Απόψεις

Ρόμπιν Γουίλιαμς: ο βασιλιάς της μοναξιάς

Ο Ρόμπιν αυτοκτόνησε από κατάθλιψη; Δηλαδή όντως οι μεγάλοι κωμικοί είναι καταθλιπτικοί; Κρατάω τις επιφυλάξεις μου. Ξέρω κάμποσους που βυθίστηκαν στην πρέζα στα νιάτα τους.

Νίκος Ορφανός

Δεκαετία του ’70 μια φοβερή γενιά μεγαλώνει στο Μπρούκλιν. Μια γενιά που θα αλλάξει την αμερικάνικη κωμωδία και τους κώδικές της για πάντα. Είναι τα παιδιά του Τζέρι Λιούις. Έχουν περάσει την εφηβεία τους μέσα στην υπερβολή του ροκ εν ρολ, τα καλοκαίρια βλέπουν τις ταινίες του Τζέρι στα ντράιβ ιν, δουλεύουν γκαρσόνια, αχθοφόροι, μάγειρες, οικοδόμοι και κάνουν εμφανίσεις σταντ απ σε συνοικιακά μπαρ και μπυραρίες.

Τότε περίπου, ξεκινάει το δημοφιλέστερο σόου της αμερικανικής τηλεόρασης, το Saturday Night live και ψάχνει ταλέντα. Οι πρώτοι που μπουκάρουν είναι ο Τζον Μπελούσι, ο Νταν Ακρόιντ, ο Μπιλ Μάρεϊ, ο Τσέβι Τσέις. Ήδη έχει σκάσει μούρη ένας κακομούτσουνος κοντός και χοντρός ονόματι Ντάνι ντε Βίτο. Ο Έντι Μέρφι θα ερχόταν αμέσως μετά το Μπελούσι. Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς τότε ακόμη λέει ανέκδοτα σε μπαράκια στο Μανχάταν. Αλλά όλοι είναι μια γενιά, μια άτυπη παρέα.

Ο Μπελούσι σπάει πρώτος τον πήχυ της φήμης. Στο νεοϋορκέζικο Saturday Night Live θα σαρώσει το σύμπαν. Ακολουθούν οι πρώτοι ρόλοι στο σινεμά, το Τρελό Θηριοτροφείο, το 1941 του Σπίλμπεργκ και το αριστούργημά του, οι Ατσίδες με τα μπλε. Και μετά… πεθαίνει. Ο Τζον έδειχνε να είναι το μεγαλύτερο ταλέντο μιας γενιάς που ήταν αποφασισμένη να σπάσει τα όρια. Και ταυτόχρονα έσπασε και τα μούτρα της. Ο κολλητός του, Ρόμπιν Γουίλιαμς, τον επισκέπτεται στο μπάνγκαλόου του στο Σατό Μαρμόν, λίγες ώρες πριν ο Τζον εκτοξευθεί με μια σύριγγα στο μπράτσο. Ήδη χρήστης και ο ίδιος, ο Ρόμπιν τρομάζει μπροστά στο μέγεθος της κατάχρησης του φίλου του. Το επόμενο πρωί, σοκαρισμένος από το θάνατό του αποφασίζει να καθαρίσει. Και τα καταφέρνει.

Τέσσερα χρόνια αργότερα η κραυγή του σκίζει τον ουρανό και κερδίζει την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ: το Καλημέρα Βιετνάμ εγκαινιάζει μια δεκαετία όχι ακριβώς καθαρόαιμων κωμωδιών, αλλά περισσότερο αυτού που οι αμερικάνοι ονομάζουν: feelgood movie.
Για να καταλάβετε πόσο αυτό λείπει σήμερα, κοιτάχτε τι παίζουν τα σινεμά: ταινίες με ρομπότ και τύπους με όπλα στα χέρια και τίποτα άλλο.

Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς απογειώνεται. Ακολουθούν η μία υπέροχη ερμηνεία μετά την άλλη: Ξυπνήματα (θυμηθείτε τη συγκίνησή του από το «ξύπνημα» του Ντε Νίρο, άλλος κολλητός του Μπελούσι αυτός), Ο Βασιλιάς της Μοναξιάς με τον Τέρι Γκίλιαμ, ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών (με τις φοβερές σεκάνς που οι μαθητές του σηκώνονται όρθιοι όταν απολύεται, που τους βάζει να σκίσουν το βιβλίο, με την ενάτη όταν τον παίρνουν στα χέρια, τι να πρωτοθυμηθώ), Χουκ, Τεχνητή Νοημοσύνη, το φοβερό Τζίνι στο Αλάντιν, που πρώτα έπαιξε το ρόλο αυτοσχεδιαστικά και κατόπιν το εικονογράφησαν, η κυρία Ντάπφαϊρ, Τζουμάντζι και ένα σωρό άλλες.

Ο Ρόμπιν μαθημένος από τον κώδικα της σταντ απ κωμωδίας, του λεκτικού αυτοσχεδιασμού, διέπρεψε σε ρόλους που του έδωσαν τη δυνατότητα να δείξει τον αυτοσχεδιαστικό του οίστρο. Ξέρετε, κωμωδία, δεν είναι αυτό που λέγεται, αλλά αυτό που πυροδοτείται από το σενάριο. Και αυτό που πυροδοτείται δεν μπορεί να είναι απόλυτα στημένο, δε μπορεί να προκαθοριστεί γιατί χάνει τους χυμούς του όπως λέμε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Χατζηχρήστος στον Ζήκο, που αυτοσχεδιάζει συνεχώς μπροστά στην κάμερα προς έκληξη των συμπρωταγωνιστών του, που δεν ξέρουν κάθε φορά τι τους περιμένει.

Έτσι και ο Ρόμπιν. Αυτοσχεδιάζει ασύστολα όταν οι σκηνοθέτες τον αφήνουν και όταν δεν τον αφήνουν, σε κοιτάζει με μια μοναξιά που σου σκίζει την καρδιά. Η υποκριτική του ακροβατεί επάνω στο τεντωμένο σκοινί του κλαυσίγελου. Μπορεί να γίνει ένας αστείος καραγκιόζης και το επόμενο λεπτό, ενώ ακόμα γελάς να σου βουρκώσει τα μάτια.

Το στοιχείο της έκπληξης κυριαρχεί. Δεν ξέρεις ποτέ τι ακριβώς να περιμένεις. Ξεκινούσες να δεις μια ευχάριστη ταινία και πλάνταζες στο κλάμα. Και πάντα με μια διάθεση που έκρυβε επιμελώς τον βαθύ αυτοσαρκασμό του. Ο Ρόμπιν ενέτασσε στις ερμηνείες του τα πάθη της ζωής του. Απλώς δεν τα ξέραμε, ή δε θέλαμε να τα πολυ-υποψιαστούμε, ένας δυστυχισμένος κωμικός δεν είναι πολύ δημοφιλής, έτσι δεν είναι;

Ο Ρόμπιν αυτοκτόνησε από κατάθλιψη; Δηλαδή όντως οι μεγάλοι κωμικοί είναι καταθλιπτικοί; Κρατάω τις επιφυλάξεις μου. Ξέρω κάμποσους που βυθίστηκαν στην πρέζα στα νιάτα τους. Πολλοί δεν συνήλθαν ουσιαστικά ποτέ. Ο εθισμός αφήνει ίχνη στο μυαλό και τον τρόπο σκέψης και αυτά σου στήνουν παγίδες που σε παγιδεύουν μοιραία. Ο απαγχονισμός δεν είναι απλή αυτοκτονία, υπάρχει προμελέτη και προετοιμασία, το σώμα παραμορφώνεται, ο πόνος για τους οικείους είναι μεγαλύτερος, οι ανάποδες στροφές του μυαλού κάνουν τον αυτόχειρα έναν ιδιότυπο εκδικητή με πρώτο θύμα τον ίδιο του τον εαυτό.

Μην ακούω περί φήμης που δε μπόρεσε να διαχειριστεί. Καταλαβαίνω ότι οι δυστυχίες των διασήμων λειτουργούν ενίοτε ανακουφιστικά για τη δική μας άσημη χαμοζωή, αλλά μια χαρά χειριζόταν τη φήμη του, μην τα πιστεύετε, δεν ήταν δα και κανένα παιδάκι. Τον εαυτό του και το παρελθόν του κατά πάσα πιθανότητα δεν μπόρεσε να χειριστεί.

-What took you so long? Here, draw a line man! θα του είπε ο Μπελούσι χτες κάπου σε μια άλλη διάσταση. Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς, ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα της αμερικάνικης υποκριτικής δεν μένει πια εδώ. Και αν έπρεπε να ορίσουμε γιατί ήταν τόσο σπουδαίος, θα λέγαμε κοντολογίς μόνο αυτό: γιατί έπαιζε σαν να μην τον νοιάζει απολύτως τίποτα. Σαν να μας έκανε χάρη που τον βλέπαμε. Άλλο αν έπαιζε μόνο για την αγάπη μας.

Αυτή την είχες Ρόμπιν. Θα μου επιτρέψεις να σε αποχαιρετίσω, με ένα βουρκωμένο χαμόγελο…