αυνανισμό, την ζωοφιλία, τη νεκροφιλία» σημειώνει ο Αμπντελουαχάμπ Μουντίμπα στο βιβλίο του «Η σεξουλικότητα στο Ισλάμ». Η ανοχή αυτή έχει εξήγηση. Οπως λέει η ιταλίδα καθηγήτρια Σερένα Τολίδο, «μια σεξουαλική σχέση, ακόμη και αν θεωρείται ότι είναι ενάντια στη φύση επειδή δεν είναι ετεροφυλοφιλική, μπορεί να γίνει ανεκτή από τη στιγμή που δεν έχουμε διείσδυση, η οποία είναι και το απόλυτο σύμβολο της εξουσίας του άνδρα πάνω στη γυναίκα. Από τη στιγμή, δηλαδή, που δεν αμφισβητούνται οι δομές της εξουσίας».