Κατέληξε να αποτελεί έναν από τους χρυσούς κανόνες για καλή φυσική κατάσταση τον οποίο εφάρμοζαν και εξακολουθούν να εφαρμόζουν εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο. Και ορίζει πως δέκα χιλιάδες βήματα την ημέρα είναι αρκετά για να έχουμε καλή υγεία και να θωρακίζουμε τον οργανισμό μας έναντι πολλών παθήσεων.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, αποτελεί γεγονός πως ο εν λόγω αριθμός είναι αυθαίρετος και δεν προέκυψε έπειτα από ιατρικές μελέτες αλλά χάρη σε μια ιδιαίτερα, όπως αποδεικνύεται, επιτυχημένη διαφημιστική καμπάνια μιας ιαπωνικής εταιρείας. Επιδιώκοντας να αξιοποιήσει την εξαιρετική επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων του 1964 που πραγματοποιήθηκαν στο Τόκιο, η τεχνολογική εταιρεία Yamasa -μας πληροφορεί ο Guardian– σχεδίασε τον πρώτο μετρητή βημάτων, μια φορητή συσκευή που ονομάστηκε «manpo-kei», «μετρητής 10.000 βημάτων» στα Ιαπωνικά.
«Στην πραγματικότητα δεν είχε αποδειχτεί κάτι σχετικό εκείνη την περίοδο. Απλώς θεώρησαν ότι επρόκειτο για έναν αριθμό που ήταν ενδεικτικός ενός δραστήριου και, κατ’επέκταση υγιεινού, τρόπου ζωής», εξήγησε ο Ντέιβιντ Μπάσετ, επικεφαλής του τμήματος Αθλητικών Σπουδών στο πανεπιστήμιο του Τενεσί. Στη συνέχεια, ωστόσο, μια ομάδα ερευνητών από το πανεπιστήμιο του Κιούσου στην Ιαπωνία, ξεκίνησε να εξετάζει τα πιθανά οφέλη των 10.000 βημάτων για την υγεία. Αρχικά διαπίστωσαν πως ο μέσος Ιάπωνας έκανε από 3.500 έως 5.000 βήματα την ημέρα ενώ στη συνέχεια κατέληξαν στο συμπέρασμα πως εάν οι συμπατριώτες τους περπατούσαν λίγο παραπάνω, πραγματοποιώντας έως και δέκα χιλιάδες βήματα την ημέρα, θα μείωναν τον κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου.
Σταδιακά ο κανόνας των 10.000 βημάτων την ημέρα υιοθετήθηκε και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία και από το υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ. Αλλά τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι ειδικοί άρχισαν να εκφράζουν τις αμφιβολίες τους.
Γιατί, οι περισσότερες επιστημονικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν ώστε να διαπιστωθεί εάν όντως τα δέκα χιλιάδες βήματα αποτελούν τον ιδανικό αριθμό για καλή υγεία είναι εξίσου αυθαίρετες. Οι ερευνητές απλά συγκρίνουν ανθρώπους που έκαναν τόσα βήματα με άτομα που περπάτησαν ή ασκήθηκαν λιγότερο, πραγματοποιώντας τα μισά ή και λιγότερα βήματα, ενώ στη συνέχεια μετρούν τις θερμίδες που έχασαν, την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα της γλυκόζης στον οργανισμό.
«Η σημασία αυτού του αριθμού ενισχύεται εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο σχεδιάζονται οι ερευνητικές μελέτες», υποστηρίζει η Κατρίν Τούντορ – Λοκ από το Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Άρμχεστ. «Οπότε, ενδέχεται μέσω μιας μελέτης να διαπιστωθεί ότι 10.000 βήματα συμβάλλουν στην απώλεια βάρους περισσότερο από 5.000 βήματα και στη συνέχεια τα Μέσα το βλέπουν αυτό και δηλώνουν πως ‘ναι, πρέπει όλοι να κάνουμε δέκα χιλιάδες βήματα’ αλλά αυτό μπορεί να ισχύει γιατί κατά την μελέτη εξετάστηκαν μόνον δύο αριθμοί. Δεν εξετάστηκαν τα 8.000 βήματα, για παράδειγμα, ούτε τα 12.000».
Οι ειδικοί, μάλιστα, προειδοποιούν πως οι άνθρωποι που πάσχουν από χρόνια νοσήματα, έχουν διαβήτη τύπου 2 ή είναι προχωρημένης ηλικίας, στην περίπτωση που αυξήσουν άμεσα τα βήματα που κάνουν καθημερινά, φτάνοντας σε σύντομο χρονικό διάστημα στα δέκα χιλιάδες την ημέρα, ενδέχεται να έχουν αρνητικές συνέπειες για την υγεία τους. Την ίδια ώρα, το όριο των 10.000 βημάτων που ισούνται με επτά χιλιόμετρα, θα μπορούσε να αποθαρρύνει όλους εκείνους που θα ήθελαν να ξεκινήσουν να ασκούνται περισσότερο αλλά όχι με τόσο εντατικούς ρυθμούς.
Το ότι η καθιστική ζωή είναι βλαβερή για την υγεία είναι αδιαμφισβήτητο ενώ αποτελεί γεγονός πως λιγότερα από 5.000 βήματα την ημέρα αυξάνουν το κίνδυνο παχυσαρκίας, απώλειας της οστικής μάζας, ατροφίας των μυών, εμφάνισης διαβήτη και άλλων παθήσεων. «Αλλά την ίδια ώρα, φαίνεται πως υπάρχει μια ψύχωση με τα 10.000 βήματα και το πόσα βήματα είναι αρκετά, ενώ είναι πιο σημαντικό, από τη σκοπιά της δημόσιας υγείας, να σηκώσουμε τους ανθρώπους από τους καναπέδες τους», υπογράμμισε η αμερικανίδα ειδικός, υποστηρίζοντας πως αυτό που θα πρέπει να διερωτόμαστε είναι «πόσα βήματα είναι πολύ λίγα;».
Σύμφωνα με μελέτες για τη σημασία της καθημερινής άσκησης στη θωράκιση του οργανισμού έναντι πολλών ασθενειών όπως τα καρδιακά νοσήματα, τα εγκεφαλικά και διάφορες μορφές καρκίνου (του στήθους ή του αναπαραγωγικού συστήματος), ο ιδανικός στόχος για την πλειονότητα των ανθρώπων θα πρέπει να είναι από 6.500 έως 8.000 βήματα την ημέρα.
Ένα άλλο πρόβλημα που αφορά τον στόχο των 10.000 βημάτων έγκειται στο ότι δεν λαμβάνεται υπόψη η ένταση της άσκησης. Γιατί το να λαχανιάζουμε ή να αυξάνουμε το καρδιακό μας παλμό ενδέχεται να είναι πολύ πιο ευεργετικό για τον οργανισμό από το να κάνουμε ακριβώς δέκα χιλιάδες βήματα. Για αυτόν τον λόγο οι επιστήμονες επιδιώκουν να διαπιστώσουν σήμερα εάν οι άνθρωποι που κάνουν 10.000 βήματα την ημέρα, απλά περιφερόμενοι μέσα στο σπίτι τους, έχουν τα ίδια οφέλη με εκείνους που επιλέγουν το περπάτημα ή την άθληση. Σύμφωνα με την Τούντορ – Λοκ, για να είναι ωφέλιμη για τον οργανισμό η όποια άσκηση, ο μαγικός αριθμός είναι τουλάχιστον εκατό βήματα το λεπτό.