Η κυρίαρχη εικόνα στην Ιταλία ήταν ότι οι στρατιώτες της είχαν συμπεριφερθεί με μια σχετική αξιοπρέπεια κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σε σύγκριση πάντα με τις αγριότητες που διέπραξαν οι Γερμανοί.
Αυτή την εικόνα μετέφερε και η βραβευμένη –και γνωστή και στην Ελλάδα– ταινία «Mediterraneo» (1991), όπου οι ιταλοί στρατιώτες που είχαν παγιδευτεί στο Καστελόριζο σχεδόν έκαναν ειδυλλιακές διακοπές εν μέσω πολέμου, φλερτάροντας τις κοπέλες (εν προκειμένω τη Βάνα Μπάρμπα που έπαιζε στην ταινία) και ξεχνώντας τα πολεμικά τους καθήκοντα.
Ολο αυτό, όπως εξηγεί ο Telegraph, ήταν ένας μύθος, το αποτέλεσμα συλλογικής αμνησίας.
Σιωπητήριο…
Στην Ιταλία γίνονται πλέον εκκλήσεις να αντιμετωπίσει η χώρα το παρελθόν της και να αναγνωρίσει ότι τα στρατεύματά της κατά τη διάρκεια του πολέμου σφαγίασαν αμάχους, έκαψαν χωριά και εκτέλεσαν κρατουμένους, σε κάποιες περιπτώσεις χωρίς να υπολείπονται σε αγριότητα των Ναζί.
Η έκκληση έγινε από κοινού από 140 ιταλούς, κροάτες και σλοβένους πανεπιστημιακούς και ιστορικούς με αφορμή την 80ή επέτειο της εισβολής στη Γιουγκοσλαβία από τις ιταλικές, τις γερμανικές και τις ουγγρικές δυνάμεις.
Οι υπογράφοντες την σχετική επιστολή τους προς τον πρόεδρο της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα, τον πρωθυπουργό Μάριο Ντράγκι, τη Βουλή και την Γερουσία ζητούν να αναγνωρίσει η χώρα με ειλικρίνεια και να καταδικάσει τις αγριότητες των ιταλών στρατιωτών στην Γιουγκοσλαβία μετά τον Απρίλιο του 1941. (Ως τώρα δεν έχουν λάβει καμία απάντηση).
Οπως εξηγεί στη βρετανική εφημερίδα ο Ερικ Γκομπέτι, ένας από αυτούς που υπογράφουν την έκκληση, μετά τον πόλεμο η Ιταλία προσπάθησε να χτίσει την εικόνα του θύματος ενώ τα εγκλήματα των στρατιωτών της ξεχάστηκαν με έναν πολύ βολικό τρόπο. Ο πόλεμος, προσθέτει, ήταν ένα συλλογικό ψυχολογικό τραύμα που η χώρα προσπάθησε να αγνοήσει.
Αν και όλες οι αγριότητες είναι πολύ καλά τεκμηριωμένες, λίγες από αυτές είναι γνωστές στην κοινή γνώμη. Τα ιταλικά στρατεύματα δεν ήταν απλώς θεατές στις αγριότητες που συνέβαιναν αλλά πρωταγωνιστές – και αυτό αναδεικνύει μία έκθεση που λειτουργεί αυτό το διάστημα.
Μόνο σε μία περιοχή της Γιουγκοσλαβίας, αυτή της Λουμπλιάνα, στη σημερινή Σλοβενία, οι Ιταλοί εκτέλεσαν 1.000 αιχμαλώτους ενώ έστειλαν άλλους 35.000 σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Οι δύο δρόμοι του Αξονα
Αντίθετα από τη Γερμανία, η οποία αντιμετώπισε με έναν πολύ οδυνηρό τρόπο το παρελθόν της κατά τη διάρκεια του πολέμου, η Ιταλία δεν έχει περάσει από τέτοια φάση.
Ενας λόγος για αυτό ήταν η ιδιαιτερότητά της κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Λόγω του πολύ μεγάλου μεγέθους του Κομμουνιστικού Κόμματος (αναλογικά το ισχυρότερο σε μη κομμουνιστική ευρωπαϊκή χώρα), η Ιταλία θεωρείτο ένα είδος αδύναμου κρίκου στη Δυτική Ευρώπη.
Οι σύμμαχοι αντιμετώπισαν την Ιταλία με επιείκεια και για να μην ενισχύσουν το ΚΚ. Αξιωματούχοι της φασιστικής Ιταλίας παρέμειναν στις θέσεις τους και μετά τον πόλεμο, δεν υπήρξε εκκαθάριση στο Δημόσιο (οι υπάλληλοι του οποίου ήταν υποχρεωτικά μέλη του Φασιστικού Κόμματος), ενώ δεν υπήρξε κάτι αντίστοιχο με τις Δίκες της Νυρεμβέργης.
Επιπλέον, ο ρόλος των ιταλών ανταρτών διογκώθηκε σε τεράστιο βαθμό μετά τον πόλεμο, λέει στη βρετανική εφημερίδα ιστορικός, δίνοντας την ψευδή εντύπωση ότι το μεγαλύτερο μέρος της χώρας είχε στραφεί κατά του Μουσολίνι.