Ηταν μια ιστορική απόφαση. Τουλάχιστον για τα δεδομένα της Σαουδικής Αραβίας. Από τον Ιούνιο του 2018 και έπειτα από τριάντα χρόνια εκστρατειών πρόκειται να νομιμοποιηθεί το δικαίωμα των γυναικών στην οδήγηση, τερματίζοντας, έτσι, ένα από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα διάκρισης των φύλων στον κόσμο.
Το γεγονός χαιρετίστηκε ως μια σημαντική νίκη για τις γυναίκες σε μια χώρα όπου συστηματικά περιορίζονται βασικές ελευθερίες τους. Αλλά για τους Σαουδάραβες αξιωματούχους, η αλλαγή πολιτικής ενδέχεται να σχετίζεται περισσότερο με την οικονομία παρά με τα δικαιώματα των γυναικών. Τα τελευταία χρόνια, ακόμα και σε πολιτισμικά υπερσυντηρητικές χώρες όπως το ζάπλουτο βασίλειο του Περσικού Κόλπου, οι κυβερνώντες αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν ότι δεν μπορούν να πορευτούν δυναμικά προς το μέλλον, αποκλείοντας το 50% του ανθρώπινου κεφαλαίου τους.
Έως τώρα οι ακτιβιστές και οι ακτιβίστριες αντιμετώπιζαν το όλο ζήτημα της (αν)ισότητας των φύλων από την σκοπιά της ηθικής. Αλλά στον σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο κόσμο, η εξάλειψη των όποιων, πολλών, δυσκολιών εμποδίζουν τη συμμετοχή των γυναικών στην οικονομία (θα πρέπει να) αποτελεί επίσης έναν στρατηγικό στόχο των κυβερνήσεων.
Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η Ρέιτσελ Βογκελστάιν στο Foreign Affairs. Σύμφωνα με την επικεφαλής του προγράμματος «Γυναίκες και Εξωτερική Πολιτική» του αμερικανικού Council on Foreign Relations, η ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης του μερικού, ή απόλυτου, οικονομικού αποκλεισμού των γυναικών, είναι μια «οικονομική προσταγή που χώρες ανά τον κόσμο αγνοούν εις βάρος τους».
Πολλές είναι οι μελέτες που αποκαλύπτουν κατά πόσο θα μπορούσε να αναπτυχθεί το παγκόσμιο ΑΕΠ εάν είχαν περισσότερες γυναίκες τη δυνατότητα να εργαστούν, +12% στις χώρες του ΟΟΣΑ σύμφωνα με έρευνα του 2013 ενώ το McKinsey κάνει λόγο για αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 12 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2025.
Αλλά τα εμπόδια για τις γυναίκες παραμένουν πολλά και εντοπίζονται σε περισσότερες από 155 χώρες σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Στη Ρωσία δεν μπορούν να ασκήσουν περισσότερα από 456 επαγγέλματα. Δεν μπορούν να οδηγούν, για παράδειγμα, συρμούς του μετρό, όπως στην Αργεντινή δεν μπορούν να εργαστούν σε αποστακτήρια, εργοστάσια επεξεργασίας εύφλεκτων υλικών και μεταλλεία. Στη Γαλλία δεν μπορούν να ασκήσουν επαγγέλματα που προβλέπουν τη μεταφορά φορτίων άνω των 25 κιλών ενώ σε κάποιες αραβικές χώρες επισημαίνονται κυρίως οι εργασίες που επιτρέπεται να ασκήσουν οι γυναίκες παρά εκείνες που απαγορεύεται καθώς είναι οι περισσότερες.
Να αλλάξει η κατάσταση, σίγουρα είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία κυρίως γιατί τα εμπόδια είναι περισσότερο πολιτισμικά παρά νομικά. Σημάδια βελτίωσης υπάρχουν. Τα τελευταία δύο χρόνια, 65 χώρες προέβησαν σε δεκάδες τροποποιήσεις νόμων με στόχο την αύξηση των οικονομικών ευκαιριών για τις γυναίκες. Αλλά «ο ρυθμός εξακολουθεί να είναι παρά πολύ αργός», υποστηρίζει η Βογκελστάιν. Αρκεί να σημειωθεί ότι 9 στις δέκα οικονομίες ανά την υφήλιο έχουν τουλάχιστον έναν νόμο που περιορίζει την οικονομική δράση των γυναικών.
«Η πλήρης απελευθέρωση της ισχύος των γυναικών στην οικονομία μας θα δημιουργήσει τεράστια αξία αλλά και θα επιφέρει την απαιτούμενη ειρήνη, σταθερότητα και ευημερία σε πολλές περιοχές», δήλωσε τον περασμένο Οκτώβριο σε φόρουμ γυναικείας επιχειρηματικότητας η Ιβάνκα Τραμπ, σύμβουλος του πατέρα της, προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών.
Για να σημειωθεί, ωστόσο, ουσιαστική πρόοδος, επισημαίνει η αμερικανίδα ειδικός, απαιτούνται περισσότερα από λόγια. Και προτείνει στην Ουάσινγκτον να αξιοποιήσει την οικονομική ισχύ της, καθιστώντας την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην οικονομία, προϋπόθεση για την παροχή οποιασδήποτε μορφής οικονομικής βοήθειας. Και αποτελεί γεγονός πως παρότι η κυβέρνηση Τραμπ επικρίνεται έντονα για την υπονόμευση των δικαιωμάτων των γυναικών στην παιδεία, την υγεία και άλλους τομείς, έχει αναγνωρίσει την εξαιρετική σημασία τους για την οικονομία.
Για τον λόγο αυτό το περασμένο Ιούλιο η Ουάσινγκτον συνεισέφερε τόσο διπλωματικά όσο και οικονομικά στην ανάπτυξη της Women Entrepreneurs Finance Initiative (We-Fi), μια σύμπραξη με την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλες χώρες με στόχο τη συγκέντρωση 1 δισ. δολαρίων για τη βελτίωση της πρόσβασης των γυναικών στην οικονομία. Ο Λευκός Οίκος κάνει λόγο για μια πρωτοβουλία της «Πρώτης Κόρης» Ιβάνκα. Αλλά στην πράξη αποτελεί μια συνέχιση των πολιτικών που έχει εφαρμόσει στον συγκεκριμένο τομέα η κυβέρνηση Ομπάμα.