Καθώς η Αυστρία έκανε υποχρεωτικό τον εμβολιασμό για όλους τους ενήλικες από την 1η Φεβρουαρίου, η συζήτηση για τη νομιμότητα και τα οφέλη του μέτρου στη δημόσια υγεία έχει φουντώσει αυτήν την εβδομάδα. Παράλληλα, αρκετές είναι οι χώρες που παρακολουθούν στενά την εξέλιξη, καθώς εξετάζουν και οι ίδιες αν θα ακολουθήσουν το παράδειγμά της, όπως γράφει η Washington Post.
Ως η πρώτη δημοκρατική χώρα της Δύσης που εφαρμόζει ένα τόσο μαζικό μέτρο, η Αυστρία θεωρείται πείραμα για τις άλλες χώρες, οι οποίες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν όσους επιμένουν να αρνούνται τον εμβολιασμό.
Τα τεχνικά εμπόδια που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση της Βιέννης τις τελευταίες μέρες, την ανάγκασαν να εφαρμόσει το σχέδιό της σε τρεις φάσεις, παρότι ο νόμος τυπικά είναι ήδη σε ισχύ. Το βασικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι η υπηρεσία που διαχειρίζεται τις βάσεις δεδομένων για τα εμβόλια στην Αυστρία δεν είναι έτοιμη να επεξεργαστεί τα στοιχεία για εκείνες τις ομάδες του πληθυσμού που εξαιρούνται του υποχρεωτικού εμβολιασμού, δηλαδή εγκύους, άτομα που νόσησαν το τελευταίο εξάμηνο και όσους δεν μπορούν να εμβολιαστούν για λόγους υγείας.
Ενάμιση μήνας προθεσμία
Στην πρώτη φάση δίνεται η ευκαιρία σε όσους δεν έχουν ακόμα εμβολιαστεί, να εκπληρώσουν τη νομική τους, πλέον, υποχρέωση, σε ενάμιση μήνα το αργότερο.
Ετσι, περίπου από τα μέσα Μαρτίου, θα ξεκινήσουν επιτόπιοι έλεγχοι και θα κόβονται πρόστιμα της τάξης των 670 ευρώ. Ωστόσο, σε ημερομηνία η οποία ακόμα δεν έχει ανακοινωθεί, τα ιατρικά δεδομένα από τα πιστοποιητικά εμβολιασμού θα μπουν στις βάσεις δεδομένων και θα χρησιμοποιηθούν για την επιβολή του προστίμου, ακριβώς όπως γίνεται και στην Ελλάδα σε άτομα άνω των 60 ετών. Στην περίπτωση των Αυστριακών, τα πρόστιμα θα είναι πολύ πιο τσουχτερά, καθώς θα διαμορφώνονται με εισοδηματικά κριτήρια και θα φτάνουν τις 3.600 ευρώ.
Ωστόσο, καθώς η μετάλλαξη Ομικρον έχει μειώσει την πίεση στο Σύστημα Υγείας της χώρας, δημιουργούνται νέα ερωτήματα σχετικά με το αν ο νόμος θα εφαρμοστεί κατά γράμμα. Δεν είναι κρυφό, άλλωστε, ότι ειδικοί στον τομέα της Υγείας από όλη την Ευρώπη εμφανίζονται διχασμένοι ως προς το εάν το μέτρο έχει πλέον νόημα.
Διαφορετικές στρατηγικές
Εν μέσω αυτής της έντονης συζήτησης, η οποία εγείρει επίσης ζητήματα για τις πολιτικές ελευθερίες και την ασφάλεια, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν ακολουθήσει διαφορετικές στρατηγικές για την κάλυψη των κενών του εμβολιασμού.
Στη Γαλλία, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι η τακτική που ακολουθεί είναι να τσαντίζει τους ανεμβολίαστους. Η Ιταλία έχει επιβάλει τον υποχρεωτικό εμβολιασμό στα άτομα άνω των 50 ετών, ενώ η Ελλάδα σε όλους τους πολίτες άνω των 60 ετών. Την ίδια στιγμή, στη Γερμανία εντείνονται οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες για την καθιέρωση του καθολικού υποχρεωτικού εμβολιασμού στο μοντέλο της Αυστρίας.
Στην Τσεχία, η νέα κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα αλλάξει τον νόμο για τον εμβολιασμό των ηλικιωμένων, ώστε να μην αυξηθεί ο διχασμός που έχει προκληθεί στην κοινωνία.
Μέχρι σήμερα, το 75% του πληθυσμού στην Αυστρία είναι πλήρως εμβολιασμένο και η χώρα βρίσκεται μερικές ποσοστιαίες μονάδες μπροστά από τη Γερμανία και τη Βρετανία, αλλά πίσω από άλλες χώρες όπως η Ισπανία, η οποία έχει φτάσει στο 80%.
Πάντως, μέχρι και πριν από ένα μήνα, ο καγκελάριος της Αυστρίας Καρλ Νεχάμερ, δήλωνε σε συνέντευξη Τύπου ότι «δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο εμβολιασμός θα πρέπει να γίνει υποχρεωτικός».
«Η κατάσταση έχει αλλάξει»
Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι πλέον δεν συμφωνούν όλοι με αυτό. Οταν τον Νοέμβριο η Αυστρία είχε ανακοινώσει τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στα νοσοκομεία της χώρας βρίσκονταν υπό πίεση, λόγω της μετάλλαξης Δέλτα και η χώρα κατευθυνόταν προς νέο lockdown. Τώρα, τα ημερήσια κρούσματα βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο της πανδημίας, αλλά οι νοσηλείες και οι θάνατοι έχουν μειωθεί σημαντικά λόγω της Ομικρον, η οποία ως γνωστόν εκδηλώνεται με πολύ ελαφριά συμπτώματα στους περισσότερους που θα μολυνθούν.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο κορυφαίος αυστριακός επιδημιολόγος, Γκέραλντ Γκάρτλεχνερ, από το Πανεπιστήμιο του Δούναβη, στο Κρεμς, κάλεσε την κυβέρνηση να επανεκτιμήσει το μέτρο. «Από τότε που ελήφθη η απόφαση, η κατάσταση έχει αλλάξει. Οταν τελειώσει το κύμα της Ομικρον, είναι πιθανό ο πληθυσμός της χώρας να έχει πολύ υψηλό επίπεδο ανοσίας. Δεν νομίζω η υποχρεωτικότητα να είναι απαραίτητη πλέον», εξήγησε ο ίδιος.
Μάλιστα, ο επιδημιολόγος υποστηρίζει ότι το μόνο που θα είχε νόημα είναι να ισχύσει το μέτρο για τους ηλικιωμένους, ενώ τόνισε ότι πιθανά αυστηρότερα μέτρα θα είναι καλό να τεθούν σε ισχύ το φθινόπωρο, προκειμένου αφ’ ενός να έχει εκτιμηθεί έως τότε η κατάσταση με τα νεότερα δεδομένα και αφ’ ετέρου να θωρακίσει τον ευάλωτο πληθυσμό ενόψει του επόμενου χειμώνα.
«Το ότι η εφαρμογή του μέτρου έρχεται πολύ αργά για να ανακόψει το κύμα της μετάλλαξης Ομικρον δεν σημαίνει ότι η προσπάθεια είναι μάταιη», δήλωσε από την πλευρά του ο Πίτερ Κλίμεκ, σύμβουλος της κυβέρνησης για τα θέματα της πανδημίας και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης. «Είναι μια προετοιμασία για το υπόλοιπο του έτους, αλλά και το μέλλον», συμπλήρωσε.
Σολτς: «Μοναδική διέξοδος»
Στη Γερμανία, όπου ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς δήλωσε ότι βλέπει την υποχρεωτικότητα ως τη μοναδική διέξοδο από την πανδημία, δεν υπάρχει κεντρική βάση δεδομένων στην Υγεία.
Ο Σολτς έχει καλέσει τις κοινοβουλευτικές ομάδες να καταθέσουν τις προτάσεις τους. Ωστόσο, ο αντιπρόεδρος της Βουλής Βόλφγκανγκ Κουμπίκι εξέφρασε σοβαρές αντιρρήσεις, καθώς, όπως και πολλοί άλλοι βουλευτές των Φιλελευθέρων (FDP), εκτιμά ότι ο καθολικά υποχρεωτικός εμβολιασμός θίγει τις ατομικές ελευθερίες. «Μπορεί η αποτροπή μιας εποχικής επιβάρυνσης στο σύστημα Υγείας να είναι επαρκής λόγος για μαζικούς περιορισμούς στα θεμελιώδη δικαιώματα; Μάλλον όχι», υπογράμμισε σε πρόσφατο άρθρο του.
Την αντίθεσή του εξέφρασε και ο Κάρστεν Γουτζλ, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ντόρτμουντ, ο οποίος, όπως γράφει η Washington Post, υπενθύμισε ότι περίπου 2 εκατομμύρια άτομα άνω των 60 ετών παραμένουν ανεμβολίαστα στη χώρα.
Κατά της υποχρεωτικότητας διαδηλώνουν κάθε εβδομάδα περίπου 400.000 πολίτες, ενώ αξιωματούχοι της κυβέρνησης φοβούνται ότι εάν ψηφιστεί το μέτρο, θα προκαλέσει πολύ πιο έντονες αντιδράσεις. Επίσης, υπάρχουν φόβοι η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει νομικά προβλήματα.
Θα χρειαστούν… δικαστές!
Στην Αυστρία, το δικαστικό σύστημα υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί επιπλέον 200 άτομα προσωπικό, προκειμένου να αντιμετωπίσει μηνύσεις κατά της υποχρεωτικότητας που αναμένεται να κατατεθούν από 133.000 πολίτες.
Ο Χάιντς Μάγερ, συνταγματολόγος και πρώην κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βιέννης, είχε δηλώσει τον Νοέμβριο ότι η κατάσταση στα νοσοκομεία ήταν τόσο καταστροφική, που δεν υπήρχαν συνταγματικά κωλύματα για την εφαρμογή της υποχρεωτικότητας. Στην παρούσα φάση, όμως, είπε ότι δεν μπορεί να κρίνει, καθώς θα πρέπει να γνωρίζει τις ακριβείς λεπτομέρειες από την κατάσταση στα νοσοκομεία και άλλα δεδομένα για την πανδημία. «Ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί η πανδημία, θα μπορούσε να κριθεί και ποιο μέτρο θα ήταν επαρκές και ποιο όχι», τόνισε, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο σε αυτή τη φάση να κριθεί παράνομη η εντολή της κυβέρνησης για την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού.